I. Dit is opgenomen in ons beleid
In alle studies dienen één of meer vakken met betrekking tot duurzaamheid terug te komen. Dit is in het Instellingsplan 2020-2025 ook zo verwoord. Op de website biedt de VU een duidelijk overzicht van duurzaamheidsgerelateerde vakken per opleiding. Zo heeft iedereen de mogelijkheid om vakken en cursussen op het gebied van duurzaamheid te vinden die zij in hun studie kunnen integreren.
Plannen voor de toekomst
Duurzaamheid blijft één van onze centrale thema’s in het nieuwe Instellingsplan 2025-2030. Tegelijkertijd wordt komende jaren ook verder ingezet op de doorontwikkeling van het programma A Broader Mind (ABM). De ambitie is om duurzaamheid te integreren in het programma ABM, zodat zij elkaar versterken binnen het nieuwe Instellingsplan. Het doel is om studenten uit alle faculteiten uit te rusten met de vaardigheden en perspectieven die hen in staat stellen als Global Citizens of Wereldburgers te handelen.
Door komende jaren verder te bouwen op de sterke basis van duurzaamheid binnen het VU-onderwijs, kunnen we belangrijke duurzaamheidsthema’s met elkaar verbinden en versterken. Deze interdisciplinaire samenwerking tussen faculteiten stimuleert de kenmerkende brede, geïntegreerde benadering van de VU. Deze synergie en samenwerking zijn niet alleen cruciaal om studenten te motiveren zich actief in te zetten voor een duurzame toekomst—zowel binnen als buiten de campus—maar dragen ook direct bij aan de Broader Mind-visie van de VU. Bovendien zorgt deze aanpak voor een realisatie van de duurzaamheidsdoelstellingen omdat bestaande structuren en programma’s op deze manier optimaal worden benut en versterkt.
Naast de top-down benadering, zetten we in op een bottom-up benadering via de volgende initiatieven:
- Implementatie in opleidingen middels co-creatie: Samen met docenten en studenten werken we aan de integratie van duurzaamheidsaanbevelingen waar passend in het curriculum.
- Ondersteuning van docenten:
- De Sustainability Education HUB is een platform om enthousiaste docenten te ondersteunen bij het integreren van duurzaamheid in hun onderwijs. Bijvoorbeeld door middel van kennisdeling, praktische tools en interdisciplinaire samenwerking.
- In samenwerking met het Centre for Teaching & Learning (CTL) en Students as Partners organiseren we workshops die docenten concrete handvatten geven om duurzaamheid in hun onderwijs te integreren. Deze workshops zijn afgestemd op de specifieke opleiding, zodat ze direct toepasbaar en relevant zijn.
De VU heeft een handige webpagina met een overzicht in welke opleidingen duurzaamheid aan bod komt. Overigens hebben alle studenten één of meerdere vakken met duurzaamheid in hun studiepakket. Van iedere faculteit geven we een voorbeeld:
- Faculteit der Bètawetenschappen
Hoe ontwikkelen we effectieve oplossingen voor mondiale uitdagingen op het gebied van voedsel, water, ecosystemen, biodiversiteit, energie en klimaat? Dit vraagt om een nieuwe generatie milieuleiders. Met de master Environment and Resource Management doen studenten de juiste ervaring op om aan duurzaamheidsuitdagingen van nu te werken. Van klimaatverandering bij migratie, de impact van voedselvoorziening op het milieu tot het analyseren van de transitie naar duurzame energiesystemen. - School of Business and Economics
Of het nu gaat om internationale bedrijven, overheidsinstanties of NGO's, iedereen is vandaag de dag doordrongen van het besef dat het begrijpen van het klimaat in de context van economische en zakelijke activiteiten van het grootste belang is. De master Climate and Sustainable Finance is ontworpen om aankomende financiële professionals te trainen in het aanpakken van milieugerelateerde, sociale en governance-zorgen binnen corporate finance en investeringen. - Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen
