De VU Campus vernieuwen we stapsgewijs. De vernieuwing – deels vervanging, deels renovatie – is noodzakelijk omdat een aantal gebouwen functioneel en technisch aangepast moet worden aan de huidige tijd. Aan deze verbeteringen stellen wij hoge duurzaamheideisen.
Nieuwbouw
Duurzaamheid wordt tegenwoordig als een vanzelfsprekendheid geïntegreerd in de nieuwbouwprojecten. Toepassing van de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties is hiermee een logische stap. De SDG’s geven volledige vrijheid om de doelen zo in te richten dat zij naadloos aansluiten bij de activiteiten en de ambitie van de organisatie. Verspilling van middelen, puur omdat het gebruikte instrument dat voorschrijft is daarmee verleden tijd. En kunnen de middelen zo ingezet worden dat zijn passen in de geest van de doelstelling.
De nieuwste aanwinst is de duurzame, verplaatsbare hub voor VU startups. Het paviljoen is bestaat uit ‘refurbished’ bouwunits, met groene daken, waterloze urinoirs, een diversiteit aan planten en bomen en een dakterras met een bijenkast. De modulaire bouw zorgt er voor dat het paviljoen verplaatsbaar en demontabel is.
BREEAM-certificering VU Campus
De VU-gebouwen zijn in het verleden voorzien van een BREEAM-certificaat. Bij bestaande gebouwen wordt de bestaande situatie getoetst aan de BREEAM-richtlijn. Het O|2 Labgebouw en het Nieuwe Universiteitsgebouw hebben als score Excellent ontvangen.
Het Initium gebouw, met Energielabel A, is het eerste bestaande gebouw dat getoetst is aan BREEAM. Het Initium behaalde als eerste onderwijsgebouw in Nederland het duurzaamheidscertificaat in BREEAM NL In Use. Het gebouw heeft de score Excellent gekregen
Het ACTA-gebouw heeft als score Very Good gekregen. Ook het Opleidingsinstituut Zorg en Welzijn (OZW) heeft het niveau Very Good behaald.
Het Hoofdgebouw, een pand van bijna 100.000 m2 met kantoren, onderwijs- en andere voorzieningen, is gecertificeerd met de scores Very Good.
Het W&N gebouw wordt zo duurzaam mogelijk gesloopt én vrijgekomen materialen worden hergebruikt, bij voorkeur op de VU Campus.
Onderhoud
Leeftijd en functie van een gebouw bepalen in hoge mate de onderhoudsstrategie. Met uitzondering van calamiteiten en storingen wordt er onderhoud uitgevoerd om het vereiste, duurzame niveau te behouden of herstellen. Alle gebouwen hebben een geactualiseerd Duurzaam Meerjaren Onderhoudsplan.
In 2020 heeft de VU de Sectorale Routekaart Universiteiten onderschreven. Daaropvolgend zijn er, op uniforme wijze, instellingsroutekaarten voor iedere universiteit opgesteld. De instellingsroutekaart voor de VU is een technisch document waarin we per gebouw aangeven welke maatregelen we moeten treffen om als VU de Parijs-doelstelling te halen.
Living lab Hoofdgebouw VU
Op het dak van het Hoofdgebouw van de VU is een blauw-groen dak aangelegd. Op het dak zijn lokale grassen en kruiden ingezaaid, zijn kleine vijvers voor vogels aangelegd en is een wilde bijenkolonie gehuisvest. Het dak is niet toegankelijk voor publiek. Wetenschappers van het Amsterdam Sustainability Institute (ASI) gebruiken het polderdak ook voor onderwijs en onderzoek, om kennis over groene daken te vergroten. Denk aan onderzoek naar verandering in luchttemperatuur, luchtvochtigheid, waterbalans, isolerende werking en fijnstof/luchtkwaliteit boven het groene dak, vegetatieontwikkeling in de loop van de jaren, etc. Deze nieuwe ontwikkeling om regenwater op te slaan en te gebruiken wordt ook onderzocht vanuit een historisch perspectief van regenwatergebruik in Amsterdam. Bekijk de film over de onderzoeksdaktuin.
