Ethische Toetsingscommissie Onderzoek en Wetenschappelijke Integriteit

Meer Informatie

• Ethische Toetsingscommissie Onderzoek (ETCO)

  Veel van het onderzoek dat plaatsvindt binnen de geesteswetenschappen maakt gebruik van persoonsgegevens of gevoelige data. Persoonsgegevens zijn alle soorten informatie die betrekking hebben op geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke personen. Dit kunnen bijvoorbeeld vragenlijsten zijn, maar ook foto’s, databases, video fragmenten, audio opnames, of social media berichten. Onderzoekers aan de VU die gebruik maken van persoonsgegevens in hun onderzoek moeten zich houden aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en de Uitvoeringswet Algemene Verordening Gegevensbescherming (UAVG). Om onderzoekers te begeleiden en adviseren in het opzetten van hun onderzoek op een wetmatige en ethische verantwoorde manier, dienen alle onderzoeksprojecten waarbij persoonsgegevens worden verwerkt voorgelegd te worden aan de Ethische Toetsingscommissie Onderzoek (ETCO) van FGW.

  De Ethische Toetsingscommissie Onderzoek (ETCO) van FGW heeft als primair doel het ethisch toetsen van onderzoek in de faculteit dat betrekking heeft op personen, alvorens met de uitvoering van het onderzoek wordt begonnen. Een aanvraag bij de ETCO dient ten minste één maand voor de start van een onderzoeksproject ingediend te worden. Dit betreft zowel onderzoek dat binnen de ruimten van de faculteit plaatsvindt, alsook onderzoek dat uit naam van de faculteit plaatsvindt (bijvoorbeeld op een school, bedrijf of instelling). Onderzoek door een gastonderzoeker dient eerst door diens eigen instelling te zijn getoetst alvorens het aan de ETCO FGW kan worden voorgelegd.

  Het aanvragen van een ethische toetsing is enkel mogelijk voor onderzoeken die niet medisch van aard zijn. Onderzoek binnen de Faculteit dat valt onder de noemer van medisch wetenschappelijk onderzoek moet volgens de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO) door een geaccrediteerde medisch ethische toetsingscommissie (METC) goedgekeurd worden. In het geval van twijfel kan de ETCO eerst vragen om een niet-WMO verklaring alvorens het onderzoek door de ETCO in behandeling wordt genomen.

  De volledige richtlijnen en procedures van de ETCO staan beschreven in het Ethisch toetsingreglement onderzoek.

• Samenstelling ETCO en commissieleden

  De ETCO bestaat uit een voorzitter en een aantal leden met zodanige deskundigheden dat de verschillende typen onderzoek zoals uitgevoerd binnen in de Faculteit der Geesteswetenschappen werkzame onderzoeksinstituten, te weten het Network Institute en CLUE+ zijn gedekt, alsook een deskundige op het gebied van de Ethiek (uit de afdeling Filosofie). Het Faculteitsbureau van FGW voorziet in de secretaris van de commissie.

  • Prof. Dr. Martine Coene (voorzitter ETCO; afdeling TLC)
  • Prof. Dr. Bas ter Haar Romeny (afdeling AHA)
  • Prof. Dr. Martin van Hees (afdeling Filosofie)
  • Dr. Sam Heijnen (secretaris ETCO en privacy champion)

• Toetsingsprocedure ETCO

  Projectleiders dienen via het online aanmeldformulier het onderzoek in bij de ETCO. Het is ook mogelijk om het aanmeldformulier hier te downloaden om de vragen te bekijken en voor te bereiden. Het aanmeldformulier dient volledig te worden ingevuld en te worden voorzien van een data management plan (DMP), een informatiebrief en een toestemmingsverklaring. Voor het opstellen van een DMP kunnen onderzoekers aan de VU gebruik van een de online tool DMPonline. Deze tool beschikt over verschillende sjablonen van verschillende beursverstrekkende organisaties. Voorbeelden en sjablonen voor het opstellen van de informatiebrief en de toestemmingsverklaring zijn te vinden onder het kopje “Documenten ETCO” (zie beneden).
  
  De ETCO zal vervolgens toetsen of de aanvraag voldoet aan de voorwaarden zoals deze zijn uiteengezet in het Ethisch toetsingreglement onderzoek, de AVG en UAVG, en de Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit. Het kan voorkomen dat de commissie om aanvullende informatie of wijzigingen vraagt voordat een formeel advies wordt uitgevaardigd. In uitzonderlijke gevallen (bijvoorbeeld wanneer het onderzoek valt onder de noemer van standaardonderzoeken zoals die al sinds jaar en dag binnen de Faculteit der Geesteswetenschappen wordt uitgevoerd) kan een versnelde behandeling door één of enkele leden van de ETCO plaatsvinden met schriftelijke raadpleging van de overige leden.

  Op dit moment toetst de ETCO alleen onderzoek dat zal worden uitgevoerd door studenten wanneer aan één of meerdere van de volgende criteria wordt voldaan:
  
  * De begeleider van de student is van plan de resultaten van het onderzoek samen met de student te publiceren;
  * De begeleider van de student wenst de data verzameld door de student te hergebruiken in verder onderzoek;
  * Een derde partij heeft een ethische toetsing voor dit project verzocht.
  
