Datum: 11 juli 2023
Wat is uw vakgebied?
Ik ben in 1989 afgestudeerd als Slavist en heb sinds mijn achttiende interesse in de Russische literatuur. Ik geef zowel Russische taallessen als colleges over Russische en Oekraïense literatuur. Daarnaast begeleid ik al sinds eind jaren ‘80 reizen. Ik ben regelmatig in Rusland, Wit-Rusland en Oekraïne geweest en heb ook een jaar in Moskou gestudeerd. Vorige maand heb ik een reis naar de Kaukasus begeleid. Aangezien er veel Russischtaligen wonen en belangrijke Russische schrijvers prachtig werk hebben geschreven dat zich afspeelt in de Kaukasus, komt mijn kennis van het Russisch en de Russische literatuur goed van pas.
Hoe is uw interesse in Russische literatuur ontstaan?
Mijn interesse is in hoge mate beïnvloed door het feit dat ik half Russisch ben. Mijn moeder was Russisch en ik herinner me haar glimlachend op de bank, terwijl ze een Russisch boek in haar hand had. Dat wekte mijn nieuwsgierigheid naar de inhoud van die boeken. Opgegroeid in de jaren ‘60 en ‘70 was het destijds niet erg gunstig om Russisch te zijn in Nederland. Daarom heeft mijn moeder ons niet specifiek Russisch opgevoed, dus ik heb de taal niet van huis uit geleerd. Mijn moeder wilde echt dat we Nederlanders waren, en ik begrijp dat volkomen, gezien de Koude Oorlog die in die tijd gaande was. Mijn moeder voelde dat ze altijd met enige argwaan werd bekeken. Zou ze heulen met de communisten? Zou ze een spionne voor de USSR zijn? Hoewel die argwaan later met Gorbatsjov en de Perestrojka hier in Nederland veel minder voelbaar werd, wilde ze toch niet dat wij zouden opvallen als Russischtalig gezin.
Wat is er veranderd in uw vakgebied in de afgelopen decennia?
Voor mijn gevoel is mijn vakgebied de afgelopen decennia redelijk onveranderd gebleven, maar dat geldt niet voor de geschiedenis: de perestrojka, de openheid onder Gorbatsjov, de moeilijke jaren '90 en uiteindelijk de val van de USSR. Dit heeft ertoe geleid dat er veel literaire en historische archieven zijn geopend, waardoor er interessante nieuwe Russische literatuur over de Stalintijd is ontdekt. Echter, met name door de annexatie van de Krim in 2014 en daarna de inval in Oekraïne in 2022 is er nationaal en internationaal binnen het vakgebied van Russische literatuur enorm veel beroering ontstaan onder experts.
Welke invloed heeft de inval in Oekraïne gehad op uw vakgebied?
De belangrijkste vraag die nu wordt gesteld, is: waarom wordt de Russische literatuur niet gezien als die van een imperialistische grootmacht? Een imperium dat zijn buren terroriseerde, met geweld inlijfde, en de bewoners onderdrukte en russificeerde en dat nu nog steeds doet? En waarom wordt er niet nader onderzocht hoe schrijvers en dichters via hun werk hebben bijgedragen aan dit imperialistische beleid? Bijvoorbeeld, Poesjkin wordt geprezen om zijn geweldige liefdesgedichten, maar hij heeft ook in zijn werk de imperialistische en wrede tsaar Peter de Grote verheerlijkt. Russische literatuurdocenten in Rusland zelf vinden dat prachtig en brengen dat vaak kritiekloos over aan hun studenten of leerlingen.
