Sorry! The information you are looking for is only available in Dutch.
Deze opleiding is opgeslagen in Mijn Studiekeuze.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.

Maak kennis met Bert-Jan Lietaert Peerbolte

Is religie nog van deze tijd? Absoluut! Weliswaar is Nederland in hoge mate een seculier land geworden, het kent ondertussen zeer diverse religieuze gemeenschappen. Wat gebeurt daar? Wie zijn de gelovigen en wat betekent religie in hun leven? Zes VU-onderzoekers verkennen in evenzoveel colleges het thema ‘God en Nederland’. Dat varieert van kerken in de Bijlmer tot hindoeïsme, van evangelistische bewegingen tot jodendom en de verschillende vormen van de Islam in Nederland. Bert-Jan Lietaert Peerbolte verzorgt de aftrap en vertelt in dit interview wat hem beweegt.

Wat is uw achtergrond en specialisatie?
Ik ben hoogleraar in de bijbelwetenschap aan de Vrije Universiteit, gespecialiseerd in het Nieuwe Testament en vroegchristelijke literatuur. Mijn focus ligt op de geschriften van het christendom uit de eerste drie eeuwen van de jaartelling.

Wat drijft uw passie voor dit onderwerp?
Als kind uit een domineesgezin ben ik opgegroeid met de bijbel, wat mijn interesse altijd heeft gewekt.

Heeft u ervaring met lesgeven aan oudere cursisten?
Ja, ik heb regelmatig lesgegeven bij HOVO Amsterdam. Ik geniet van het werken met gemotiveerde cursisten met diverse achtergronden, hoewel het soms een uitdaging kan zijn vanwege het verschil in voorkennis. Maar als iets wat ik uitleg niet helemaal duidelijk lijkt, moedig ik aan om je hand op te steken en te zeggen: "Stop, ik begrijp het niet." Ik probeer altijd de studenten aan te moedigen om vragen te stellen en enthousiast te blijven.

Wat hoopt u uw cursisten mee te geven tijdens uw lessen?
De cursus “God en Nederland”, die op 13 maart begint, belooft een boeiende verkenning te worden. We gaan gedurende zeven lessen dieper in op het onderwerp van religie en secularisatie in Nederland. Mijn rol als openingsspreker zal voornamelijk zijn om te onderzoeken wat er aan de hand is met betrekking tot religie in Nederland. Decennia geleden, tijdens mijn studietijd, was de heersende gedachte dat secularisatie de traditionele religieuze overtuigingen zou vervangen. Daarbij werd voorspeld dat religie tegen het jaar 2000 zou uitsterven. Echter, in 2024 zien we dat dit niet het geval is. Recente CBS-gegevens tonen aan dat hoewel de meerderheid van de Nederlandse bevolking niet religieus is, religie niet volledig verdwijnt. Eerder verandert het van vorm en patronen. Dit fenomeen onderzoeken is uitermate interessant.

De eerste sessie zal gericht zijn op het begrijpen van de huidige situatie van religie en secularisatie in Nederland. We gaan dan ook patronen binnen de religieuze praktijken identificeren. Vervolgens volgen er zes colleges, elk geleid door docenten van de Vrije Universiteit. Zij belichten verschillende aspecten van religie in Nederland belichten, waaronder het jodendom, het christendom, het hindoeïsme en de islam. Onze aanpak aan de Vrije Universiteit verschilt van die van andere universiteiten doordat we geloven dat theologie en religiestudies geen neutrale wetenschappen zijn. Daarom hechten we waarde aan docenten die niet alleen kennis hebben van het onderwerp, maar ook een affiniteit hebben met de traditie waarover ze spreken. Dit zorgt voor een diepgaand en boeiend leerproces.

