De leerstijlenmythe ontstond in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. In deze periode ontwikkelden theoretici zoals Neil Fleming en Howard Gardner hun populaire modellen. Deze modellen suggereren dat mensen beter leren wanneer informatie wordt aangepast aan hun individuele stijlen. Denk hierbij aan visueel, auditief, kinesthetisch, of zelfs leerders die beter functioneren via linker- of rechterhersenhelft, verbaal, fysiek, sociaal of solitair.
Wat is het verschil tussen leerstijlen, leervoorkeuren en leerstrategieën?
- Leerstijlen zijn de onbewezen theorie dat studenten een aangeboren manier van leren hebben die het beste bij ze zou passen. Het idee dat ze veel beter kunnen denken of leren als de stof gepresenteerd wordt als plaatjes, schema’s of bewegend beeld.
- Leervoorkeuren zijn het gevoel of de mening van iemand zelf, over hoe die veronderstelt het beste te leren.
- Leerstrategieën ten slotte, zijn de bewuste, evidence-based methoden die studenten kunnen toepassen – en die docenten kunnen stimuleren om in te zetten – om effectiever te leren.
Waarom zijn leerstijlen ontkracht?
Het idee van leerstijlen klinkt erg aannemelijk. Toch toont onderzoek, zoals dat van Pashler et al. (2008), geen overtuigend bewijs dat het de leerresultaten verbetert. In hun artikel ‘Learning styles are more toxic than we thought’ suggereren Kirschner en Van Merriënboer (2013) zelfs dat het vasthouden aan leerstijlen niet alleen ineffectief is, maar ook schadelijk kan zijn voor het onderwijs, op deze manieren:
- Verkeerde toewijzing van middelen is een risico. Als docent besteed je tijd en middelen aan het aanpassen van lesmateriaal aan leerstijlen. Die tijd kun je beter gebruiken voor evidence-based methoden die wel effectief zijn.
- Beperkte leermogelijkheden: als studenten alleen les krijgen in hun veronderstelde voorkeursstijl, missen ze de kans om andere belangrijke leerstrategieën te ontwikkelen en worden ze minder flexibel in hun leerbenadering.
- Versterking van misvattingen: het ondersteunen van de leerstijlenmythe versterkt misvattingen bij docenten en studenten over hoe leren werkt.
- Negatieve invloed op zelfperceptie van studenten: studenten (of hun ouders) kunnen gaan geloven dat ze alleen in staat zijn om te leren op één specifieke manier, wat hun zelfvertrouwen en motivatie kan ondermijnen. En ze kunnen onterecht gaan eisen van docenten om op hun leervoorkeur in te spelen.
Kies voor leerstrategieën in plaats van leerstijlen
Help studenten door af te stappen van het idee van vaste leerstijlen. Bied in plaats daarvan goede leerstrategieën aan en begeleid ze bij het toepassen ervan. Alle studenten krijgen zo de kans om zich te ontwikkelen met verschillende manieren van leren, ongeacht hun achtergrond of vermeende leerstijl. Deze benadering erkent de diversiteit in je studentenpopulatie en stelt elke student in staat om een breed scala aan effectieve leervaardigheden te ontwikkelen. Dit bereidt ze beter voor op de complexe uitdagingen in hun toekomstige carrières. Gebruik de vier onderstaande evidence-based tips om hiermee aan de slag te gaan.
Tip 1: zorg voor afwisseling
Laat studenten dezelfde vaardigheden of concepten oefenen in verschillende contexten. Bijvoorbeeld in een psychologiecursus over diagnostiek. Studenten oefenen dezelfde diagnostische vaardigheden met een fictieve casus, in een groepsgesprek en met een video van een echte cliënt. Dit helpt studenten door hun vaardigheid vaker te oefenen en om flexibel en creatief te worden in hun denken en toepassen van kennis. In plaats van vast te houden aan één voorkeursstijl, daag je zo je studenten uit om kennis op meerdere manieren te verwerken en toe te passen. Andere voorbeelden zijn een quiz, open vragen, het antwoord tekenen, of een discussie.
Tip 2: verbind de leerstof aan echte situaties
In het wetenschappelijk onderwijs is het niet altijd mogelijk om de leerstof te koppelen aan een realistische of voorstelbare situatie. Maar wanneer de stof zich er wel voor leent, maak je bij contextueel leren een verbinding met de leerstof aan echte situaties en problemen. Dit helpt studenten om de relevantie van wat ze leren te zien en bevordert diepere begripsvorming. Geef bijvoorbeeld opdrachten die de studenten uitdagen om concepten toe te passen op actuele uitdagingen of in praktijksituaties bij organisaties of bedrijven.
Tip 3: gebruik frequentie en herhaling
Frequentie en herhaling, ook wel Distributed Practice genoemd, is een effectieve leerstrategie. Het betekent dat leermomenten worden verspreid in de tijd, in plaats van alles in één keer te leren (cramming). Deze methode helpt bij het verbeteren van retentie en begrip op lange termijn. Plan korte, herhaalde sessies om belangrijke concepten beter te onthouden, in plaats van alles in één lange les te behandelen.
Tip 4: personaliseer je feedback
Uit onderzoek blijkt dat gepersonaliseerde feedback studenten helpt om hun leerstrategieën te verbeteren. Neem de tijd om feedback te geven die specifiek ingaat op de sterke punten en verbeterpunten van elke student. Dit helpt ze om hun leerproces beter te begrijpen en gericht te verbeteren. Bekijk hiervoor ook nog eens Tip 28: Constructieve feedback? Tien tips!
Tip 5: stimuleer zelftesten voor beter leren
Veel studenten denken dat ze een onderwerp beheersen als ze het een paar keer hebben gelezen of als het tijdens een college duidelijk lijkt. Maar echt leren gebeurt pas als ze actief hun kennis ophalen. Dit heet retrieval practice, ofwel zelftesten.
Je kunt dit in je onderwijs stimuleren door:
- Regelmatig korte quizzen of polls te gebruiken in colleges.
- Studenten aan te moedigen om oefenvragen te maken in plaats van alleen hun aantekeningen door te nemen.
- Oefentoetsen aan te bieden als extra leerhulpmiddel.
- Te benadrukken dat fouten maken bij zelftesten waardevol is, omdat dit helpt om kennis sterker te verankeren.
Zelftesten kost meer moeite dan herlezen (en roept daarom misschien weerstand op), maar onderzoek laat zien dat het een van de meest effectieve leerstrategieën is voor duurzame kennisopbouw.