Een ander mooi voorbeeld van hoe we samen met studenten onderwijs ontwikkelen is het Students as Partner en Rebuilding Education programma. Zo zijn er voorbeelden van studenten en VU-medewerkers die samen (duurzaamheids)vakken hebben ontwikkeld over Climate Justice, Planetary Health en Climate Drama and Climate Leadership. - Faculteit der Sociale Wetenschappen
De bachelor Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie richt zich op thema's als migratie, duurzaamheid, globalisering, ongelijkheid en religie. Studenten leren de wereld begrijpen door de ogen van anderen en werken samen met diverse groepen om hedendaagse problemen aan te pakken. - Faculteit der Rechtsgeleerdheid
De leergang Klimaatverandering en Energietransitie biedt juridische professionals inzicht in en overzicht van het rechtskundig kader om klimaatverandering tegen te gaan en de energietransitie aan te jagen. Hierdoor kunnen zij de wet- en regelgeving beter toepassen en goed adviseren bij projecten van de overheid en het bedrijfsleven die gericht zijn op het behalen van de klimaatdoelstellingen. - Faculteit der Geesteswetenschappen
De onderzoeksmaster Humanities: Environmental Humanities is de eerste in Nederland die zich richt op de verwevenheid van natuur en cultuur. Deze interdisciplinaire specialisatie brengt geesteswetenschappelijke benaderingen in contact met perspectieven uit de natuur- en sociale wetenschappen, evenals de visies van kunstenaars en activisten, om zo een transdisciplinaire aanpak te ontwikkelen. - Faculteit Religie en Theologie
Steeds meer mensen ervaren angst en depressie door klimaatverandering en afnemende biodiversiteit. Om hierop in te spelen, biedt de VU als eerste in Nederland een mastertrack Geestelijke zorg en Planetaire gezondheid aan. Deze opleiding richt zich op het begeleiden van mensen met existentiële vragen over de ecologische crisis, waaronder klimaatactivisten en jongeren die zich ernstig zorgen maken over het klimaat. De studenten hebben diverse achtergronden, variërend van christelijke en boeddhistische tradities tot een seculiere betrokkenheid bij deze problematiek. - Faculteit der Tandheelkunde (ACTA)
De aandacht voor de mens blijkt duidelijk uit de missie: Onderwijs, onderzoek en zorg vormen de drie pijlers van ACTA. Elke pijler is even belangrijk; ze kunnen niet zonder elkaar. Maar uiteindelijk gaat het bij alle activiteiten van ACTA om mensen. Daarnaast zet de werkgroep Green ACTA zich ook in om de tandheelkunde aan de VU te verduurzamen. - Faculteit der Geneeskunde (VUmc School of Medical Sciences)
Ook bij Geneeskunde is veel aandacht voor de mens en daarbij voor diversiteit: “Kies je voor Geneeskunde aan de VU, dan kies je voor diversiteit. Het werkveld is een afspiegeling van de maatschappij.” Een zeer actueel voorbeeld bij Geneeskunde is de master Global Health waarin wordt verwezen naar een betere gezondheid voor iedereen: “Are you ready to unravel the complexity of global health challenges and contribute to better health for all? Then this Research Masters in Global Health may be the Master’s you are looking for.”
Onder het profileringsthema Science for Sustainability wordt dit ook interdisciplinair aangepakt, waar ook bedrijfsvoering bij wordt betrokken. Studenten worden daarover geïnformeerd door algemene en persoonlijke voorlichtingen, die in alle studiejaren plaatsvinden, om studenten over hun studiekeuze mogelijkheden te informeren.
Met de ontwikkeling van een honours course en een minor heeft de VU in afgelopen jaren belangrijke projecten op het gebied van onderwijs binnen het profileringsthema Science for Sustainability gerealiseerd.
Alle opleidingen zijn te vinden onder: https://studiegids.vu.nl/nl.
