“We moeten laten zien wat we als universiteit bijdragen. Feiten en expertise doen ertoe, en het is onze taak om onze studenten daarop voor te bereiden.” In dit interview vertelt ze over haar passie voor onderwijs, de rol van A Broader Mind en waarom de VU steeds minder bescheiden wordt.
Van scheikundeleraar naar hoogleraar én onderwijsvernieuwer. Waar kwam die switch naar onderwijsvernieuwing vandaan?
“Ik heb altijd een hart gehad voor onderwijs. Als kind al vond ik het geweldig om dingen uit te leggen. Dat bleef, en daarom koos ik voor scheikunde, ik wilde lesgeven. Maar tijdens mijn studie kwam ik voor het eerst in aanraking met onderzoek, en dat fascineerde me heel erg.
Tijdens mijn promotie-onderzoek ontdekte ik iets interessants: in de farmaceutische wetenschappen wordt elk klein stapje getest en verbeterd. In het onderwijs gebeurt dat veel minder systematisch. En juist aan de universiteit komen onderzoek en onderwijs mooi samen. Je bent tenslotte niet voor niets hoogleraar. Precies dat vond ik een mooie uitdaging. Hoe kun je onderwijs nét zo doordacht ontwikkelen en verbeteren? Die vraag bracht me bij onderwijsvernieuwing.”
Hoe zie jij de toekomst van het hoger onderwijs, zeker gezien het huidige politieke landschap?
“Het politieke klimaat is niet goed. We hoeven daar niet naïef over te zijn. Er wordt bezuinigd, internationalisering staat ter discussie, en wetenschap wordt soms weggezet als iets elitairs of wereldvreemds.
Maar we moeten ons daar niet door laten verlammen: juist nu is het belangrijk om een academisch tegengeluid te geven. Om te laten zien dat wetenschap er niet is om een bubbel te bedienen, maar omdat feiten en expertise ertoe doen.”
Tegengeluid geven – dat is makkelijker gezegd dan gedaan in een wereld vol ruis en snelle meningen. Wat is daarvoor nodig, denk je?
“Dat begint met studenten leren omgaan met die ruis. Hoe check je bronnen? Hoe herken je desinformatie? Hoe voer je een goed gesprek met iemand die totaal anders denkt dan jij? Dat zijn onmisbare vaardigheden, maar we zijn ze steeds meer kwijtgeraakt. Mensen praten langs elkaar heen, blijven in hun eigen bubbel zitten en zoeken vooral bevestiging van hun eigen gelijk.
Daarom is A Broader Mind zo belangrijk; als universiteit moeten we juist een plek zijn waar studenten leren om die bubbels te doorbreken. Het gaat niet alleen om kennisoverdracht, maar om een houding: leren luisteren, kritisch nadenken en begrijpen dat jouw perspectief niet het enige is. En als we precies die houding kunnen meegeven, dan ontstaat er een sneeuwbaleffect. Dan leiden we niet alleen goede professionals op, maar kritische wereldburgers die de maatschappij echt verder helpen.
Universiteiten moeten dus breder kijken en hun rol in de maatschappij pakken. En dat doen we als VU goed. A Broader Mind is niet zomaar een project, het is onze identiteit. En daar zijn we trots op.”
De VU lijkt inderdaad uit haar schulp te kruipen. Hoe kijk jij daar naar?
“Dat is iets wat me enorm blij maakt. Zes jaar geleden waren we veel bescheidener. We wonnen prijzen, maar spraken dat nauwelijks uit. Dat is nu anders. We hebben een recordaantal Comeniusbeurzen binnengehaald en de VU staat inmiddels op de elfde plaats in de ranglijst voor academisch onderwijs. We doen het ontzettend goed.
En het mooiste? De ITK (Instellingstoets Kwaliteitszorg) komt eraan en in plaats van zenuwen overheerst het vertrouwen. We weten: we gaan dit goed doen. Die verschuiving in mentaliteit is zó belangrijk.”
Hoe vertaal jij dit als Chief Education Officer naar onderwijsvernieuwing? Moeten we daar ook minder bescheiden zijn?
“Nou, we proberen er elke dag voor te zorgen dat innovatie niet alleen een mooi woord blijft, maar dat we ook écht impact maken in de collegezaal. En ik wil dat we als universiteit niet alleen blijven praten over onderwijsverbetering, maar dat we het ook durven dóen.
Tegelijkertijd innoveren we niet gewoon ‘omdat het kan’. De wereld verandert. En dat vraagt ook iets van onderwijs. Studenten hebben andere behoeften, technologie ontwikkelt zich razendsnel en de arbeidsmarkt stelt nieuwe eisen. En dan zijn er nog de enorme bezuinigingen waar we voor staan. En precies daar zit de uitdaging: hoe zorgen we ervoor dat we, ondanks minder middelen, toch sterk en toekomstbestendig onderwijs blijven bieden?
We hebben zoveel kennis en ervaring in huis. Laten we dat benutten. En als VU doen we dat goed, en daar mogen we best trots op zijn.”
Wat is op dit moment je belangrijkste boodschap voor al je collega’s?
“We hebben elkaar nodig. De grote vraagstukken van deze tijd - of het nu klimaatverandering is, sociale ongelijkheid, digitalisering - zijn te complex om binnen één discipline op te lossen. We moeten leren samenwerken, leren denken vanuit verschillende perspectieven. En dat vraagt om een transdisciplinaire aanpak. En daar hebben we binnen de VU de perfecte omgeving voor: we hebben alfa, bèta, gamma, medisch en techniek allemaal op één campus. Dat is uniek.”
Dus mijn boodschap is: ga die samenwerking aan. Blijf nieuwsgierig. En geef niet op. Leren gaat met vallen en opstaan, en dat is precies wat we als universiteit moeten laten zien: dat groeien betekent dat je soms struikelt, maar dat je daarna sterker verdergaat.”
