Sorry! The information you are looking for is only available in Dutch.
Deze opleiding is opgeslagen in Mijn Studiekeuze.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.

Hoe ga je als docent om met ChatGPT en Microsoft Copilot

Laatst gewijzigd op 7 mei 2024
Sinds december 2022 is ChatGPT publiek toegankelijk en sinds februari 2024 biedt de VU studenten en medewerkers een veilige versie van Microsoft Copilot. Studenten kunnen daarmee in een handomdraai een werkstuk maken: de chatbot schrijft op basis van kunstmatige intelligentie (AI). In deze tip beschrijven we bedreigingen én kansen. Hoe weet je nog of studenten zelf iets kunnen formuleren en produceren? Maar ook: welke kansen biedt dit voor het vormgeven van onderwijs?

Studenten konden altijd al teksten laten maken door anderen, zoals betaalde ghostwriters of door een vriendje of familielid. Maar het generatieve AI-systeem ChatGPT is gratis en direct toegankelijk. Verbieden zal het gebruik van generatieve AI en al zijn opvolgers niet voorkomen. Kortom: we kunnen er niet omheen.

Ontwikkelingen gaan snel.

  • Juli 2023: De VU heeft in het kader van toetsing en examinering een voorlichtingspagina voor studenten gemaakt over de vraag wat wel en niet is toegestaan is met betrekking tot generatieve AI.
  • Februari 2024: De VU heeft een veilige versie van Microsoft Copilot beschikbaar gesteld voor studenten en medewerkers. Het gebruik van deze chatbot is veilig als je inlogt met je VU aanmeldgegevens. De data blijft dan alleen op de VU en wordt niet gedeeld met OpenAI. Docenten mogen studenten, in tegenstelling tot ChatGPT, wél vragen om voor opdrachten gebruik te maken van Microsoft Copilot via de VU-licentie.

Leesbare teksten door een computer
Generatieve AI levert verschillende bedreigingen op, zeker bij take-home-toetsen. Studenten kunnen simpele, maar ook heel ingewikkelde vragen stellen aan AI chatbots en daar komen antwoorden op die het heel vaak al bij het juiste eind hebben en die taaltechnisch behoorlijk goed in elkaar zitten. Met referenties heeft het echter nog problemen.

De student kan deze teksten daarna gemakkelijk laten vertalen en parafraseren of nieuwe versies laten genereren. De docent kan echter niet, of bijna niet, ontdekken dat de tekst (deels) is gemaakt door een computer. AI detectors zijn veel te onbetrouwbaar en leveren bovendien privacy risico's op.

Hoe kun je in het onderwijs hier mee omgaan? We geven hieronder enkele suggesties. 

Beoordeling tijdens het proces in plaats van alleen het resultaat
Alleen een afgerond product beoordelen is niet langer haalbaar: dat kan generatieve AI immers produceren. De beoordeling moet verschuiven naar het proces. Denk aan de vaardigheden en competenties die samenhangen met zoeken van informatie, schrijven, produceren en creëren van teksten (dus ook inhoudelijke teksten). Deze vaardigheden moeten in het hoger onderwijs worden herijkt. Dit had in feite altijd al zo moeten zijn, maar generatieve AI dwingt deze werkwijze af. 

Daarmee worden het organiseren van het (peer)feedbackgesprek, het doen van tussen- en eindpresentaties en het direct bevragen van studenten over wat ze gedaan en geleerd hebben nog belangrijker dan voorheen (zelfreflectie). Dit kan extra werkdruk veroorzaken, maar het zal de authenticiteit, het persoonlijke en de inclusiviteit van het onderwijs ten goede komen. 

Onderwerpen heel specifiek en actueel maken
Een andere manier om ermee om te gaan is werkstukken laten gaan over heel specifieke onderwerpen van studenten en hun context zelf. Bijvoorbeeld problemen in de context van Community Service Learning, een bedrijf, hun wijk, hun onderzoek, hun stakeholders, hun maatschappelijke organisaties, en dergelijke. Hoe specifieker het onderwerp, hoe lastiger het voor AI chatbots is om haar achtergronddata te gebruiken voor een leesbare tekst. 

Daarnaast moet worden gefocust op de meest recente ontwikkelingen in maatschappij en wetenschap, omdat ChatGPT slechts werkt met informatie tot september 2021. Ook wil ChatGPT niets zeggen over bedrijven. Deze laatste twee beperkingen zullen overigens vast gaan verdwijnen. Microsoft Copilot betrekt inmiddels ook de meest recente informatie van het internet in de resultaten.