II. Er wordt actie in de praktijk ondernomen en deze acties worden gemonitord en doorontwikkeld
De VU verbindt fundamentele wetenschappelijke kennis inzake duurzaamheid met kennis over het doorvoeren van veranderingen in de samenleving. Daarmee richt zij zich op de gehele keten van fundamenteel onderzoek, toegepast onderzoek en concrete toepassing. Implementatie van de profileringsthema’s vindt met name plaats langs de inhoudelijke lijn. De (interdisciplinaire) onderzoeksinstituten van de VU geven voor een belangrijk deel gestalte aan de profileringsthema’s.
Cursussen die duurzaamheid als een onderdeel hebben, worden op verschillende manieren actief gecommuniceerd om enerzijds studenten te stimuleren zich in te schrijven en anderzijds aandacht te richten op de toename van duurzaamheid gerelateerde delen in onderwijsprogramma’s. Op een fysieke manier gebeurt dit tijdens informatie-evenementen zoals de Master- en Minorenmarkt, waar studenten worden geïnformeerd over de verschillende programma’s.
Op social media en in de onafhankelijke studentenkrant AdValvas werd het Honours Programma gecommuniceerd. In laatstgenoemde ook op de titelpagina, wat tevens het gewicht van dit thema op de VU verduidelijkt.
Dreamteam Planeetvriendelijk eten - voor een duurzame toekomst
In het dreamteam werken bachelor- en masterstudenten van uiteenlopende opleidingen een academisch jaar samen aan een opdracht binnen een profielthema. Het dreamteam werkt aan het tegengaan van voedselverspilling op de campus. De studenten ontwikkelen zich zo op academisch, persoonlijk en maatschappelijk vlak. Dit draagt bij aan A Broader Mind. Ook Community Service Learning (CSL) stimuleert studenten en medewerkers om met externe partners in dialoog te gaan over duurzaamheid.
III. Studenten en andere stakeholders worden betrokken bij het proces
De VU beslist binnenkort over de nieuwe universiteitsbrede duurzaamheidsvisie en VU-medewerkers en -studenten spelen een belangrijke rol in het adviseren van het College van Bestuur via de Sustainability University Assembly.
Uit onderwijsvisie: “In deze experimentele omgeving worden partners uit de publieke sector, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties betrokken om de vraagstukken in een zo breed mogelijke context te kunnen oplossen." De student wordt in deze onderwijsleeromgeving gezien als partner en krijgt ruimte voor initiatief. Samen met stakeholders wordt gezocht naar mogelijkheden tot valorisatie van de oplossingen”.
“Naast de betrokkenheid van studenten in innovatie heeft de student medezeggenschap bij de verdeling van middelen voor onderwijsvernieuwingsprojecten. De student denkt op deze wijze actief mee over innovatie van onderwijs.” Lees meer in Onderwijsvisie Vrije Universiteit Amsterdam 2019.
Een ander mooi voorbeeld van hoe we samen met studenten onderwijs ontwikkelen, is het Students as Partner en Rebuilding Education programma. Zo zijn er voorbeelden van studenten en VU-medewerkers die (duurzaamheid)vakken hebben ontwikkeld over Climate Justice, Planetary Health en Climate Drama and Climate Leadership. Op die manier integreren we onderwijsvernieuwing met studenten in het onderwijssysteem zelf.
Daarnaast werken we vanuit een Comeniusbeurs aan het project ‘RECEPT: Rebuilding Education: Co-creatie en Empowerment voor Planetaire Transformatie’. Docenten en studenten gaan gezamenlijk bestaand onderwijs co-creëren met als doel om handelingsperspectieven voor de planetaire crisis te ontwikkelen. Dit project wordt nu gepilot bij de opleidingen Economie en Bedrijfseconomie, Geneeskunde, Gezondheid en Leven, en Psychologie.
