De eerste portretten zijn in 1920 geschonken uit de nalatenschap van oprichter Abraham Kuyper (1837-1920). Het betrof een schilderij van Kuyper zelf, en een kopie van een portret dat hij voor zijn vriend en mede-VU-oprichter F.L. Rutgers had laten maken. De portretten werden opgehangen in de senaatszaal aan de Keizersgracht 162. Later kwamen hier meer schilderijen bij en tot 1950 geeft de collectie een bijna compleet overzicht van de hoogleraren van de VU. Hierna werden voornamelijk rectores en decanen afgebeeld, en was er geen centraal beleid meer. Maar de traditie leeft nog steeds voort, het nieuwste geschilderde portret is van 2021 en de nieuwste foto van 2022.
Vrouwelijke hoogleraren
Tot 2010 was er slechts 1 portret van een vrouwelijke hoogleraar in de collectie. Sindsdien hebben verschillende faculteiten (alleen) vrouwelijke hoogleraren laten portretteren. De discussie over het portretteren van hoogleraren (wie precies en op welke manier) is een van de interessante punten van deze collectie. En hoe presenteer je deze collectie? Is een muur van historische hoogleraren en bestuurders, zeker bij de VU meestal man en wit, nog een beeld van deze tijd? In 2020 is hier ook de expositie “How to... Portray a Professor?” overgemaakt, in samenwerking met het feministisch netwerk WO&MEN@VU. Er is geen eenduidige conclusie, en het gesprek blijft het belangrijkste. Wil je hier een bijdrage aan leveren? Of heb je andere vragen? Neem contact op met de conservator.