Slechts een paar weken nadat Nazi-Duitsland in mei 1940 Nederland binnenviel, volgden Duitse kunsthistorici en kunsthandelaren die kunst kwamen kopen of confisqueren. Dit gebeurde op grote schaal, door verschillende instanties en met uiteenlopende methodes. Ze werden gesteund door Nazileiders als Adolf Hitler en Hermann Göring, die zelf de mooiste stukken uitkozen voor hun privécollecties of voor musea. Voor niet-Joodse kunsthandelaren betekende dit dat de kunsthandel plotseling begon op de bloeien na de Grote Depressie. De meeste Joodse kunsthandelaren moesten echter hun zaak opgeven, hoewel enkelen ook konden vluchten met het geld van verkochte kunst. Ook werden sommigen gedwongen mee te werken met de Nazi’s in ruil voor vrijstelling van deportatie.
In de eerste twee colleges ziet u hoe naziroofkunst tot stand kwam en hoe de verschillende betrokkenen reageerden.
Na de Tweede Wereldoorlog werd veel van de gestolen of in beslaggenomen kunst teruggevonden in Duitsland. Een groot deel werd teruggehaald naar Nederland. Al decennialang probeert de Nederlandse overheid die kunst van de zogenaamde NK-collectie terug te geven aan de oorspronkelijke eigenaren of hun erfgenamen. In de laatste twee colleges ziet u hoe moeizaam die restitutie in de jaren ’50 aanvankelijk ging en hoe het nu gaat met de Nazikunstcollectie. Tijdens de colleges leert u wat de belangrijkste archieven in Nederland en daarbuiten zijn om roofkunst te kunnen bestuderen. Hoewel veel zaken zijn opgelost, zijn er nog meer zaken die niet onderzocht zijn. De docent gaat ook in op onderzoek dat momenteel loopt: het thema naziroofkunst blijkt allesbehalve een afgerond hoofdstuk in onze geschiedenis.
Onderwijsvorm: 4 hoorcolleges met gelegenheid tot het stellen van vragen.
Literatuur: Verplichte literatuur: Rudi Ekkart en Eelke Muller, Roof & Restitutie: De uittocht en gedeeltelijke terugkeer van Nederlands Kunstbezit tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Zwolle: Waanders Uitgevers, 2023.
Studiebelasting: Ongeveer 2 uur per college.
Verwachte voorkennis: Globale kennis van de Tweede Wereldoorlog is wenselijk.
Meer over deze cursus
Inleiding
Data, kosten en inschrijven
