De effectiviteit van de methode werd onderzocht door te kijken naar de effecten van Druk in de Klas op het gedrag van drukke en ongeconcentreerde leerlingen (zowel met als zonder diagnose ADHD) in de klas. Het vroegtijdig aanpakken van druk en ongeconcentreerd gedrag in de klas, bij voorkeur voordat een diagnose gesteld wordt, kan helpen om een escalatie van probleemgedrag te voorkomen.
Op een wetenschappelijke manier is de effectiviteit van de methode gemeten door deze te vergelijken met een controle groep waar de methode niet in de klas werd gebruikt, maar waar kinderen reguliere zorg konden ontvangen. In de interventie groep hebben uiteindelijk 58 kinderen mee gedaan en in de controle groep 56 kinderen.
Onderzoeksopzet
Design
De effectiviteit van Druk in de Klas is onderzocht middels het beste wetenschappelijke onderzoeksdesign: een gerandomiseerd gecontroleerde trial (ookwel RCT genaamd). Dit betekent dat er deelnemers door loting zijn toebedeeld aan de trainingsgroep (die 18 weken Druk in de Klas gebruikte) of controlegroep (die reguliere zorg kon ontvangen zoals adviezen van een IB-er of een ADHD-behandeling).
Deelnemers
De deelnemers waren 114 drukke of ongeconcentreerde kinderen (6 tot 13 jaar) van 64 verschillende klassen en 87 verschillende Nederlandse reguliere basisscholen. Kinderen konden meedoen als ze druk en ongeconcentreerd gedrag in de klas vertoonden; een diagnose ADHD was dus geen vereiste. Van de 114 kinderen, zaten er 56 kinderen in de trainingsgroep (waar Druk in de Klas 18 weken in de klas werd toegepast) en 58 in de controlegroep (waarvan 22% reguliere zorg ontving).
Meetinstrumenten
Bij alle deelnemende kinderen werden op drie momenten (vooraf, tijdens en na het gebruik van Druk in de Klas) allerlei tests, vragenlijsten en observaties afgenomen om het gedrag en sociaal-emotioneel functioneren in kaart te brengen. Zo vulden leerkrachten en ouders onder andere de SWAN en SDQ in om de ADHD-symptomen, opstandig/agressief gedrag en sociaal functioneren in kaart te brengen. Daarnaast kregen de kinderen een actometer om (polshorloge dat beweeglijkheid meet) en werden er klassenobservaties uitgevoerd om het drukke en storende gedrag in de klas in kaart te brengen.
Leerkrachtmethode Druk in de klas
Druk in de Klas is een lichtgewicht leerkrachtmethode die makkelijk in te passen is in de huidige lesmethoden van een leerkracht. De meeste methodieken in Druk in de Klas zullen al bij de leerkracht bekend zijn, maar vaak worden deze niet structureel in de klas toegepast. De handleiding geeft de leerkracht handvatten voor de omgang met drukke en/of ongeconcentreerde leerlingen, door het gedrag van deze kinderen op een positieve manier bij te sturen (door het geven van veel positieve aandacht aan goed gedrag). De handleiding biedt een stap voor stap leidraad voor de omgang met zowel gewenst als ongewenst gedrag.
De handleiding van Druk in de Klas is vormgegeven als een praktisch werkboek. Met dit werkboek kan de leerkracht zelf, zonder additionele training of coaching, in de klas aan de slag. Het werkboek bevat veel voorbeelden en werkbladen om het gebruik van de methode zo makkelijk mogelijk te maken. Daarnaast krijgen de leerkrachten leerkrachtondersteuning via het online leerkrachtportaal en de helpdesk.
Lees meer over de methode en de leerkrachtondersteuning.
Resultaten
Na 18 weken Druk in de Klas, merkten leerkrachten een afname van druk en ongeconcentreerd gedrag en een kleine toename van sociaal functioneren in vergelijking met kinderen in de controle groep. Ouders merkten geen gedragsverandering in de thuissituatie, wat overeenkomt met de resultaten van andere studies waar ook geen generalisatie wordt gevonden naar de thuissituatie.
Daarnaast was het grootste deel van de leerkrachten tevreden over de methode: 98% van hen wil de methode in de toekomst gedeeltelijk of volledig blijven gebruiken.
Overigens vonden we geen effecten op de actometer (polshorloge dat beweeglijkheid meet) en klassenobservatie. Dit is in overeenstemming met de literatuur, waar effecten gerapporteerd door leerkrachten of ouders vaker vaak niet worden gerepliceerd door andere instrumenten zoals observaties.
Meer lezen over de effectiviteit van Druk in de klas? Lees het wetenschappelijke artikel (Engels, pdf) in de Journal of Attention Disorders of het interview met onderzoeker Betty Veenman in het AD.
De onderzoekers
- dr. Marjolein Luman (tevens coördinator Druk in de klas - info@drukindeklas.nl)
- drs. Betty Veenman
- prof. dr. Jaap Oosterlaan
Het onderzoek Druk in de klas werd afgerond in 2016
Gerelateerd onderzoek
De onderzoekers van Accare, de Vrije Universiteit van Amsterdam en de Rijksuniversiteit van Groningen, hebben een kortdurend programma ontwikkeld dat gericht is op het verminderen van probleemgedrag in de klas. Met het onderzoek van PAINT-T streven zij ernaar de zorg van kinderen met ADHD en gedragsproblemen op school te verbeteren en leerkrachten een haalbaar en effectief programma aan te bieden.
