Datum: 8 april 2024
Wat is uw achtergrond en wat is uw vakgebied?
Ik ben historicus, ik heb geschiedenis gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam en ben afgestudeerd met als hoofdvak Oude Geschiedenis, dus de Grieks-Romeinse geschiedenis in de oudheid. Ik heb ruim vier jaar als docent geschiedenis in het middelbaar onderwijs gewerkt en heb vervolgens een aanstelling gekregen aan de Universiteit Leiden, waar ik in 1988 ook gepromoveerd ben op een onderwerp uit de oude Griekse geschiedenis.
Waar komt u passie voor de Grieks-Romeinse geschiedenis vandaan?
Ik heb een fascinatie voor geschiedenis in het algemeen. Waar mijn voorkeur voor de oudheid vandaan komt, is niet eens zo makkelijk te zeggen. Ik denk dat het deels een romantische kwestie is, een vorm van gegrepen of aangesproken zijn door de wereld van Griekse mythen en sagen, beeldende kunst en literatuur, alles in het kader van een buitengewoon woelige en schokkende geschiedenis.
En dan dit: het is een wereld die niet meer bestaat. Er is een kloof tussen de oudheid en alles wat daarna komt, ondanks uiteraard allerlei doorwerkingen en culturele erfenissen. Dat idee van een vergane wereld, waarvan we alleen de ruïnes nog zien, heeft mij inderdaad altijd gefascineerd. Het prikkelt ook tot pogingen de lacunes in onze kennis op te vullen met reconstructies en theorieën, hoe het geweest zou kunnen zijn. Waarbij je tegelijk bescheiden moet blijven en je moet realiseren hoeveel we niet weten en hoe 'vreemd' die verdwenen wereld voor ons in feite ook was en vermoedelijk ook zal blijven. Paradoxaal genoeg blijft ze daardoor ook altijd weer ‘nieuw'.
Wat vindt u binnen uw vakgebied het interessantste onderwerp?
Ik heb altijd voor veel en uiteenlopende onderwerpen en kwesties belangstelling gehad, maar twee terreinen springen er wel uit. Het eerst is militaire geschiedenis in samenhang met sociale en politieke organisaties. Het tweede godsdienstgeschiedenis, ook dit in een breder kader dan alleen een geschiedenis van religieuze gebruiken en voorstellingen. Vandaar mijn belangstelling voor het archaïsche Griekenland, voor een merkwaardige staat als Sparta, voor Alexander de Grote en zijn directe opvolgers, maar ook voor de geschiedenis van het vroege christendom en de christianisering van het Romeinse rijk in de late oudheid.
Over al die onderwerpen is nog altijd veel te doen en gaan de discussies maar door. Bijvoorbeeld over het ontstaan van het christendom, of over de vraag of de christenen in het Romeinse rijk wel zo erg vervolgd werden als de Kerk later beweerde. En over bijvoorbeeld de Spartaanse maatschappij is er voorlopig ook nog geen einde aan de pogingen die in steeds meer details te reconstrueren en te duiden.
Wat zijn uw ervaringen met het lesgeven bij HOVO Amsterdam?
Ik geef al een jaar of twaalf cursussen aan onder andere HOVO Amsterdam aan de VU. Ik mag zeggen dat ik alleen maar goede ervaringen met de cursisten heb. Je hebt te maken met mensen die duidelijk belangstelling voor het onderwerp hebben en die belangstelling tijdens de colleges kennelijk niet verliezen, want men blijft komen. En ik krijg vragen, tijdens het college, in de pauze of na afloop, waaruit die belangstelling nog eens blijkt. Of ik krijg een boek voorgehouden met de vraag wat ik daar van vind. Ik begeleid nog steeds af en toe een culturele reis en tref dan niet zelden mensen aan die ik ook van een HOVO-college ken, of omgekeerd. Dat is natuurlijk altijd aardig.
