Hoe kom je als HRM-leidinggevende tot een meer inclusieve werving en selectie? Hoe ga je duurzaam om met bedrijfsafval zoals sinaasappelschillen uit de sapmachine van de supermarkt? Of: hoe kan Microsoft concurreren met aanbieders van gratis software zoals Google of Facebook? Dit zijn enkele voorbeelden van authentieke bedrijfsopdrachten waarbij studenten via projectonderwijs op zoek gaan naar een oplossing.
Projectonderwijs kan onderdeel zijn van een regulier onderwijsprogramma met colleges en werkgroepen. De projecten kunnen kortdurend zijn (bijvoorbeeld een week) of langdurend (bijvoorbeeld een half jaar). Ze zijn interdisciplinair van karakter en vergen verschillende creatieve methoden om tot inzicht, oplossingen of beslissingen te komen. Het gaat daarbij om een realistisch bedrijfs-, organisatie- of maatschappelijk probleem waar een oplossing voor wordt gezocht. Het achterliggende idee van PBL is dat authentieke casussen, samenwerking en interactie, studenten motiveren om actief te leren.
Projectonderwijs is meer gekaderd dan bijvoorbeeld Challenge based onderwijs, maar minder dan Probleemgestuurd onderwijs of Case based onderwijs. Het is in ieder geval geen vrijblijvende vorm van onderwijs. Net als bij het maken van bijvoorbeeld een scriptie of het doen van onderzoek, is het belangrijk om duidelijke fases en tijdspaden te plannen. Deze fases zijn conceptueel vaak gebaseerd op de empirische cyclus en bevatten stappen zoals:
- de probleemanalyse;
- de oplossingsruimte bepalen (ofwel de onderzoeksaanpak);
- de conceptuele oplossingen bedenken (uitvoering van onderzoek zelf);
- het selecteren van de meest kansrijke oplossingen;
- het uitwerken van de oplossing (resultaten verkrijgen) ;
- evalueren (conclusies trekken).
Een goed project vergt veel voorbereiding en een goede planning, waarbij alle betrokkenen (docenten en studenten) op de hoogte zijn van wat er moet gebeuren. Er is veel ruimte voor feedback door de begeleiders om een project inhoudelijk en procesmatig te sturen, inclusief de groepsdynamiek. Denk hierbij onder andere aan een probleem zoals meeliftgedrag.
Het eindproduct is belangrijk, maar het proces en de presentatie ook
Het eindproduct speelt bij projectonderwijs een belangrijke rol, want dit maakt het leren zichtbaar. Door iets te maken, laten studenten zien dat ze de kennis en de vaardigheden hebben opgedaan die daarvoor nodig zijn. Maar bij een project schrijven studenten ook een verslag waarin ze het doorlopen proces (de stappen van het project), de gemaakte keuzes en de onderbouwing daarvan beschrijven. Daarnaast beschrijven ze hoe hun groep heeft samengewerkt, evalueren ze hoe dat is gegaan (bijvoorbeeld door het uitvoeren van een Group Member Evaluation) is en wat ze de volgende keer (op individueel niveau) gaan verbeteren. Tot slot is de presentatie van het eindproduct voor medestudenten een integraal onderdeel van een project, het liefst met de aanwezigheid van externe opdrachtgevers of experts.
Verschillen tussen projectgestuurd, probleemgestuurd en case based onderwijs
Een verwante onderwijsvorm van projectonderwijs is Probleemgestuurd onderwijs (PGO). Bij PGO, krijgen studenten vaak meer problemen te behandelen, zijn de groepen groter en is de manier van analyseren en oplossen veel meer gestructureerd dan bij projectonderwijs. En bij Case based learning ligt de nadruk meer op de academische analyse van problemen dan de uitkomst daarvan.