  In het geval dat één of meerdere van deze voorwaarden van toepassing zijn op het project, dan dient de begeleider van de student een aanvraag in te dienen via het aanmeldformulier studentenonderzoek.
  
  In het geval dat geen van de bovengenoemde voorwaarden van toepassing zijn op het project, dan dienen de begeleider en student samen afspraken te maken met betrekking tot het veilig gebruik van de onderzoeksdata. Voor advies en ondersteuning kunnen zij de privacy champion van de Faculteit contacteren (data.fgw@vu.nl).

• Documenten ETCO

  • Aanmeldformulier
  • Aanmeldformulier studentenonderzoek
  • Ethisch Toetsingsreglement Onderzoek
  • Templates
    • Informatiebrief
    • Toestemmingsverklaring
  • Voorbeelden
    • Toestemmingsverklaring

• Gedragscode wetenschappelijke integriteit

  Om de betrouwbaarheid van onderzoeksresultaten te waarborgen is het van cruciaal belang dat gedurende het onderzoeksproces de wetenschappelijke integriteit wordt bewaakt. Hoewel deze waarborging verschillend wordt geïmplementeerd in de verschillende academische disciplines, gelden voor alle disciplines de principes van eerlijkheid, zorgvuldigheid, transparantie, onafhankelijkheid en verantwoordelijkheid. In de Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit (2018) worden deze principes besproken en vertaald in specifieke normen voor goede onderzoekspraktijken. Het doel van de gedragscode is om kaders te schetsen zowel voor onderzoekers (in opleiding) en studenten, als voor wetenschappelijke instituties en commissies m.b.t. het (niet-)naleven van deze normen van wetenschappelijke integriteit.

• Netherlands Research Integrity Network (NRIN)

  Om bewustwording te creëren m.b.t. wetenschappelijke integriteit, een platform te bieden voor discussie, en om relevante informatie te verstrekken aan geïnteresseerden, is het Netherlands Research Integrity Network (NRIN) in het leven geroepen. Het netwerk organiseert jaarlijks open symposia en besloten bijeenkomsten met als doel om geïnteresseerden en belanghebbenden bij elkaar te brengen en onderwerpen gelieerd aan wetenschappelijke integriteit en verantwoorde onderzoekspraktijken aan de orde te brengen. Meer informatie over het netwerk is te vinden op de website.

• Cursus Research Integrity GSH

  PhD kandidaten werkzaam bij FGW nemen deel aan de verplichte cursus “Research Integrity – Arts and Humanities” (in het Engels). Het doel van deze cursus is om PhD kandidaten enerzijds te laten reflecteren op de doelstelling, relevantie en (politieke) context waarbinnen wetenschappelijk onderzoek wordt uitgevoerd. Anderzijds introduceert de cursus dillema’s en vraagstukken met betrekking tot wetenschappelijke integriteit en ethiek waarmee onderzoekers dagelijks geconfronteerd worden. Deelname aan en het succesvol volbrengen van deze cursus zijn voorwaarden voor behalen van een PhD bij FGW. PhDs kunnen zich aanmelden voor de cursus “Research Integrity – Arts and Humanities” via de website van de Graduate School of Humanities.

• Kennisveiligheid (Facultaire procedure)

  Kennisveiligheid is erop gericht dat internationale samenwerking veilig kan plaatsvinden. Het gaat daarbij om het (her)kennen van veiligheidsrisico’s rondom internationale samenwerking met het doel om gewenste internationale wetenschapssamenwerking zo veilig mogelijk te laten plaatsvinden. Het gaat hierbij zowel om de veiligheid van de kennis beschikbaar op de VU als om de veiligheid van de onderzoeker. Aangestuurd door de ministeries van OCW, JenV en EZK, zijn richtlijnen in de vorm van het UNL en VU Kader Kennisveiligheid opgesteld. Meer informatie is te vinden op deze website.

  In het bijzonder is het thema van kennisveiligheid relevant wanneer het gaat om het aanstellen van promovendi of overig wetenschappelijk personeel verbonden aan instellingen in zogenaamde hoog risico landen (i.e. Rusland, Iran, China, Noord-Korea). Om samenwerkingen op dit gebied mogelijk te maken is het verplicht om een kennisveiligheid check uit te voeren alvorens overige zaken rondom aanstelling kunnen plaatsvinden. Het Research Office en de HRM afdeling van FGW hebben de taak om deze check uit te voeren. Het uiteindelijke oordeel ligt bij de Directeur Bedrijfsvoering. De kennisveiligheidcheck wordt middels een vaste procedure uitgevoerd.

• Contact

  Secretaris EtCO: Dr. Sam Heijnen
  E-mail: etco.fgw@vu.nl

  Contactpersonen Kennisveiligheid: Dr. Liesbeth Geudeke en Dr. Sam Heijnen
  E-mail: e.geudeke@vu.nl ; s.j.m.heijnen@vu.nl 

Misschien ben je hier ook naar op zoek?