Waarom kiezen voor interdisciplinair onderwijs?
Interdisciplinaire cursussen zijn ontworpen om een meer holistisch en uitgebreid begrip van een onderwerp te bieden. Deze aanpak stelt studenten in staat om verschillende gebieden met elkaar te verbinden, het stimuleren van creativiteit en kritisch denken en het bieden van een breder perspectief. Interdisciplinaire cursussen helpen ook om studenten voor te bereiden op uitdagingen in de echte wereld, waarbij vaak meerdere disciplines een rol spelen.
Wat is interdisciplinair onderwijs?
Wanneer een onderwijsteam besluit afdelings- of faculteitsoverstijgend onderwijs te ontwerpen en aan te bieden, is het allereerst interessant voor hen om te weten dat er verschillende manieren zijn waarop dit in de onderwijspraktijk gestalte kan krijgen:
Multidisciplinariteit
Door inzichten uit meerdere disciplines naast elkaar te plaatsen, zet een cursus de eerste stap naar interdisciplinariteit. Tijdens een cursus, periode of minor volgt een student vakken uit verschillende disciplines rondom een centraal thema bijvoorbeeld.
- Team-doceren: Hierbij geven twee of meer docenten uit verschillende disciplines samen les. Elke docent brengt zijn eigen expertise en perspectief mee, en ze werken samen om de cursus te ontwerpen en discussies en activiteiten te leiden.
- Geïntegreerd curriculum: Hierbij wordt inhoud van verschillende disciplines in één cursus geïntegreerd. Een cursus over milieuduurzaamheid kan bijvoorbeeld elementen van biologie, economie en politicologie bevatten.
- Case study aanpak: Hierbij wordt een specifiek geval of probleem gebruikt als startpunt om meerdere disciplines te onderzoeken. Een cursus over het effect van klimaatverandering op kustgemeenschappen kan bijvoorbeeld elementen bevatten van oceanografie, sociologie en stedenbouw.
- Cross-listed cursussen: Bij deze vorm wordt een cursus in meerdere afdelingen opgenomen, waardoor hij beschikbaar is voor studenten uit verschillende disciplines. Een cursus over ethiek en AI kan bijvoorbeeld worden ondergebracht bij de afdelingen Filosofie en Informatica.
Interdisciplinariteit
Integratie van disciplinaire inzichten wordt bereikt door een "gemeenschappelijke basis" te creëren en tot een meer omvattend begrip van een complex thema te komen. Het gaat niet om de losse bestudering of verkrijgen van vaardigheden in elk van de disciplines, maar om integratie van kennis en kennisproductie door toepassing ervan voor het analyseren, beschrijven, oplossen of evalueren van een centraal probleem. De VU-opleiding Philosophy, Politics and Economics (PPE) is hier een goed voorbeeld van.
- Projectmatig leren: Bij deze vorm werken studenten aan een project of probleem waarbij meerdere disciplines aan bod komen. Studenten kunnen bijvoorbeeld in teams werken aan een duurzaam woningbouwproject, waarvoor kennis van architectuur, techniek en milieuwetenschappen nodig is.
Transdisciplinariteit
Een transdisciplinaire benadering plaatst academici naast niet-academische actoren. Door een reflexief leerproces samen met verschillende stakeholders kunnen we complexe maatschappelijke problemen, zoals klimaatverandering, armoede of gezondheidsongelijkheid, beter begrijpen. Het Community Service Learning programma (CSL) integreert trandisciplinariteit in de onderwijsprogramma's van de VU. CSL-vakken richten zich op problemen die worden aangedragen door organisaties, burgerinitiatieven en non-profits.
Meer weten over trandisciplinariteit? Bezoek de website van het Athena Instituut: het kenniscentrum van de VU voor het vormgeven van interacties tussen wetenschap en samenleving.
Wat zijn basisprincipes voor uitvoering van interdisciplinair onderwijs?
Voor al deze praktijken is het belangrijk rekening te houden met twee basisprincipes voor het ontwerpen van interdisciplinair onderwijs die in elke context gelden waarbij voorop staat dat de student veel onderzoek gaat doen om te leren:
- Studenten moeten beginnen met een complexe vraag, probleem of onderwerp dat te complex is om door één enkele discipline adequaat te worden behandeld. In zogenaamd Challenge Based Onderwijs of Projectonderwijs komt dit sterk terug.
- Docententeams moeten beslissen over een aanpak of model voor dit interdisciplinaire onderzoek (in de context van een gegeven set van disciplines) die het constructive aligment proces (Biggs en Tang, 2011) van hun programma of cursus borgt en die helpt bij het maken van keuzes over de didactiek die nodig is om studenten te begeleiden in hun leren.
Verschillende (op onderzoek gebaseerde) modellen zijn eerder gebruikt in de context van interdisciplinair onderwijs. Het model van Allen F. Repko het bekendste voorbeeld is die werkt met een 10-stappen proces van interdisciplinair leren en onderzoek. Zie deze informatie van Universiteit Utrecht voor deze aanpak. Systeemdenken en boundary crossing zijn twee andere modellen die helpen om de ontwikkeling van interdisciplinair onderwijs en leren te structureren. Ze worden hier verder niet beschreven.
Het programma Interdisciplinair Onderwijs van Universiteit Utrecht heeft een animatie ontwikkeld, bedoeld om monodisciplinaire studenten en docenten een inleiding te geven op interdisciplinariteit.
Beoordelen van interdisciplinair onderwijs
Het beoordelen van interdisciplinair onderwijs vergt werken met goede rubrics. Voor interdisciplinair onderwijs heeft Universiteit Utrecht voorbeelden beschikbaar vanaf deze pagina.
Referenties
- Biggs, J.B., and C.S. Tang (2011). ‘Constructively aligned teaching and assessment’ in: Teaching for Quality Learning at University : What the Student Does. Maidenhead: McGraw-Hill Education. Pp. 95-110.
- Repko, A.F. and R. Szostak (2021). Interdisciplinary Research: Process and Theory (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
- Szostak, R. (2015). “Extensional Definition of Interdisciplinarity.” Issues In Interdisciplinary Studies