Kuyperjaar

Abraham Kuyper was een sociaal ondernemer. De VU introduceert daarom de Kuyper Challenge. Een wedstrijd waar alle (PhD) studenten en pas afgestudeerden van de VU met ondernemende ideeën die onze samenleving verder helpen aan mee kunnen doen. Tijdens het VU Nieuwjaarsgala op 28 januari werden de drie genomineerden bekend gemaakt die met elkaar de strijd aangaan voor de Kuyper Award die tijdens het Deja VU on the Roof festival wordt uitgereikt op 10 juni. De genomineerden ontvangen financiële en inhoudelijke steun in een coachingstraject met topmensen uit het netwerk van de VU.

In de online expositie VU-voorwerpen en hun verhalen tonen we de komende maanden voor elke vijf jaar van de VU-geschiedenis een markant voorwerp uit de VU erfgoedcollectie. Studenten, docenten, onderzoekers en medewerkers van nu én vroeger, vertellen je de verhalen achter de voorwerpen.

In de online expositie BRAM wordt het leven van Abraham Kuyper aan de hand van verschillende objecten tentoongesteld. De tentoonstelling neemt je mee in de reizen van Kuyper, zijn tijden van depressie en de vele spotprenten die van hem zijn gemaakt. Vanaf 6 november is de expositie ‘BRAM’ ook te bekijken in de Erfgoedvitrine in het Hoofdgebouw van de VU: 1e verdieping, naast de ingang van de UB.

Het Historisch Documentatiecentrum is in het Kuyperjaar nauw betrokken bij activiteiten die Kuypers historische bijdrage honoreren. Het HDC streeft ernaar om onder meer haar archieven zo veel mogelijk te digitaliseren en daarmee toegankelijk te maken. Kuyper wordt gedurende het Kuyperjaar door HDC herdacht tijdens meerdere activiteiten onder de noemer Tien keer Kuyper.

Wat betekent het gedachtengoed van Kuyper anno 2020, op welke wijze weet hij ons nog te inspireren? Kunstenaars kunnen als geen ander de actuele betekenis van historische bronnen onderzoeken. Ter gelegenheid van het Kuyperjaar ontwikkelde kunstenaar Wafae Ahalouch (1987, Tanger, Marokko) het kunstwerk Trinity: Kuyper revisited waarbij zij zich liet inspireren door het gedachtegoed van Abraham Kuyper. Het kunstwerk, een wandtapijt, is te zien naast de ingang van het Auditorium in het VU Hoofdgebouw. Lees meer.

Samen met Vrije Schrijver Maxim Februari werd een essaywedstrijd opgesteld. De winaars worden bekend gemaakt tijdens de Abraham Kuyperlezing op 10 juni.

Aan de hand van een podcast wordt een wandeling georganiseerd langs historische plekken in Amsterdam die prominent waren in het leven van Abraham Kuyper. Door middel van de podcast word je tijdens de route begeleid langs historische locaties. Meer informatie vind je op deze pagina onder het kopje ‘dagelijks’.

We sloten het Kuyperjaar, waarin we de 140ste verjaardag van de VU vieren, feestend af met de Kuyperweek. Een week lang kon je genieten van interessante lezingen, boeiende gesprekken en geweldige muziek. Met oude bekende als de Abraham Kuyper Lezing, door Vrije Schrijver Maxim Februari, en Déjà VU on the Roof met o.a. DJ Tom Trago. Én met nieuwe evenementen zoals de Brave New Talkshows met bijzondere gasten als politica Kauthar Bouchallikht en hoogleraar Azza Karam, die met elkaar in gesprek gingen over klimaatverandering, ongelijkheid en publiek vertrouwen.

De Dies Natalis is de stichtingsdag, of ook wel verjaardag, van de VU. Deze valt eigenlijk op 20 oktober, maar de viering werd dit jaar verplaatst naar vrijdag 6 november om zo dichter bij de 100e sterfdag van Kuyper (op 8 november) zijn inspiratie in het nu te onderstrepen.

De Diesrede werd uitgesproken door een hele bijzondere spreker: Hare Majesteit Koningin Máxima. Zij ging in op het stimuleren van ondernemerschap.

Ondernemerschap is het fundament onder onze welvaart en werkgelegenheid en geeft onze samenleving veerkracht en toekomstperspectief. Nu grote delen van het bedrijfsleven, zeker ook in het MKB, ernstig geraakt worden door de coronacrisis, staan we voor een dubbele opgave. Het gaat er niet alleen om dat gezonde bedrijven de crisis overleven, maar ook dat het groeivermogen op langere termijn groter wordt. Hare Majesteit Koningin Máxima zet zich hier als lid van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap voor in. Wat is er nodig voor een dynamisch bedrijfsleven, nu en straks? Hoe financieren we de investeringen die nodig zijn voor onderwijs, innovatie en groei? Welke managementstijl en bedrijfsvoering passen daarbij? En hoe kunnen we als (aankomende) ondernemers en werknemers het beste uit onszelf blijven halen en plezier blijven hebben in ons werk? Koningin Máxima nam ons mee in haar verhaal.

Op deze feestelijke bijeenkomst werden drie eredoctoraten uitgereikt aan drie mensen die de afgelopen jaren hun sporen hadden verdiend in het publieke domein in binnen- en buitenland: Khadija Arib, Ernst Fehr en Anne-Marie Slaughter. Daarnaast was er een optreden van acteur en spreker Bright Richards (New Dutch Connections) op en sprak Vrije Schrijver Maxim Februari een column uit.

