Notariële bronnen geven een gedetailleerde inkijk in de afspraken die de commandeurs van de walvisvaarders van de Wadden in de 17e eeuw maakten voordat ze uitvoeren. Ze laten zien op welke manieren jacht werd gemaakt. Ze vertellen hoe de verhoudingen aan boord waren. Andere bronnen vertellen over de eerste Groenlanders die naar Den Haag werden gebracht en daar ‘tentoongesteld’ werden. Weer andere ingangen leverden informatie op over walvisvaarders van de Wadden die noodgedwongen, in het spoor van Willem Barendsz., moesten overwinteren in het barre Noorden.
Bronnenonderzoek in archieven maakt het mogelijk om het onderbelichte verhaal van de 17e-eeuwse walvisvaart van(uit) het Waddengebied te vertellen. De jacht op traan, een eerste levensbehoefte in de 17e eeuw, komt tot leven in de getuigenissen van tijdgenoten. Hun verhalen worden geplaatst in het grotere kader van de geschiedenis van de walvisvaart van de Republiek tijdens de eerste eeuw van deze nering. De egodocumenten zijn uiteraard gekleurd door eigen gevoelens, standpunten, meningen en conflicten, maar mede daardoor geven ze een goed beeld van de barre omstandigheden waarin de walvisjagers hun bloedige werk deden. De titel van de cursus verwijst niet alleen hiernaar, maar ook naar een van de bekendste walvisvaardersfamilies van de Wadden, het Vlielander geslacht Ys.
Het doel van de cursus is niet alleen informatie te geven, maar ook te laten zien hoe die werd gevonden. Met andere woorden: de docent deelt zijn eigen speurtocht in het verleden en het verhaal dat die opleverde met u.
Onderwijsvorm: 2 hoorcolleges met enige gelegenheid tot het stellen van vragen.
Literatuur: Digitale hand-outs. Leessuggesties (niet verplicht):
Twee uur leestijd voor passages uit: Anne Doedens en Liek Mulder, Een ijselijke nering. De walvisvaart van de Wadden in de 17e eeuw. WalburgPers 2024 – te verschijnen zomer 2024; Jaap Bruyn en Louwrens Hacquebord, Een zee van traan. Vier eeuwen Nederlandse walvisvaart 1912-1964, WalburgPers 2019.
Studiebelasting: Ongeveer 2 uur per week.
Verwachte voorkennis: De cursus vraagt enige belangstelling voor of enige kennis van de Nederlandse geschiedenis van de 17e eeuw.
Meer over deze cursus
Inleiding
Data, kosten en inschrijven
Getuigenissen van de walvisvaart op de Wadden
Meer informatie over de inhoud, onderwijsvorm, literatuur en docent.
Docent
Dr. Anne Doedens is historicus. Hij heeft een grote interesse voor de 17e-eeuwse en maritieme geschiedenis. Doedens was docent nieuwe geschiedenis aan hoger onderwijsinstellingen in Amsterdam en Utrecht. Hij schreef de Canon van de Waddeneilanden (met Jan Houter), De Watergeuzen - een vergeten geschiedenis, de Geschiedenis van Vlieland, Strandroof en het bekroonde De Ramp van 1666.
Cursisten over deze docent:
- “De docent is een lopende encyclopedie op dit onderwerp. Komt met verrassende anekdotes. Zeer benaderbaar. Vriendelijk in de omgang.”
- “Leereffect: historische zeegeschiedenis, 17e eeuw, en een visie op het slavernijverleden vanuit heden en verleden. Waardevol!”
Op het HOVO YouTube kanaal vindt u een flitscollege van de docent, speciaal opgenomen voor HOVO Amsterdam, over de geschiedenis van de Nederlandse marine.
Contact en meer informatie
Praktische informatie
Contact met HOVO