Datum: 13 augustus 2024
Wat is uw vakgebied en wat zijn uw specialisaties binnen dat gebied?
Ik heb Engelse Taal en Letterkunde gestuurd en ik ben gespecialiseerd in Shakespeare en James Joyce. Ik geef al jarenlang cursussen over Shakespeare. Ook over het werk van James Joyce heb ik meerdere cursussen gegeven, net als over andere Engelstalige auteurs zoals bijvoorbeeld Jane Austen, John Milton en Viriginia Woolf.
Hoe deelt u uw passie hiervoor met cursisten?
Ik ben gegrepen door de virtuositeit van de taal van bijvoorbeeld Shakespeare en Joyce. Daarin schuilt mijn passie voor de literatuur en dat wil ik overbrengen tijdens mijn cursussen.
Dat kan het beste in de vorm van ‘close reading’. Daarbij lezen we samen de teksten heel zorgvuldig, met daarbij steeds als leidende vraag: ‘wat staat hier nu precies?’ Dat betekent dat de tekst het uitgangspunt vormt en niet de biografie of achtergronden. Daarnaast ga ik natuurlijk ook in op vragen zoals: Wat is de structuur van de tekst? Hoe verhouden zich de details in het boek tot de grotere gehelen, en andersom?
Hoe kunt u deelnemers overtuigen van het belang van het bestuderen van de details en de structuur van een tekst, in plaats van te focussen op de biografie van de schrijver of de historische achtergronden?
Aanvankelijk denken deelnemers soms dat het bestuderen van literatuur vooral gaat over de persoonlijke biografie van de schrijver (‘want de schrijver schijft eigenlijk over zijn eigen leven’) of over de zogenaamde ‘achtergronden’ van de tekst. De persoonlijke biografie als uitgangspunt nemen is naar mijn idee een beperkte en beperkende benadering van literatuur. Het biedt daarom niet de juiste insteek om bijvoorbeeld Shakespeare te lezen. Nee, Shakespeare was geen aristocraat, hoewel hij er over schrijft, nee, Shakespeare was geen koning, hoewel hij er over schrijft, nee, Shakespeare schreef geen tragedies omdat hij verdrietig was. Et cetera. Natuurlijk kunnen er autobiografische raakvlakken zijn, maar die zijn meestal niet echt interessant naar mijn idee.
Praten over achtergronden biedt evenmin de juiste insteek voor het lezen van teksten, vind ik. Dat verzandt vaak in algemeenheden in de sfeer van ‘zo dachten de mensen toen’. Maar er is geen enkele historische periode waarin iedereen over bepaalde zaken hetzelfde dacht, en bij het bestuderen van literatuur levert deze benadering naar mijn idee weinig interessante inzichten op. Om een voorbeeld te geven: hoewel kolonialisme aan het einde van de 19e eeuw de norm was, waren er tegelijkertijd veel mensen die tegen het koloniseren van andere landen waren (“It is their own country” sprak een Engelse parlementariër).
Kortom, die benaderingen zijn eigenlijk niet zo interessant. Ze zijn vrij oppervlakkig en leiden de aandacht af van de tekst. Natuurlijk vertel ik veel over Shakespeare’s tijd, maar ik probeer dit steeds te verbinden met wat dat doet dat in de tekst. Een voorbeeld: de vrouwenrollen in Shakespeare werden gespeeld door jongemannen. Om hier dan uit af te leiden dat Shakespeare geen interessante, diepgaande vrouwenrollen heeft geschreven is onjuist, kijk maar naar bijvoorbeeld Lady Macbeth, Cleopatra, en vele anderen. Wel kun je goed zien dat hij graag speelt met de strikte opvattingen die mensen vaak hebben over wat mannelijk en vrouwelijk is. Het toneelstuk Twelfth Night is een goed voorbeeld daarvan.
