De Turkije-deal, officieel de EU-Turkije verklaring, is een serie maatregelen die in maart 2016 werden genomen in verband met de migratiesituatie op de oostelijke Middellandse Zeeroute. Antropoloog Elena Bonanini onderzocht de gevolgen van deze deal door middel van veldwerk in Griekenland. In haar onderzoek komt naar voren dat de ‘vluchtelingencrisis’, die wordt toegeschreven aan de grote influx, juist ontstaat door de manier waarop migratie wordt beheerd.
Van april 2018 tot mei 2019 deed Bonanini etnografisch onderzoek op een klein eiland in het zuidoosten van de Egeïsche Zee, en in Athene. Daar observeerde zij een lokale niet-gouvernementele organisatie, om na te gaan hoe de migratiemaatregelen van de EU in de praktijk werden omgezet in de humanitaire zorg. “Ik benaderde het onderwerp door te kijken hoe dergelijke maatregelen werden vertaald in de dagelijkse praktijk van de humanitaire zorg.”
In haar onderzoek concludeert zij dat het EU-migratiebeleid een tweedeling veroorzaakte tussen migranten die voor en na de EU-Turkije verklaring naar Griekenland afreisden. Als gevolg biedt haar onderzoek zowel een perspectief in de procedures waar migranten mee geconfronteerd worden als de uitdagingen van humanitaire hulpverleners. “De bevindingen wijzen er uiteindelijk op dat de "vluchtelingencrisis", die wordt toegeschreven aan de grote influx, juist ontstaat in het opvangsysteem en de manier waarop migratie wordt beheerd.”
Toekomstbestendig migratiebeleid
Naast het onderzoeken van het migratie-effect van dit nieuwe beleid, heeft Bonanini’s onderzoek ook een persoonlijke insteek. “Als inwoner van Athene en betrokkene bij grassrootsinitiatieven ter ondersteuning van en solidariteit met migranten was ik dagelijks getuige van veranderingen die het gevolg waren van deze nieuwe maatregelen. De motivatie voor dit onderzoek werd dan ook gevoed door mijn wens om de gebeurtenissen in mijn omgeving te begrijpen.”
Hoewel haar onderzoek op Griekenland gericht is, biedt het ook perspectief voor migratiebeleid in andere landen en organisaties. “Migratie is een centraal thema op veel regeringsagenda's en is ook in ons dagelijks leven een onderwerp van discussie geworden. Er zijn mogelijk gemeenschappelijke elementen te identificeren, onder andere in de ervaring van migranten en in de praktijken die worden toegepast bij het beheer van migratie.”
Elena Bonanini promoveert dinsdag 7 december 2022 op dit onderwerp.