Om het leereffect te vergroten, is de juiste didactische setting belangrijk, blijkt uit onderzoek van Tess Dekker, stafadviseur Activerend Blended Onderwijs & Innovatie bij het AUMC. Een spier of een bot ziet er in 3D heel anders uit dan plat op het scherm of in een boek. Zeker als je hem virtueel in je handen kunt houden en van alle kanten kunt bekijken. Studenten leren over anatomie met een VR-bril op – de 3D-omgeving verrijkt zo het onderwijs. Dekkers onderzoek toont aan dat VR-werkgroepen een positieve impact hebben op het leereffect en de betrokkenheid van studenten. Hieronder geven we drie concrete tips over hoe je daar optimaal gebruik van kan maken in je onderwijs.
Tip 1: zorg dat studenten een duidelijke taak moeten uitvoeren
Wanneer je VR inzet in je onderwijs, is het belangrijk om studenten heldere instructies en begeleiding te geven. Zorg ervoor dat ze precies weten wat je van hen verwacht. Daarnaast is het belangrijk om een duidelijke opdracht mee te geven, zodat studenten niet verdwalen in de eindeloze mogelijkheden van de virtuele omgeving. Een heldere taak geeft structuur en richting, waardoor studenten zich beter kunnen focussen op het leerdoel. Bij de anatomieles krijgen studenten bijvoorbeeld een spier toegewezen die één student in VR bestudeert en beschrijft, waarna een medestudent met die informatie gaat beredeneren wat de functionaliteiten kunnen zijn van die spier.
Tip 2: versterk betrokkenheid door activerende opdrachten
Uit het onderzoek van Dekker blijkt dat VR-werkgroepen een kleine positieve trend laten zien in het leereffect. Maar de belangrijkste bevinding komt uit de thematische analyse en laat zien dat VR de betrokkenheid van studenten vergroot, vooral op het gebied van gedrag en emotie. Studenten gaan actief aan de slag met de leerstof, dragen actief bij aan de les en vinden het leuk en interessant. Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om een tweede taal te oefenen in een VR-omgeving met studenten uit andere landen, zoals onderzocht wordt aan de Universiteit Utrecht. Normaal oefenen studenten vooral in de universitaire omgeving met studiegenoten en de docent, maar met een VR-bril op voelen ze zich ondergedompeld in een meer realistische sociale omgeving. Daar ontmoeten ze de gesprekspartner virtueel en gaan ze (afhankelijk van het cursusdoel en niveau) in gesprek over zichzelf, elkaars cultuur, stereotypen, interactiestijlen en identiteit.
Tip 3: stimuleer gerichte communicatie, samenwerking en formatieve discussie
Heldere communicatie tussen de studenten is een belangrijk doel bij het gebruik van VR ter ondersteuning van het leerproces. Zo kunnen de studenten anatomie-VR goed gebruiken om te oefenen met de ligging en functie van de anatomische structuren, maar tegelijkertijd oefenen ze dan met het communiceren over anatomie in de juiste woorden. Bijvoorbeeld: een student heeft de VR-bril op en de anderen kunnen niet meekijken. Het is dan de bedoeling dat de student met de VR-bril op duidelijk communiceert over de ervaring, zodat de anderen kunnen tekenen wat diegene ziet op basis van de beschrijving. Zo vormen de anderen een duidelijk beeld en vergelijken ze het met hun eigen bronnen en aantekeningen. Dit stimuleert een formatieve discussie en laat ze samen reflecteren over hun kennis. Als docent is het belangrijk om dit te faciliteren via het ontwerp van de opdrachten en de begeleiding tijdens de les.
Tip 4: bied de stof op meerdere manieren aan
Houd er rekening mee dat virtual reality via een VR-bril heel uiteenlopende ervaringen kan opleveren voor studenten. De ene student vindt het geweldig leuk en innovatief, terwijl de ander misschien ‘cybersickness’ ervaart of sensorisch overweldigd raakt van de prikkels. Van een VR-bril ervaren sommigen namelijk zeeziekte, of kunnen er maar kort gebruik van maken. Als het mogelijk is, bied dan de stof op meerdere manieren aan. Vaak kunnen VR-beelden ook via een plat beeldscherm bekeken worden. Zo verlies je wel de meer realistische ervaring ervan, die juist het leerproces verrijkt.