Het onderzoek werd uitgevoerd aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) en nam een jaar in beslag. Een team van in totaal zeven onderzoekers werkte in wisselende samenstelling aan het project. Het onderzoek richtte zich op betrokkenheid van voorgangers van de bank bij slavernij in de 18e en 19e eeuw, in het Atlantisch gebied en Azië. Zo behaalde Hope & Co. niet alleen een groot deel van haar winst uit slavernij gerelateerde activiteiten, maar bemoeide zich ook actief met het reilen en zeilen op de plantages. Mees & Zoonen was betrokken als makelaar in verzekeringen van slavenschepen en transport van door slaafgemaakten geoogste producten.
‘Directe invloed’
Brandon, hoofd van het onderzoeksteam: “Het onderzoek levert nieuwe kennis op over de slavernijbetrokkenheid van historische voorlopers van ABN AMRO, en over de financiële sector waar zij deel van uitmaakten. Hope & Co. was de grootste financiële en handelsonderneming van Nederland aan het eind van de achttiende eeuw. Slavernij-gerelateerde activiteiten waren een kernactiviteit van dit bedrijf. Mees & Zoonen was een kleinere speler, maar ook haar activiteiten waren diep verweven met slavernij. Financiële beslissingen genomen in kantoren in Amsterdam en Rotterdam hadden directe invloed op de levens van duizenden slaafgemaakten.”
De Kok, voor het onderzoek als postdoctoraal onderzoeker verbonden aan het IISG: “Op basis van grootschalige reconstructie van de boekhouding van Hope & Co concluderen wij dat tussen een kwart en een derde van alle opbrengsten van het bedrijf in de steekjaren 1770 en 1790 voortkwamen uit slavernij. Het rapport belicht ook de ervaringen van slaafgemaakten, inclusief momenten van verzet.”
Excuses
De directie van ABN AMRO kreeg eerder inzage in de bevindingen, en biedt op basis daarvan excuses aan voor de historische betrokkenheid bij de slavernij. De bank heeft ook overleg gevoerd met diverse vertegenwoordigers uit de gemeenschappen van nazaten over de onderzoeksresultaten.
CEO Robert Swaak: “In de meer dan 300 jaar geschiedenis van ABN AMRO heeft de bank veel om trots op te zijn. We moeten nu erkennen dat dit roemruchte verleden ook zijn schaduwkanten heeft. Het huidige ABN AMRO kan deze periode uit haar geschiedenis niet ongedaan maken. En we beseffen dat dit onrecht uit het verleden ook na de officiële afschaffing van de slavernij heeft voortgeduurd. De effecten daarvan zien we nog steeds terug in onze samenleving in de vorm van discriminatie en structurele ongelijkheid. ABN AMRO biedt haar excuses aan voor het handelen en de pijn die in het verleden zijn veroorzaakt.”
Afbeelding: Gezicht op de slavenvertrekken van een Surinaamse plantage, midden negentiende eeuw. Collectie Rijksmuseum Amsterdam.
