In de cursus staat de carrière van Pierre Cuypers centraal. Wie is deze architect? Waar komt hij vandaan? Wat heeft deze man gedreven in zijn lange loopbaan? Wat is zijn bijdrage aan de Nederlandse architectuur? In hoeverre sluit hij aan bij internationale stromingen? En in hoeverre heeft hij het gezicht van Amsterdam bepaald?
De cursus begint met enige aandacht voor de architectuuromgeving die Cuypers tot zijn stijl bracht: de Neogotiek. In de 19e eeuw ontstaat er internationaal een grote bewondering voor de gotische bouwkunst van de middeleeuwen. Vooral in Engeland en Frankrijk zien kunsthistorici en architecten de Gotiek als hun nationale bouwstijl. De reden daarvoor is dat de Gotiek - in tegenstelling tot veel andere kunststromingen - in Noordwest-Europa is ontstaan. Zowel Engeland als Frankrijk bezitten veel gotische kathedralen. Ruskin, Barry en Pugin in Engeland en Viollet-le-Duc in Frankrijk publiceren geschriften die de Gotiek opnieuw in de belangstelling plaatsen.
Die publicaties hebben grote invloed op de jonge Nederlandse architect Pierre Cuypers (1827 – 1921). Het grootste deel van de cursus gaat over het werk van deze architect. Vanaf zijn afstuderen in Antwerpen tot aan zijn dood ontwerpt hij al zijn kerken in deze Neogotische stijl. Ook gebouwen met een seculiere bestemming moeten eraan geloven.
In twee colleges komt Cuypers start als stadsarchitect van Roermond ter sprake. U volgt zijn lange weg tot Rijksbouwmeester van Nederland. De start van zijn carrière bestaat uit restauratieopdrachten en stadswoningen, maar zijn werkelijke uitdaging ligt in de bouw van grootse en theatrale kerken. Vanwege het herstel van de bisdommen in 1853 is daar vanaf dat jaar een sterke vraag naar. Cuypers carrière als kerkenbouwer verspreidt zich als een inktvlek vanuit het zuiden van ons land langzaam naar het noorden. Zeker als hij in verschillende bisdommen tot architect wordt gekozen, verrijzen zijn kerken ook in Noord-Holland, Friesland en Groningen. Die variëren van kleine dorpskerken tot aan grote stadskerken in Eindhoven, Leeuwarden, Groningen en Amsterdam. Via zijn contacten met kunsthistoricus Alberdingk Thijm weet hij zelfs de grote nationale opdrachten voor het Rijksmuseum en het Centraal Station binnen te slepen.
Facultatieve excursie op 23 augustus
In aansluiting op de colleges kan de liefhebber deelnemen op 23 augustus aan een facultatieve rondleiding in de St. Urbanuskerk in Amstelveen, vaak de ‘kathedraal van Amstelland’ genoemd. In september 2018 brandde de kerk af, maar de toren bleef staan. De kerk is na een vier jaar lange restauratie uit de as herrezen. Meer informatie hierover volgt te zijner tijd.
Onderwijsvorm: 2 hoorcolleges met gelegenheid tot het stellen van vragen en een facultatieve excursie op 23 augustus
Literatuur: Verplicht boek (zelf aanschaffen) Cor Schrama, St. Urbanuskerk Bovenkerk & Pierre Cuypers, ISBN nummer 9789082774405 (€ 17,50)
Studiebelasting: nihil.
Verwachte voorkennis: Enige kunsthistorische kennis van architectuur is aanbevolen.
Meer over deze cursus
Inleiding
Data, kosten en inschrijven
