Sorry! The information you are looking for is only available in Dutch.
Deze opleiding is opgeslagen in Mijn Studiekeuze.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.

Ontdek de kunst van het overtuigen

Sem01 (2024-2025) Retorica (in Dutch)

In de cursus Retorica word je onderwezen in de kunst van het overtuigen en het ontmaskeren van manipulatieve sprekerstechnieken.

We bekijken en analyseren sprekers van vroeger en nu, lezen oude en nieuwe theorieën en je oefent met je eigen voordracht. Je verwerft inzicht in de retorica, zowel praktisch als theoretisch. Je ontwikkelt vaardigheden in het analyseren, voorbereiden en voordragen van een rede en/of betoog, of het nu gaat om een klassieke of actuele politieke rede, een preek of een pleidooi, een peptalk, lofzang of levensles. Daarbij is er een focus op de culturele waarde van de retorica en haar toepassing in samenleving.

Er wordt grofweg op drie niveaus onderwezen. Ten eerste leer je redevoeringen te analyseren op vele vlakken. Centraal hierbij staan de klassieke retorische driehoek (ethos, pathos, logos), argumentatie versus narratief, de keuze van woorden, beelden en emoties, evenals de bewustheid van onze cognitieve vooringenomenheden. Je krijgt ook in ruime mate de gelegenheid jezelf te bekwamen in speechen. Hierbij schenken we, naast taal en stijl, ook aandacht aan stem, houding en tekstregie. De aandacht voor deze twee niveaus vindt voornamelijk plaats in het eerste blok.

In het tweede blok verkennen we het derde niveau, namelijk de meta-retorica. Hierin bekijken we de gebieden waar retorica wordt gebruikt, hoe over retorica gedacht wordt en welke ethische overwegingen hieraan ten grondslag liggen. We zullen onder andere de ethiek, historische en actuele retorica, de werking van retorica in verschillende arena’s (politiek, justitie, ceremonie) en vraagstukken van waarheid en leugen behandelen.

In het tweede blok is er ook steeds een praktisch component aanwezig, zodat je je kunt blijven oefenen in het spreken. Voorbeelden hiervan zijn een oefenrechtbank, een actualiteitendebat en het leren schrijven van pakkende politieke uitspraken voor de krant en op twitter. In het tweede blok zullen er verschillende gastdocenten aanwezig zijn die expert zijn in de verschillende retorische arena’s.

Cursus details

  • Praktische informatie

    Academisch jaar
    2024-2025

    Semester
    1 (this course is also offered in English in the 2nd semester)

    Periode
    1, 2

    Dag
    Maandagavonden, woensdagochtenden

    Tijd
    Maandag: 18:00-21:00
    Woensdag: 09:00-10:45

    Aantal meetings
    28

    Data
    2, 4, 9, 11, 16, 18, 23, 25, 30 september
    2, 7, 9, 14, 16, 28, 30 oktober
    4, 6, 11, 13, 18, 20, 25, 27 november
    2, 4, 9, 11 december     

    Locatie
    Vrije Universiteit, De Boelelaan 1105, 1081 HV Amsterdam

    Zaal
    Volgt nog

    Credits
    12

    Docenten

  • Leerdoelen

    Na voltooiing van de leergang zijn studenten in staat tot:

    • Een beredeneerde beoordeling van de overtuigingskracht van een redevoering.
    • Het uitvoeren van een kritische analyse van een betoog. Dit doen zij aan de hand van de door de spreker/auteur gehanteerde retorische overtuigingsmiddelen en technieken, zoals argumentatie, narratief, compositie, taal, stijl en voordracht.
    • Het adequaat en retorisch verwoorden van deze analyse in een retorische kritiek.
    • Het belang en gevaar van retorica in de samenleving te beseffen en daarover een ethisch standpunt te vormen.
    • Het zelfstandig schrijven en voordragen van een retorisch betoog.
    • Het in kaart brengen van hun sterke en verbeterpunten, de eigen retorische vaardigheid te onderhouden en persoonlijke overtuigingskracht verder te ontwikkelen.
  • Werkvormen

    Algemeen

    • 28 hoor/werkcolleges van 2.15/3 uur
    • Voorbereidend lees- en kijkwerk
    • Veldwerk (Toets: themagroep opdracht, meesterproef, zie opdrachten)
    • Schrijven (korte opdrachten binnen en voor de les. Toets: analyse, meesterproef, speech, zie opdrachten)

    Specifieke activiteiten in de colleges

    • Breed spectrum aan theoretische lezingen (o.a. retorica in het recht, retorica in de politiek, retorica in de media)
    • Praktijklessen voordracht en schrijven
    • Retorische simulatie (o.a. oefenrechtbank, debat, opinieprogramma)
    • Presentaties (persoonlijk: speech, storytelling, groep: o.a. reclamespot (overtuigingsslagen in commercie), retorisch-ethische code)
    • Reflectie op literatuur en beeldmateriaal
  • Toetsing (opdrachten)

    • Iedere student maakt onder begeleiding een speech van 400 woorden in een specifieke setting (o.a. een verkiezingsspeech, een bruiloftsspeech, een herdenking), die hij/zij opvoert in de klas. Dit onderdeel valt onder het cijfer dat gegeven wordt voor participatie. Daar valt ook onder: de kwaliteit van de korte opdrachten in en voor de les, actieve leerhouding, aanwezigheid (minimaal 85%, bij overschrijding tot 80% dient een extra opdracht te worden gemaakt, bij meer dan 80% volgt uitsluiting van het vak). Dit gedeelte telt voor 1/3 mee voor het eindcijfer.
    • Halverwege het blok zal een geschreven analyse van een redevoering worden ingeleverd, waarin het tot dan toe geleerde toegepast wordt op de rede. Elke student werkt met een partner, van wie onder andere ook de analyse moet worden geanalyseerd ter feedback. Deze feedback telt mee voor het cijfer voor de analyse. Dit gedeelte telt voor 1/3 mee voor het eindcijfer.
    • In bijzondere themagroepen verkennen de studenten daarnaast in dit vak intensief en met medewerking van één van de docenten een zelfgekozen thema (bv de relatie tussen taal en waarheid, ethische aspecten van de retorica zoals liegen, manipulatie of ophitsen, comperatieve retorica, effectief flirten) om dit thema aan het eind van de leergang als groep retorisch te presenteren. Ook wordt een eindverslag van het onderzoek ingeleverd. Dit gedeelte telt voor 1/3 mee voor het eindcijfer.
  • Studiemateriaal

    • Teksten uit een handboek (Corbett & Connors, Classical Rhetoric for the Modern Student)
    • Onderzoeks- en opinieartikelen: onder andere belangrijke leerstukken in de theorie van de klassieke retorica, relevant empirisch onderzoek uit de cognitieve wetenschappen met betrekking tot het innerlijk overtuigingsproces en arena-gerichte teksten zoals justitieel onderzoek.
    • Beeldmateriaal en transcripten van klassieke of actuele redevoeringen.