Tradities
De traditie van de pedel en de staf zijn zeker niet uniek voor de VU. Bijna alle universiteiten hebben een pedel en de functie is net zo oud als die van rector, stammend uit de 13e eeuw. De functie was in eerste instantie naast ceremonieel ook administratief. De pedel kondigde de rector aan en behartigde allerlei zaken van ‘algemeen universitair nut’, zoals de inschrijving van nieuwe studenten en het registreren van de examens. Ook hielp de pedel de promovendi bij het voorbereiden van hun promotie, een taak die het Bureau van de Pedel nog steeds heeft.
Verkeerd symbool?
Bij de oprichting van de VU maakte Abraham Kuyper graag gebruik van bestaande symbolen, zoals het zegel met de maagd in de tuin (ook te zien in deze expositie).
Bij het ontwerp van de staf greep hij volgens sommigen echter terug op de verkeerde symbolen. Bovenop de pedelstaf prijkt namelijk een bol met een zilveren, niet bijbelse, Minerva-figuur met speer en schild. Daarnaast hangen er vier zilveren plaatjes aan met daarop onder andere het zegel van de maagd in de tuin, het opschrift D. XX M. OCTOBR. ANNI MDCCCLXXX DIES NATALIS (20 oktober 1880 geboortedag).
Minerva, Romeinse godin van de wijsheid
Minerva, de Romeinse godin van de wijsheid, was voor de VU-achterban geen onomstreden keuze en er kwam bij na de opening in 1880, waar de staf voor het eerst te zien was, veel kritiek op.
Abraham Kuyper legde echter uit dat de Vrije Universiteit zich had gevoegd in de Nederlandse universitaire traditie, waarvoor de basis in 1574 was gelegd met de inwijding van de Leidse Academie. Hij stelde vast dat het “God den Heere behaagd heeft, de wetenschap niet in Israël, maar bij de Grieken en later bij de Romeinen te doen ontkiemen” en daarom hebben de gereformeerden “geoordeeld, dat we deze vrijmachtige schikking Gods hadden te eeren, door als symbool der Wetenschap te nemen, wat er alle eeuwen door, onder alle meetellende volken, voor gegolden heeft, te weten de type van Minerva”.
