Praktische tools en werkwijzen uit VU-ULO onderzoek

Praktische tools en werkwijzen

• Ontwikkel je begeleidingspraktijk! (WPB en mentor)

  In hoeverre lukt het mij om voor de aanstaande leraar theorie, persoon en praktijk te verbinden? Hoe kan ik mijn begeleidingspraktijk ontwikkelen?

  Hier vind je tools waarmee je je begeleidingspraktijk als werkplekbegeleider (VO) of mentor  (PO) kan evalueren en verder ontwikkelen: de zelfscan, hulpkaart en voorbeelden.

  Uit het project: theorie, praktijk en persoon verbinden: naar een onderbouwde zelfscan voor werkplekbegeleiders

• Uitbeelddidactiek in de biologieles: van good practice naar ontwerpprincipes

  Leerlingen in het VO krijgen bij de bètavakken te maken met allerlei fenomenen die niet direct waarneembaar zijn. Bij biologie worden zowel microscopische processen als fotosynthese, maar ook macroscopische processen als natuurlijke selectie door leerlingen als bijzonder abstract en lastig ervaren. De uitdaging voor docenten is om manieren te vinden om dergelijke fenomenen voor leerlingen tastbaar te maken. Samen met een docentontwikkelteam is een reeks werkvormen ontwikkeld waarbij leerlingen complexe processen uitbeelden met behulp van fysiek materiaal en/of gebaren. Het proces van DNA-replicatie wordt bijvoorbeeld uitgebeeld met stempels en stroken kassarol. 

  Veel docenten geven aan dat dergelijke uitbeeldpractica voor leerlingen tot krachtige leerervaringen en een beter begrip leiden. Bovendien geven ze de docent zelf zicht op het leerproces van hun leerlingen. Het doel van dit onderzoek is om scherper in kaart te brengen hoe uitbeeldpractica kunnen bijdragen aan het leren van complexe processen. Op basis van literatuuronderzoek en interviews met docenten zijn effecten en werkzame mechanismen geïdentificeerd die het functioneren van uitbeeldpractica zouden kunnen verklaren. Daarnaast zijn good practices uit de literatuur en ons eigen netwerk geïnventariseerd, en zijn algemene richtlijnen ontwikkeld voor het ontwerpen en didactisch inbedden van uitbeeldpractica in de bètavakken.

  Praktische opbrengsten van dit onderzoek: een verzameling van 51 uitbeeldpractica, bedoeld voor lessen biologie in de onder- en bovenbouw van het VO; algemene richtlijnen voor het ontwerpen en uitvoeren van uitbeeldpractica

  VU Lerarenacademie: Caspar Geraedts, Hanna Westbroek & Martijn Meeter
  Looptijd: van 01-09-2018 tot 31-03-2021
  Link naar het project en alle materialen: Uitbeelddidactiek in de biologieles: van good practice naar ontwerpprincipes | NRO)
  
  Link naar een video over het project

• Doelsysteemdidactiek: reflectietool voor aanstaande en ervaren leraren

  Hoe leg je samenhang tussen theorie en lespraktijk bloot en geef je leraren-in-opleiding de handvatten om hun eigen handelen te begrijpen en te verbeteren? Hoe kun je zo begeleiden dat je recht doet aan het ontwikkelproces van verschillende leraren-in-opleiding? Hoe krijgt reflectie meer betekenis en voorkom je dat het een “verplicht nummer” wordt? Het zijn terugkerende vraagstukken die lerarenopleiders en werkplekbegeleiders verbindt. In begeleidingsgesprekken lukt het zelden om handelen in de klas op een gestructureerde manier te relateren aan patronen in denken. Bij doelsysteemdidactiek staat een methode centraal die (toekomstige) leraren helpt om hun persoonlijke theorie en overtuigingen weer te geven in relatie tot hun praktijk in één overzichtelijk plaatje: het doelsysteem. In dit doelsysteem expliciteren en evalueren leraren op een gestructureerde manier het ‘hoe’, ‘wat’ en ‘waarom’ van verschillende onderdelen van een representatieve les. Eerste ervaringen in verscheidene begeleidingstrajecten laten zien dat de DS-methode een goede basis vormt voor adaptieve en onderzoekende begeleidingsactiviteiten.

  Geïnteresseerd in deze aanpak? Mail gerust met: H.B.Westbroek@vu.nl

  Verder lezen
  Werkplekbegeleiders van het Regius college in Schagen en het Dalton college in Alkmaar gebruiken doelsysteem in de begeleiding van hun LIOs:

  Education Sciences | Free Full-Text | Bridging Theory and Practice: Using Goal Systems to Spark Professional Dialogue and Develop Personal Theories (mdpi.com)

  Doelsysteemdidactiek toegepast in de VU Lerarenopleiding (reflectie- en ontwikkeltool): 

  Westbroek, H.B., Kaal, A.A. & Donszelmann, S. (2023). A motivational perspective on learning core practices: the case of a Dutch Teacher Education program. In: U. Freafel & P. Grossman (Eds.), Core Practices from a Cross-National Perspective. Harvard Education Press
  
  Westbroek, H.B., Jongejan, W., Kaal, A.A., de Vries, B. Research Literacy in Initial Teacher Education: The Development of Personal Theories. In Developing Teachers’ Research Literacy: International Perspectives; Boyd P., Szplit, A., Zbróg, Z., Eds.; Libron: Kraków, Poland, 2021; pp. 113–137. Link: 5_Westbroek_Jongejan_Kaal_de_Vries_.pdf (vu.nl)

  Westbroek, H., De Vries, B., Jongejan, W., Kaal, A.A., & Pauw, I. (2018). Opleiden voor de toekomst: hoe praten over onderzoek professionele ruimte creëert. Tijdschrift voor Lerarenopleiders 39(4), p. 51-66.