In de Verlichting ontstaat er een nieuw Nederland. Niemand weet waar het naartoe gaat, maar dat het anders moet, wordt steeds duidelijker. Nieuwe media als tijdschriften en kranten komen op, en er ontstaan gemeenschappen van moderne burgers die zich op allerlei terreinen willen ontwikkelen. Zij kwamen tot nieuwe inzichten en proberen maatschappelijke, sociale en politieke veranderingen door te voeren. Die ontwikkeling verloopt aanvankelijk geleidelijk, maar in de tweede helft van de 18e eeuw leiden de nieuwe inzichten tot spanningen, zowel thuis als op straat.
De gevestigde orde begint zich steeds meer te verzetten. Wat heb je aan mensenrechten, democratische invloed, persvrijheid, nieuwe kennis en volksverheffing? Al snel blijkt dat de implementatie van deze idealen meer vraagt dan alleen overtuigingskracht: verlichting wordt een ideaal dat men moet bevechten. Er komt een revolutionaire beweging op gang die in het laatste kwart van de eeuw, in wat nu de Bataafse tijd heet (1795-1806), die idealen in een nieuwe politieke vorm naar de praktijk vertaalt.
De docent laat zien welke de culturele, maatschappelijke en politieke omstandigheden aan deze ontwikkeling hebben bijgedragen. U maakt onder meer kennis met de radicale verlichting, gelukzoekers, de kracht van sociabiliteit, de rol van gevoelens in het politiseringsproces, de organisatie van de revolutie en de verworvenheden van de Bataafse Republiek. U leert de mannen en de vrouwen kennen die streden voor een betere en rechtvaardige samenleving, zoals R.J. Schimmelpenninck, Lucretia van Merken en F.A. van der Kemp. Ieder college gaat vergezeld van een hoofdstuk in de reader van max 15 pagina’s, met daarin links naar ondersteunende literatuur.
Onderwijsvorm: 10 hoorcolleges met enige gelegenheid tot het stellen van vragen.
Literatuur: Gedrukte syllabus, digitale hand-outs.
Studiebelasting: Ongeveer 3 uur per week.
Verwachte voorkennis: Er zijn geen specifieke eisen aan vooropleiding en voorkennis.
Meer over deze cursus
Inleiding
Data, kosten en inschrijven
De revolutionaire zoektocht naar een nieuwe samenleving
Docent
Dr. Cor de Vries is een historisch letterkundige. Hij heeft zich na zijn loopbaan in het onderwijs toegelegd op het onderzoek naar de manier waarop in Nederland in de achttiende eeuw ‘zachte’ gevoelens in de publieke ruimte werden ingezet om tot maatschappelijke veranderingen te komen. Dat onderzoek leidde in 2020 tot het proefschrift Gespierde zielen: Johannes Lublink (1736-1816). Menslievendheid, sociabiliteit en welzijnspolitiek in de achttiende eeuw (Hilversum 2020). Op dit onderzoeksterrein publiceerde hij verschillende artikelen en Brieven uit Bijdorp De correspondentie van Lucretia van Merken (1721-1789) en Nicolaas Simon van Winter (1718-1795) (Hilversum 2022).
Contact en meer informatie
Praktische informatie
Contact met HOVO