Ook zou er meer kunnen worden gedaan om opdrachten tijden de lessen uit te voeren onder directe begeleiding en intervisie. Denk aan interviews of mondelinge toelichting of toetsen. Deze methodes zijn natuurlijk goed bekend in het hoger onderwijs. De inzet hiervan zou kunnen worden uitgebreid. 

Generatieve AI-systemen gebruiken in het hoger onderwijs 
Maar misschien kun je generatieve AI ook productief gebruiken om studenten tot kritisch denken aan te zetten? Met andere woorden: hoe kunnen studenten generatieve AI gebruiken in het hoger onderwijs? De volgende suggesties maken academische integriteit en de ontwikkeling van hogere denkvaardigheden mogelijk. Ze zijn bedacht door Lucinda McKnight van Deakin University, en vertaald met DeepL. Dit is de orginele bron. 

  1. Gebruik generatieve AI als onderzoeker 
    Generatieve AI kan in enkele seconden een onderwerp uitputtend onderzoeken en een tekst samenstellen voor beoordeling, samen met referenties voor studenten om na te gaan. Dit materiaal kan dan als basis dienen voor originele en zorgvuldig gerefereerde teksten van studenten. 
  2. Gebruik generatieve AI om tekst over een bepaald onderwerp te produceren voor kritiek 
    Ontwerp beoordelingstaken met als input de door generatieve AI geproduceerde tekst en laat studenten vervolgens kritische annotaties van de geproduceerde tekst te maken of verbetervoorstellen doen. Een variant is om generatieve AI verschillende versies van tekst over hetzelfde onderwerp te laten produceren en deze vervolgens te laten vergelijken en evalueren. 
  3. Generatieve AI gebruiken voor routinetekst, bijvoorbeeld een poster, blogcontent of een informatiefolder 
    Laat uitzoeken wanneer een AI-tekst, menselijke tekst of hybride tekst geschikt is voor specifieke berichten en laat studenten deze methode en het resultaat verantwoorden. 
  4. Generatieve AI gebruiken en toewijzen voor creatieve tekst, bijvoorbeeld poëzie 
    Studenten kunnen onderzoek doen naar de meerdere programma's en algoritmen die worden aangeboden om verschillen te onderzoeken en meest geschikte vormen voor bijvoorbeeld poëzie, verhalen e.d. Maar ook om onderzoek te doen naar bijvoorbeeld bias.
  5. Onderzoek en evalueer welke verschillende soorten generatieve AI systemen en tools goed passen bij jouw vakgebied
    Hoe nuttig kunnen generatieve AI tools zijn om bijvoorbeeld binnen enkele seconden tekst in meerdere talen te kunnen produceren? Of om tekst te maken die geoptimaliseerd is voor zoekmachines? Of een tekst die optimale kennis heeft van jouw vakgebied? 
  6. Onderzoek hoe je generatieve AI op ethische en passende wijze kunt toepassen
    Bespreek hierbij hoe AI kan leiden tot verschillende vormen van plagiaat en hoe dit kan of moet worden voorkomen. Wie, en wat, is uitgesloten van dit materiaal, en dus mogelijk van de gegenereerde tekst? Welke aannames, vooroordelen en onrechtvaardigheden liggen besloten in dit materiaal, en dus mogelijk in de gegenereerde tekst? 

    Beschrijf principes en voorschriften hoe studenten effectief gebruik kunnen maken van de systemen en laat ze bijhouden hoe ze de systemen gebruiken voor tekstproductie. Die methode en resultaten moeten ze dan bijvoorbeeld bijvoegen bij een eindproduct (vergelijk hoe bij analyses van literatuur ook de zoekstrategie moet worden beschreven). Dit kan ook formatief worden gebruikt in discussie met mede-studenten en begeleiders. 

Revival van de klassieke toets?
Of moeten we terug naar de ouderwetse toets? Een andere – in eerste instantie niet direct aantrekkelijke oplossing – is dat er (toch) weer ingezet wordt op het bevragen van studenten op kennis, inhoud en vaardigheden onder gesurveilleerde condities. Dat betekent dat er meer zou moeten worden gefocust op klassikaal afgenomen tentamens. (Een aardige bijkomstigheid van generatieve AI systemen is dat ze ook op commando meerkeuzevragen voor je kunnen genereren.) Maar of dat nou een oplossing is...?

Meer weten?