Bekijk de Dies Natalis terug

Tijdens het Nieuwjaarsgala op donderdag 28 januari rolde de VU de rode loper uit voor de opmerkelijkste docenten, studenten, onderwijsvernieuwers, afstudeerders, ondernemers en medewerkers. Tijdens de online muzikale interactieve spelshow kon iedereen kennismaken met de genomineerden voor de diverse prijzen, werden de winnaars toegejuicht en werd het publiek getest op kennis, kunde en kledingstijl in de grote Nieuwjaarsgala quiz. Dit jaar krijgt het gala een Kuypertintje, omdat ook de genomineerden voor de prijs van de Kuyper Challenge bekend worden gemaakt. 

Tijdens drie talkshows hebben we aanbevelingen verzameld waarmee het onderwijs in Nederland verbeterd kan worden. In deze talkshows ging een expertpanel in gesprek over goede voorbeelden in het onderwijs, onder leiding van presentator Karim Amghar. Tevens vroegen we het digitale publiek om aanvullingen en eigen suggesties. Een redactie onder voorzitterschap van Renée van Schoonhoven beoordeelde de verzamelde aanbevelingen en selecteerde de 23 meest waardevolle aanbevelingen voor bijzonder goed onderwijs. De 23 aanbevelingen werden vervolgens gepresenteerd tijdens een slotbijeenkomst aan de Vrije Universiteit op 21 april 2021. Deze bijeenkomst werd geleid door Paul Rosenmöller, voorzitter van de VO-raad. Daar overhandigde de redactievoorzitter de aanbevelingen aan Onderwijsraad-voorzitter Edith Hooge.

De thema’s voor de drie talkshows waren: burgerschapsonderwijs, goed bestuur en gelijke onderwijskansen. In verband met de coronamaatregelen zonden we de talkshows uit vanaf de VU. Kijk de talkshows hier terug: Registratie talkshows Bijzonder goed onderwijs - Kuyperjaar - Vrije Universiteit Amsterdam (vu.nl).

Abraham Kuyper was een strijder voor democratie en in de Verenigde Staten is hij geen onbekende. Op 3 november verwelkomde presentator Marcia Luyten twee bijzondere gasten op de VU. Met minister Sigrid Kaag ging zij in gesprek met politicoloog Anne-Marie Slaughter, die live vanuit de Verenigde Staten bij ons was. Zij bespraken onder andere hoe een volwassen democratie de politieke druk van een populist opvangt. Volgens Slaughter bepalen informele en formele netwerken de weerbaarheid van een democratie. Politiek wordt pas effectief als er contact wordt gelegd met burgers.

Hoe gaat dat in Europa waarin landen als Hongarije en Polen de rechtsstaat ook onder druk staat? Sigrid Kaag zette het Europese perspectief naast de analyses van Anne-Marie Slaughter.

Tijdens de Opening Academisch Jaar op maandag 31 augustus werd het Kuyperjaar officieel geopend met aandacht voor sociaal ondernemen. Abraham Kuyper stichtte de VU met geld van bierbrouwer Willem Hovy. Een vorm van sociaal ondernemen voordat het was uitgevonden. Ook binnen de VU-gemeenschap bruist het als het economisch tegenzit van innovatieve ideeën die een ondernemende aanpak verdienen. Deze ondernemende aanpak van ideeën gaat een belangrijk verschil maken. De VU wil meer dan ooit een broedplaats zijn voor start-ups. Tijdens de OAJ ging collegevoorzitter Mirjam van Praag met topvrouw Marry de Gaay Fortman en managementgoeroe Ben Tiggelaar in gesprek over inspirerende VU-voorbeelden en introduceerde de Kuyper Challenge: een wedstrijd waar alle studenten en pas afgestudeerden van de VU met ondernemende ideeën die onze samenleving verder helpen aan mee kunnen doen. 

De OAJ terug kijken

Ter gelegenheid van het Kuyperjaar verscheen de biografie van de ondernemer Willem Hovy. Naast zijn vriend Abraham Kuyper stond Hovy mede aan de wieg van de VU en was hij de eerste president-directeur van de universiteit. Hoewel hij vaak in de schaduw van de grote Kuyper stond, was Hovy op veel andere fronten maatschappelijk uitzonderlijk actief: Daarom wordt hij in de literatuur de ‘voorloper van de civil society’ wordt genoemd. In het boek ‘Brouwer naast God, Willem Hovy (1840-1915), ondernemer en filantroop’ schetst auteur dr. Rolf van der Woude een veelzijdig beeld van de opmerkelijke rol die Hovy in zijn tijd speelde.

Dit Kuyperjaar neemt onze conservator Protestants Erfgoed, Jasmijn Vervloet, je graag mee op avontuur in het Kuyperarchief om Abraham Kuyper, de stichter van de Vrije Universiteit Amsterdam beter te leren begrijpen.

Op 28 januari 2020 hield George Harinck, hoogleraar geschiedenis van het neocalvinisme aan de VU, een lezing onder de titel 'Abraham Kuyper in Wonderland – Kuyper in de eenentwingste eeuw'. Deze lezing vond plaats in samenwerking met Het Goede Leven en is hier te lezen.