Uitgangspunt is dat actieonderzoek niet het toepassen van een methode is, maar het open instappen in lastige vraagstukken met direct betrokkenen. Daarbij zijn er basisprincipes, zoals:
- Onderzoek met betrokkenen
- Contact maken met ervaringen die je nog niet kent
- Onderzoek door in te grijpen
- Invlechten van eigenzinnige betrokkenheid
- Overzicht creëren op problematiek en perspectieven
- Pendelen tussen praktijk en theorie
- Trouw zijn aan jezelf; daardoor betrouwbaar zijn voor anderen
De basisopleiding bestaat uit zes dagen. Elke dag begint met een bespreking met een ervaren actieonderzoeker over de praktijk van actieonderzoek. Daarna voeren we in kleine groepen een onderzoekend collegiaal gesprek (‘reflexieve dialoog’) over een praktijkvraag van een van jullie zelf. En ten slotte gaan we in gesprek over de theorie van actieonderzoek.
1. Praktijkbesprekingen
Je gaat in gesprek met praktijkspecialisten over hun open vragen, te midden van hun best practices en lessons learned.
- Dinges: opereren in netwerken (Hans Bosselaar)
- Appreciative inquiry (Danielle Zandee)
- Waarderende gespreksvoering (Robert Paul Schwippert)
- Actieonderzoek als relatiewerk (Ina Ahuis)
- Participatief actieonderzoek (Madelon Eelderink).
- Reflexief-dialogisch onderzoek (Simon Twaalfhoven).
Zie hieronder een introductie van de docenten.
2. Reflexieve dialoog
Je reflecteert in kleine groepen op je eigen werkpraktijk en wordt hierin zodanig begeleid dat je gezamenlijk nieuwe ervaringskennis ontwikkelt die je op je werkplek kunt delen met collega’s.
We doen dit in groepen van zes. Elke deelnemer krijgt één keer alle ruimte en aandacht. We bereiden dit met je voor in een klankbordgesprek van een uur. En werken de reflectie met je uit in individuele begeleiding van 2 uur.
Een nadere toelichting vind je in het tabblad Reflexieve dialoog onderaan deze pagina.
3. Theoriebesprekingen
Actieonderzoek heeft tot nieuwe handelingstheorieën geleid. Deze gaan primair over de vraag hoe te handelen als actieonderzoeker, maar zijn vaak ook breder. Gertjan Schuiling bespreekt zes van deze theorieën. De focus is op de wijze waarop deze theorie ontstond vanuit een ontdekking tijdens een actieonderzoek. We behandelen Nederlandse, Engelse, Amerikaanse, Franse, Braziliaanse en Duitse literatuur.
- Actieonderzoek en sociotechnische theorie (Vansina; Van Beinum; Trist)
- Actieonderzoek en kritische theorie (Freire; Negt)
- Actieonderzoek als reflectief onderzoek (Schön)
- Van actieonderzoek naar action science (Argyris)
- Veldtheorie en actieonderzoek (Lewin)
- Actieonderzoek als clinical & humble inquiry (Ed Schein).
Het theoriecollege word je telkens vooraf toegestuurd, waardoor we op de dag zelf ruimte hebben om vragen en opdrachten te bespreken.