Wat maakt het thema van uw cursus ook interessant voor niet-gelovigen?
Deze cursus is fascinerend, zelfs voor mensen zonder religieuze overtuigingen, omdat ze laat zien hoe religie in Nederland een prominente plaats heeft verworven in het publieke domein. Dat is het geval ondanks pogingen om het achter gesloten deuren te houden. Naar mijn mening zijn de afgelopen dertig jaar van neoliberaal beleid hierbij cruciaal geweest. Daarin zijn individuen vrij om religieus of seculier te zijn, maar er wordt verwacht dat dit zich afspeelt achter de voordeur. Echter, telkens weer blijkt dat religie niet achter die voordeur kan blijven, maar naar voren komt in het publieke domein, met religieuze mensen en ideeën die de discussies domineren.

Het is essentieel voor zowel religieuze als niet-religieuze mensen om hierover in gesprek te gaan. Om te begrijpen welke krachten hieraan ten grondslag liggen en hoe die individuen motiveren. Religie wordt vaak gezien als iets beperkends en negatiefs, maar ik heb gezien dat het ook mensen kan ondersteunen en inspireren. Helaas lijkt dit laatste aspect een beetje verloren te zijn gegaan door het neoliberale beleid, maar juist dit laatste maakt de cursus interessant voor zowel religieuze als niet-religieuze mensen.

Is er een bijzondere ervaring of cursist die u is bijgebleven van een HOVO-cursus?
Meerdere mensen zijn me bijgebleven, vooral vanwege hun oprechte fascinatie en interesse tijdens de lessen. Ik heb na afloop van de cursussen ook contact gehad met verschillende cursisten, wat altijd plezierig was. Vaak zeggen mensen dat ze de cursus erg leuk vonden, maar dat ze nog meer willen leren. In dat geval moedig ik hen altijd aan om terug te komen zodat we verder kunnen gaan.

Welke kwestie heeft momenteel uw speciale aandacht binnen uw vakgebied? Kunt u een voorbeeld geven?
Momenteel zijn er twee zaken waar ik veel tijd en energie aan besteed. Allereerst ben ik een van de redacteuren van de Encyclopedia of Early Christianity, een omvangrijk project waaraan we 15 jaar hebben gewerkt en dat dit jaar wordt afgerond. Het is een enorme onderneming, waarbij drie hoofdredacteuren, zestien sectie-editors, meer dan vierhonderd auteurs betrokken zijn, resulterend in een werk van 2,3 miljoen woorden, verspreid over 5000 pagina's in zes delen. Het tweede aspect dat mijn aandacht trekt, zij het meer als een interessegebied dan als mijn eigen onderzoek, is de voortdurende reconstructie van de Griekse tekst van het Nieuwe Testament. Deze discipline, bekend als tekstkritiek, houdt zich bezig met het analyseren en reconstrueren van de tekst met behulp van onze kritische capaciteiten. Met meer dan 5700 Griekse handschriften, elk uniek, is het vergelijken ervan een enorme uitdaging. Gelukkig hebben we in de afgelopen twintig jaar enorme vooruitgang geboekt dankzij computeranalyse, wat een opwindende ontwikkeling is binnen ons vakgebied. Kortom, er blijft genoeg fascinerend en uitdagend werk te doen binnen de bijbelwetenschap.

Zijn er onderwerpen waar u zelf meer over wilt leren?
Zeker, HOVO biedt niet alleen een uitstekende mogelijkheid om te verdiepen in onderwerpen waar je al iets van afweet, maar ook om nieuwe terreinen te verkennen waar je nog geen ervaring mee hebt. Ik zou dat zeer interessant vinden. Mijn interesses zijn breed, en hoewel ik al veel boeken heb gelezen en nog veel meer in mijn boekenkast heb staan, zijn er altijd nog gebieden waar ik weinig over weet. Het lijkt me geweldig om nog meer HOVO-cursussen te volgen om die lacunes in mijn kennis aan te vullen. Helaas laat mijn drukke schema dat momenteel niet toe. Desalniettemin zou ik graag meer willen leren over exacte wetenschappen, zoals wiskunde, scheikunde en natuurkunde.

Maak kennis met deze HOVO-docenten

Meer informatie

Ga naar de pagina Praktische informatie en contact voor informatie over aanmelding, annuleren, MijnHOVO, voorzieningen en bereikbaarheid van de VU campus, en andere praktische zaken.