Veendak Nieuwe Universiteitsgebouw
Het Nieuwe Universiteitsgebouw heeft een veendak, een knipoog naar het veengebied dat hier vroeger was. Onder het groene dak bevindt zich een extra laag die het regenwater opvangt. Wateroverlast tijdens heftige regenbuien wordt zo verminderd in deze sterk bebouwde omgeving. Het tijdelijk opgevangen water zorgt zomers ook voor verkoeling van het gebouw. Daarnaast draagt het dak bij aan meer biodiversiteit.
Bij de ontwikkeling van de campus houden we in de tussentijd houden we het groen zo goed mogelijk in stand, op terreinen waar niet onmiddellijk wordt gebouwd. Zo is de Botanische tuin Zuidas gerenoveerd. De speciale plantencollectie is in stand gebleven.
Op weg naar een gasloze campus
We werken samen met Amsterdam UMC – locatie VUmc om in 2040 gasloos te zijn: 100% aardgasvrij in combinatie met 100% duurzaam opgewekte elektriciteit. Gas wordt op de campus vooral gebruikt voor het verwarmen van de gebouwen. Op de VU Campus worden in de toekomst gebouwen verwarmd en gekoeld met Warmte- en koudeopslag (WKO) onder de grond. Het OZW gebouw, het Onderzoeksgebouw VU en het Nieuwe Universiteitsgebouw hebben al zo’n WKO. Door de gebouwen op deze manier te verwarmen en te koelen zal het gasverbruik tot een minimum gereduceerd worden. Alleen gasverbruik voor onderzoek zal overblijven. In 2021 is er al 1/3 aan gas gereduceerd door het plaatsen van DRUPS voor de noodstroomvoorziening.
Duurzaam koelen
ACTA en het O|2 Labgebouw worden gekoeld door water uit de Nieuwe Meer. Het koude water wordt van ongeveer 30 meter diepte uit de Nieuwe Meer gehaald en naar Zuidas gebracht om gebouwen van VU en Zuidas te koelen. Dit is een duurzame manier van een gebouw koelen. We hopen in de toekomst meer gebouwen op de campus hierop aan te sluiten.
Energiebesparing
Op het gebied van energievoorziening verminderen we de energievraag, optimaliseren we de efficiëntie en verduurzamen we de opwekking. Op de VU reduceren het energieverbruik jaarlijks al minimaal 2% zoals afgesproken in de Meerjarenafspraak energie-efficiëntie. In 2020 liep het convenant af. We gaan hier nu een versnelling in aanbrengen. We zetten in op:
- verlaging van temperatuur
- openingstijden gebouwen/gebruik van gebouwen centraliseren
- verwarming later aan en eerder uit en verlichting (led-lampen)
- uitzetten van de gevelverlichting
Duurzame energiebronnen
In 2022 werd de elektriciteit op de campus 100% opgewekt door middel van windmolens, 60% afkomstig uit Nederland en 40% uit overige Europese landen. Wij streven ernaar ieder jaar het percentage windenergie dat opgewekt is in Nederland met 10% te verhogen totdat de elektriciteit op de campus 100% is opgewekt door wind uit Nederland. Door elektriciteit van Nederlandse windmolens te kopen geven we een impuls aan de bouw van (meer) windmolens in Nederland en daarmee aan het opwekken van duurzame energie.
Energie Masterplan
We hebben onze eigen energiecentrale omdat onze energielevering ononderbroken moet zijn. Bijvoorbeeld voor VU-onderzoekers en de operatiekamers bij het Amsterdam UMC - locatie VUmc. Bij een elektriciteitsstoring zouden er anders levensbedreigende situaties kunnen optreden of wetenschappelijke onderzoeksexperimenten verloren kunnen gaan.
De VU en Amsterdam UMC hebben in 2017 het Energie Masterplan 2035 vastgesteld. Het plan beschrijft onze langetermijnvisie voor de transitie van de energiehuishouding naar een duurzame VU Campus. We zijn al begonnen met de uitvoering en verbruiken volgens planning vanaf 1 januari 2021 ca. 45% minder gas. Hiermee is de VU ambitieus: we lopen voor op het klimaatakkoord van Parijs, de ambities van Nederland en van de gemeente Amsterdam. Onze ambitie is om binnen 10 jaar voor duurzame, betaalbare en betrouwbare energie in de top-3 te staan van universiteiten en universitair medische centra in Nederland. Elke 5 jaar monitoren en updaten we de voortgang van het Energie Masterplan.