Het wetenschappelijke artikel is afgelopen week gepubliceerd in Ecological Monographics en werd geleid door ecoloog Jeffrey Harvey van de Vrije Universiteit Amsterdam en het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). VU-ecologen Jacintha Ellers en Matty Berg zijn ook bij deze studie betrokken.
Een cruciale rol in ecosystemen
Insecten zijn enorm belangrijk om onze ecosystemen gezond en draaiende te houden. Ze zorgen namelijk voor bestuiving, worden ingezet als plaagbestrijding, ze breken afval af en zorgen voor nieuwe voedingsstoffen. Deze diensten zijn cruciaal voor de menselijke samenleving. Bovendien zorgen ze voor biodiversiteit. Als het aantal insecten vermindert, dan zie je dat uiteindelijk ook terug hogerop in de voedselketen. Dit merk je de afgelopen tientallen jaren al bij allerlei vogelsoorten, waarbij insecten als voedsel dienen. Harvey: “Als we nu geen actie ondernemen om de impact van klimaatverandering op insecten beter te begrijpen en te verminderen, dan beperken we onze kansen op een duurzame toekomst met gezonde ecosystemen drastisch.”
Verschillende problemen
De geleidelijke toename van de oppervlaktetemperatuur op aarde heeft effecten op de fysiologie, het gedrag, de seizoensritmiek, de verspreiding en de interacties van insecten. Ook extreme weersomstandigheden, zoals hittegolven en overstromingen, zorgen voor problemen. Zo kunnen vlinders, fruitvliegen en bepaalde kevers wel hittegolven overleven, maar blijken ze daarna gesteriliseerd te zijn waardoor voortplanting niet meer mogelijk is. Hommels blijken in het bijzonder vatbaar te zijn voor hitte, en klimaatverandering is nu aangewezen als de hoofdoorzaak van de afname bij verschillende soorten (in Noord-Amerika). “Koudbloedige insecten horen bij de organismen die het zwaarst getroffen worden door klimaatverandering. Dat komt doordat hun lichaamstemperatuur en hun stofwisseling zo sterk gekoppeld zijn aan de omgevingstemperatuur”, vertelt Harvey.
Aanpassingsvermogen wordt belemmerd
“Insecten moeten hun levenswijze en hun verspreiding uiteindelijk aanpassen als de wereld opwarmt”, stelt Harvey. “Maar andere door mensen veroorzaakte problemen – zoals vernietiging van leefgebied, versnippering van het landschap en bestrijdingsmiddelen – hinderen hun aanpassingsvermogen.” Een belangrijk punt van zorg bij de afname van insecten in een warmer wordende wereld is dat planten – waar insecten van afhankelijk zijn voor voedsel en schuilplaatsen – ook veranderingen doormaken door het klimaat.
Oplossingen en beheerstrategieën
In het artikel dragen de wetenschappers een verzameling van oplossingen en beheerstrategieën aan die kunnen helpen om insecten te wapenen tegen klimaatverandering. Mensen kunnen bijvoorbeeld helpen door te zorgen voor veel verschillende soorten wilde planten, het bieden van voedsel en plekken waar insecten extreem weer kunnen overleven. Ook het verminderen van het gebruik van bestrijdingsmiddelen en andere chemicaliën maakt een groot verschil. Harvey: “Op een grotere schaal moeten we ook kijken naar oplossingen. We moeten echt snel beleid krijgen voor het stabiliseren van het wereldwijde klimaat. In de tussentijd kunnen we als overheden en als mensen zelf onze bijdrage leveren door steden en het platteland insectvriendelijker te maken. Insecten zijn sterke beestjes en we mogen blij zijn dat er nog ruimte is om onze fouten goed te maken.”