Dat betekent dat je generatieve AI productief in moet leren zetten voor het leren, maar tegelijkertijd een kritisch houding tegenover AI moet ontwikkelen én dat je het op een correcte manier gebruikt. Lees op deze pagina hier meer over.
We gebruiken ChatGPT als voorbeeld, maar de inhoud is van toepassing op alle vormen van (toekomstige) generatieve AI, bijvoorbeeld Microsoft Copilot.
Wat is generatieve AI?
Generatieve AI-systemen genereren teksten, afbeeldingen of andere media als antwoord op door mensen ingevoerde vragen en/of opdrachten (ook wel prompts genoemd). ChatGPT (en bijvoorbeeld ook Microsoft Copilot, Google Gemini) is een AI-chatbot; een voorbeeld van generatieve AI. Het gebruik van zo'n Chatbot kent kansen én risico's.
Een chatbot werkt op basis van een omvangrijk taalmodel en formuleert antwoorden (woord voor woord) aan de hand van een kansmodel dat is gecreëerd op basis van informatie op internet. Deze data is vaak vrij algemeen van aard, niet altijd accuraat en kan ook vooroordelen bevatten. Wees dus altijd kritisch op tekst die door een chatbot wordt gegenereerd.
Mag ik generatieve AI gebruiken voor vakken op de VU?
Het korte antwoord op deze vraag is dat je als student geen generatieve AI mag gebruiken, tenzij de docent of examinator van je vak aangeeft of en hoe dat mag. Vaak mag dit, maar lees dus altijd goed in de studiehandleiding van je vak wat het uitgangspunt is voor het gebruik van generatieve AI. Als dit niet vermeld is in de studiehandleiding, syllabus of Canvas, kan je dit navragen bij je docent.
Hieronder staan twee voorbeelden waar gebruik van generatieve AI op een bepaalde manier toegestaan kan zijn voor een vak.
Vb1. Schrijfverbetering
Je kunt aan generatieve-AI-chatbots vragen om taal- spellings- en structuurverbeteringen op te sporen voor teksten die je zelf hebt gemaakt, vergelijkbaar met hoe ‘gewone’ spellings- en grammaticahulpmiddelen werken. Als een taalassistent dus. Als de docent het toestaat kun je met generatieve AI ook inspiratie opdoen voor het schrijven van een stuk tekst. Het geeft inhoudelijke ideeën en structuren hoe je een tekst op kunt bouwen. Let erop dat het gebruik van deze middelen een goede beoordeling door de docent van je eigen kennis en vaardigheden niet hindert.
Vb2. Informatie zoeken
Generatieve AI maakt antwoorden op vragen die je stelt op basis van heel veel bestaande data. Dat is enigszins vergelijkbaar met hoe je informatie zou zoeken via bijvoorbeeld de UB-catalogus, Google Scholar of via andere methoden (hoewel het technisch natuurlijk anders werkt en de databronnen duidelijk zijn). Merk op dat de chatbot elke keer andere antwoorden op dezelfde vraag kan geven. Na het zoeken moet je altijd de waarde van deze informatie kritisch beoordelen, relateren aan verschillende andere bronnen, zelf verwerken en je keuzes verantwoorden.
Fraude
Wat in ieder geval nooit is toegestaan, is het plegen van fraude. Het doel van het volgen van een opleiding aan de VU is dat je zelf leert om kennis te verwerven en verwerken. Het schrijfproces is belangrijk om je gedachten te ordenen en kennis te verwerken. Daarover moet je ook kunnen rapporteren in een overtuigende tekst (essay, pleitnota, onderzoeksverslag, etc.). Dat vereist dat docenten en examinatoren kunnen vaststellen wat jouw eigen niveau van kennis en vaardigheid is en je bijdrage aan zo’n product. Je moet je eigen tekst eigenhandig maken: zelf schrijven dus.
Blijf daarom opletten dat je informatie niet letterlijk kopieert en plakt. Elke vorm van letterlijke overname en kopiëren zonder volledige bronvermelding (citeren, refereren) van eender welk materiaal, dus ook gegenereerd door generatieve AI, maakt dat de examinator jouw kennis en vaardigheden niet (of onvoldoende) kan beoordelen en is daarmee fraude.
Let op! Ook parafraseren van citaten met generatieve AI en presenteren als eigen werk is niet toegestaan.
Mocht je docent twijfelen of je generatieve AI binnen de juiste kaders hebt gebruikt, dan kan de docent het gesprek met je aangaan en bij blijvende twijfel de examencommissie inschakelen. Het is de examencommissie die uiteindelijk bepaalt of er sprake van fraude door middel van een onderzoek. Voorbeelden van wat fraude is staan opgesomd in jouw facultaire regels en richtlijnen van de examencommissie. Neem daar dus kennis van.
Tip! Lees meer over academische integriteit op deze pagina waar fraude en plagiaat diepgaander worden besproken.
Als je bepaalde delen van generatieve AI-output wel letterlijk overneemt (bv. omwille van de aard van de opdracht), dan moet je dit als bron vermelden en correct citeren.
Gegevensbescherming
Realiseer je dat alles wat je deelt met ChatGPT wordt opgeslagen en door ChatGPT kan worden gebruikt voor trainingsdoeleinden (in ieder geval als je gebruik maakt van een gratis versie). Daarom moet je nooit persoonsgegevens of andere gevoelige informatie (zoals financiële gegevens of informatie van bedrijven waar je stageloopt of onderzoek doet) via ChatGPT. Docenten mogen je niet verplichten om gebruik te maken van ChatGPT.
Microsoft Copilot
Sinds februari 2024 stelt de VU Microsoft Copilot beschikbaar voor studenten en medewerkers. Het gebruik van deze chatbot is veilig als je inlogt met je VU aanmeldgegevens. De data blijft dan alleen op de VU en wordt niet gedeeld met OpenAI. Docenten mogen je, in tegenstelling tot ChatGPT, wél vragen om voor opdrachten gebruik te maken van Microsoft Copilot via de VU-licentie.
Duurzaamheid
Bedenk dat elke vraag die je stelt aan een generatief AI-systeem veel energie vraagt en dat grote datacenters nodig zijn om generatieve AI te laten functioneren.