Het zijn de bevindingen van een consortium van experts vanuit de kennisinstituten Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV), KNMI, Wageningen University & Research, Vrije Universiteit Amsterdam en Deltares. "Onze bevindingen geven aan dat we hier dringend mee aan de slag moeten”, vertelt VU-aardwetenschapper Sander Veraverbeke, die als natuurbrandexpert bij het rapport Natuurbrandsignaal 2023 betrokken was.
Meer en intensere natuurbranden
Natuurbranden in Nederland veranderen: het worden steeds vaker intense branden die niet meer geblust kunnen worden en pas stoppen als er geen brandstof meer is. Daardoor zullen mensen vaker moeten vluchten, er zal vaker directe en indirecte schade en uitval van vitale infrastructuur zijn en er zal vaker onherstelbare schade aan flora en fauna ontstaan. Daarnaast zal de gezondheid van mensen vaker bedreigd worden.
De afgelopen decennia is het warmer, droger en zonniger geworden en volgens de huidige verwachtingen blijft deze trend zich doorzetten. Daarbij zal ook de gemiddeld laagste grondwaterstand in delen van Nederland dalen. Dit zorgt ervoor dat vegetatie vaker brandbaar wordt en het aantal brandgevoelige dagen zal toenemen. Vanwege de klimatologische ontwikkelingen kunnen natuurbranden ook intenser worden, waardoor ze met de huidige bestrijdingswijzen steeds moeilijker te bestrijden zijn.
Aanbevelingen
Natuurbranden voorkomen en bestrijden van moet daarom structureel onderdeel worden van het systeem van brandweerzorg. Daarnaast moeten we het risico van natuurbranden meewegen bij het inrichten van ons landschap. Ook de omgeving waarin het natuurgebied ligt en alle stakeholders uit de omgeving moeten worden betrokken als je natuurbranden wilt voorkomen. 'Een brand in een natuurgebied staat namelijk nooit op zichzelf, maar hangt samen met waterbeheer, agrarische, toeristische en andere activiteiten in het omliggende landschap”, vertelt VU-erfgoedwetenschapper Linde Egberts, die ook meewerkte aan het rapport.
Lessen trekken uit erfgoed
Egberts neemt in haar eigen onderzoek ook mee hoe mensen brand ervaren. 'In het verleden waren bewoners van bos- en heidegebieden meer gewend aan vuur en zetten het actief in om het landschap te beheren. Door de opkomst van grootschalige bosbouw en het natuurbeheer is men vuur als een grotere bedreiging gaan zien.' We kunnen nog lessen trekken uit dat landschappelijk erfgoed als we ons aan de nieuwe situatie moeten aanpassen, vindt Egberts. Een aantal van aanbevelingen in het rapport grijpt ook terug op beheerpraktijken uit het verleden, zoals het beheersmatig inzetten van vuur en het verhogen van de grondwaterstand.