Green Office VU
Green Office VU is het door studenten geleide duurzaamheidsplatform van de VU en speelt een actieve rol in alle duurzaamheidsgerelateerde besluitvorming. De missie van Green Office VU is om een substantiële en duurzame impact te maken door invloed uit te oefenen en samen te werken met de Vrije Universiteit Amsterdam, haar gemeenschap en partners. Zoals bijvoorbeeld de Nationale Jeugdraad (NJR) de afbakening en bouwstenen definieert, kan iedereen bij de VU actief meepraten, meebeslissen en meedoen bij zaken die voor hen belangrijk zijn. Studenten hebben zeggenschap en eigenaarschap.
Daarnaast bevordert Green Office VU duurzaamheid in het curriculum via het Green Action Lab, de Green Research Award en de Education Officer.
Green Action Lab
Het Green Action Lab is een project van Green Office VU dat studenten koppelt aan praktijkgerichte onderzoeksprojecten op het gebied van duurzaamheid. Green Action Lab brengt studenten, onderzoekers en opdrachtgevers samen voor impactvol duurzaamheidsonderzoek. Onderzoeksvragen worden zowel binnen als buiten de VU verzameld en vervolgens gematcht met studenten en onderzoeksdeskundigen, zodat alle betrokkenen ervan profiteren.
VU-studenten die via een cursusproject of hun scriptie impact willen maken, kunnen contact opnemen met het Green Action Lab om verbonden te worden met een project en een begeleider. Green Action Lab blijft ondersteuning bieden gedurende het project om succes te garanderen. Studenten kunnen projecten doen als onderdeel van hun studie, scriptie, stage of als vrijwilligerswerk.
Green Research Award
Green Office VU introduceert ook de Green Research Award om de prestaties van een student te erkennen die uitmuntend duurzaamheidsonderzoek heeft verricht. De winnaar wordt geselecteerd op basis van nominaties door docenten en medestudenten. Deze award heeft als doel studenten aan te moedigen om projecten te kiezen die duurzaamheidsonderzoek bevorderen en hen mogelijk te motiveren om zich verder op duurzaamheid te richten in hun studie.
Education Officer
De Education Officer van Green Office VU werkt samen met het Sustainability Office aan een uitgebreid rapport over de mate van duurzaamheid in de curricula van de VU, met als doel duurzaamheid in alle opleidingen te integreren. Specifiek richt de Education Officer zich op het verzamelen van input van studenten door middel van een enquête om beter te begrijpen welke opleidingen duurzaamheidsaspecten bevatten en hoe belangrijk studenten duurzaamheid vinden.
Op verschillende niveaus binnen de VU bestaat onderwijsoverleg, onder andere voor het realiseren van de onderwijsagenda. Ook worden de minoren vaak opgericht in samenspraak met studenten in directe zin (zoals bij de Sustainability: Global Challenges, Interdisciplinary Solutions die samen met Green Office VU is ontwikkeld) en in indirecte zin middels de opleidingscommissies waarin studenten plaatsnemen.
IV. Deze beleids- en visiedocumenten zijn transparant in te zien en online te vinden
Evaluatie en criteria waarop wordt geëvalueerd zijn onder meer beschreven in de onderwijsagenda en in het Kwaliteitsplan Onderwijs. Uit Kwalitieitsplan Onderwijs VU 2019-2024: “Zowel op facultair als VU-breed niveau wordt de voortgang van de kwaliteitsafspraken en de besteding van de studievoorschotmiddelen jaarlijks als onderdeel van het proces voor het opstellen van elk facultair en het VU-brede jaarplan en jaarverslag met respectievelijk de facultaire en de VU-brede medezeggenschap besproken.”
De evaluatie van het onderwijs is beschreven in het Handboek Onderwijskwaliteit.
Op verschillende niveaus bestaat binnen de VU onderwijsoverleg, onder meer over het realiseren van de onderwijsagenda.
Overige links zijn toegevoegd in de tekst ter beantwoording van deze vraag.