In deze didactische tip zetten we nog een keer op een rij wat we op de VU verstaan onder blended, online en hybride onderwijs, om miscommunicatie te voorkomen. Zo kan je tijdens een gesprek weer focussen op dat wat er echt toe doet: goed onderwijs voor onze studenten.
1: blended onderwijs - een ontwerpmethode met afgewogen afwisseling van contacttijd en opdrachten
Blended onderwijs is een ontwerpprincipe waarbij je zo goed mogelijk onderwijs voor je studenten ontwerpt met de technische mogelijkheden van tegenwoordig. Je gebruikt een mix van fysieke en digitale leeractiviteiten om de leerdoelen te bereiken. Hoe die mix eruit ziet, verschilt per vak: de ene docent zet veel fysieke contacttijd in, de ander juist veel online mogelijkheden. De onderwijsvisie van de VU hierover is dat alle vakken activerend blended onderwijs inzetten.
Bij blended onderwijs bouw je dus expliciet ruimte in in je onderwijsprogramma voor een mix van studieopdrachten en contacttijd, via online en offline activiteiten. Bijvoorbeeld via het Flipped Classroom-concept. Studieopdrachten zijn bijvoorbeeld voorbereidingsopdrachten, verwerkingsopdrachten, huiswerk of groepswerk. Activiteiten tijdens contacttijd zijn bijvoorbeeld een online quiz of samenwerken aan een document. Blended onderwijs is in feite meer een ontwerpprincipe dan een technische uitvoering van een onderwijsvorm. Lees meer over activerend blended onderwijs in de VU-praktijk.
Tip: word je gevraagd om blended onderwijs vorm te geven? Bedenk dan dus dat dit niet hetzelfde is als online onderwijs en hybride onderwijs. Lees hieronder verder wat we daaronder verstaan.
2: online onderwijs - een containerbegrip waar bijna alles onder valt
Onder online onderwijs verstaan we alle online elementen binnen het onderwijs. Online onderwijs geven en volgen, kan op allerlei manieren. In het algemeen betekent het dat studenten studeren via de computer, het internet en tools zoals Canvas, Zoom of Microsoft Teams. Daarbij bestuderen ze bijvoorbeeld online boeken of artikelen, bekijken ze video’s of kennisclips, doen ze online oefeningen of werken ze online samen aan documenten. De online middelen kunnen zowel worden gebruikt tijdens contacttijd (zoals tijdens de les of werkgroep) als voor zelfstudie en (samenwerkings)opdrachten buiten de les.
Het onderwijs aan de VU tijdens de coronapandemie was in feite geheel op afstand, maar werd vaak als online onderwijs bestempeld. Eigenlijk wat verwarrend. Ook omdat online onderwijs voor de pandemie, dat geheel op afstand gevolgd werd, vaak cursussen waren zoals van de Open Universiteit, Massive Open Online Courses (MOOC) of Small Private Small Online Course (SPOC) zoals beschikbaar op FutureLearn, Coursera of EdEx.
Tip: vraagt iemand je om online onderwijs te geven? Vraag dan altijd door wat er precies bedoeld wordt. Lees hieronder bijvoorbeeld verder over hybride onderwijs.
3: hybride onderwijs - gelijktijdig les in de collegezaal (of docent achter de laptop) en thuis
We spreken van hybride onderwijs als een docent op hetzelfde moment onderwijs geeft in een collegezaal of werkgroepruimte aan een groep studenten die fysiek aanwezig is en een groep die online meedoet via bijvoorbeeld Zoom of Microsoft Teams. Je zou het eigenlijk beter multilocatie-onderwijs kunnen noemen.
Een bijzondere vorm van hybride onderwijs is een situatie waarbij zowel de docent als de studenten thuis zitten. Maar deze vorm van lesgeven wordt vaak online onderwijs genoemd, terwijl juist het gebruik van het containerbegrip online onderwijs hiervoor verwarrend is. Hetzelfde geldt als je hiervoor de term afstandsonderwijs zou gebruiken.
Tip: geef je hybride onderwijs? Noem dit dan liever niet online onderwijs, want dan slaat de verwarring toe!
Opmerking: de portefeuillehouders onderwijs van de VU faculteiten hebben voor de zomervakantie 2022 het advies geformuleerd om niet colleges op te nemen en ter beschikking stellen van colleges. Hieronder valt in feite ook het niet inzetten hybride onderwijs en geheel online onderwijs. Voor studentenwelzijn en studiesucces is actieve fysieke deelname op de campus te belangrijk. Zie dit bericht voor studenten en dit bericht voor docenten.
