Groen Open Access: Open in het VU Repository (PURE)

Vragen & antwoorden

• Waarom is het belangrijk om mijn publicaties Open Access te maken?

  Publicaties over onderzoek dat met publiek geld is gefinancierd, moeten voor het publiek toegankelijk zijn. Als onderzoeker aan de VU wordt van je verwacht dat je 'elke gelegenheid aangrijpt om [je] kennis en ervaring te delen door middel van Open Access' (Strategie VU 2020-2025). Uit analyses is gebleken dat open access-publicaties beduidend meer academische en maatschappelijke aandacht trekken dan publicaties 'achter een betaalmuur'. Bovendien zorg je voor gelijke toegang voor iedereen en vergroot je hiermee de transparantie en daarmee het vertrouwen in wetenschap.

• Wat is Artikel 25fa van de Nederlandse Auteurswet?

  Het is een wijziging van het Nederlandse auteursrecht die in 2015 is aangenomen, ook bekend als het Taverne-Amendement. De wet verleent onderzoekers een persoonlijk recht om hun korte wetenschappelijke werk in Open Access te publiceren, ongeacht het recht van uitgevers en/of co-auteurs. Het gepubliceerde onderzoek moet in ieder geval (gedeeltelijk) zijn gefinancierd met Nederlandse publiek geld.

  De volledige tekst van artikel 25fa Auteurswet luidt:

  De maker van een kort werk van wetenschap waarvoor het onderzoek geheel of gedeeltelijk met Nederlandse publieke middelen is bekostigd, heeft het recht om dat werk na verloop van een redelijke termijn na de eerste openbaarmaking ervan, om niet beschikbaar te stellen voor het publiek, mits de bron van de eerste openbaarmaking daarbij op duidelijke wijze wordt vermeld.

• Wat is de VSNU-richtlijn?

  Het is een praktische richtlijn voor de toepassing van artikel 25fa Auteurswet. De tekst van de wet is op sommige punten vaag en had voor praktische toepassing verduidelijking nodig. In 2019 hebben alle Nederlandse universiteiten deelgenomen aan een succesvolle pilot om een praktische richtlijn voor deze wet te toetsen. Tijdens de pilot zijn publicaties van honderden onderzoekers beschikbaar gesteld, zonder dat dit juridische bezwaren opleverde van uitgevers. De richtlijn is vervolgens officieel goedgekeurd en bekrachtigd door de Vereniging van Universiteiten in Nederland (nu Universiteiten van Nederland, UNL). De richtlijn is vervolgens officieel goedgekeurd en bekrachtigd door de VSNU/UNL. Medewerkers van Nederlandse universiteiten kunnen de richtlijn gebruiken om hun werk te publiceren in een niet-commerciële repository of op hun persoonlijke website. VSNU/UNL heeft ook garantie gegeven voor volledige juridische ondersteuning van alle onderzoekers van Nederlandse Universiteiten die volgens deze richtlijnen publiceren. 

  De Universiteitsbibliotheek VU gebruikt de voorwaarden van de richtlijn om je werk na 6 maanden automatisch te publiceren in het VU Repository (PURE). De volledige tekst van richtlijn luidt:

  A.    Het werk wordt gedeeld in de definitieve, gepubliceerde versie.

  B.    Als redelijke termijn wordt een uniforme standaard van 6 maanden gehanteerd, ongeacht het vakgebied.

  C.    ‘Eerste openbaarmaking’ wordt vertaald naar de datum waarop het artikel in de uitgegeven versie voor het eerst online beschikbaar komt.

  D.    Kort wetenschappelijk werk betreft zowel artikelen als conference papers en losse hoofdstukken in ‘edited collections’. Monografieën en hoofdstukken van monografieën vallen hier dus niet onder.

  E.    De landelijke uitgangspunten gelden ook indien de uitgever zich beroept op buitenlands recht en/of slechts een (beperkt) deel van de co-auteurs via Nederlandse publieke middelen is gefinancierd. Het benoemen van een onderzoeker als co-auteur wordt gezien als bewijs dat de bijdrage van belang is geweest.

  F.    De hierboven genoemde uitgangspunten gelden voor alle onderzoekers wiens werk geheel of gedeeltelijk is gefinancierd met Nederlandse publieke middelen, ongeacht de vraag hoe auteursrecht is vastgesteld tussen onderzoeker(s) en werkgever.

• Heb ik toestemming nodig van mijn co-auteurs?

  Nee, de Nederlandse wet geeft je het recht om je eigen werk Open Access te publiceren, ongeacht de rechten van co-auteurs.

• Komen al mijn publicaties in aanmerking om automatisch Open Access te worden gemaakt in het VU repository (PURE)?

  Nee, de regeling is alleen van toepassing op kort wetenschappelijk werk. Hieronder verstaan we artikelen, ‘conference proceedings’ en hoofdstukken in ‘edited volumes’. Bovendien kunnen alleen publicaties die gepubliceerd zijn tijdens je aanstelling aan de VU automatisch openbaar gemaakt worden door de UB.

• Wat is er geregeld als een uitgever bezwaar maakt?

  De rechtsgrondslag van de richtlijn is grondig onderzocht en getest in de landelijke pilot. Tot nu toe hebben er nog geen uitgevers bezwaar gemaakt. Mocht een uitgever toch bezwaar maken, dan garandeert de VU Amsterdam je volledige juridische ondersteuning. Neem dan zo snel mogelijk contact op met de Universiteitsbibliotheek via openaccess@vu.nl.

• Hoe zit het met het contract dat ik heb ondertekend met een uitgever?

  De Nederlandse wet (art. 25fa Auteurswet) geeft je het recht om je eigen werk open access te publiceren, ongeacht de rechten die je met een uitgever bent overeengekomen. Dit specifieke onderdeel van de Nederlandse wet heeft voorrang op elk contract dat je hebt ondertekend en heeft voorrang op buitenlands recht.

• Kan ik Artikel 25fa gebruiken om mijn publicaties via Research Gate of Academia te delen?

  Nee. Research Gate en Academia zijn commerciële organisaties. De wet staat je alleen toe je werk zonder tegenprestatie te delen. Delen via een commerciële organisatie is daarom niet toegestaan. Je kunt wel een link plaatsen naar de PDF in het VU Repository (PURE).

• Welke versie van het artikel wordt gebruikt?

  De uitgeversversie PDF (Version of Record) wordt geüpload naar het VU Repository (PURE) met een duidelijke verwijzing naar de bronpublicatie. Daardoor wordt altijd de juiste versie van een artikel gedeeld en ontstaan er geen problemen met citeren. De Version of Record wordt in de VU Repository gepresenteerd met een link die eenvoudig gedeeld kan worden op bijvoorbeeld Research Gate of social media.

• Voldoen mijn publicatie aan de Plan S-vereisten wanneer ze worden gepubliceerd met Artikel 25fa?

  Nee, als je Plan S-conforme onderzoeksfinanciering ontvangt, ben je verplicht je publicaties direct na verschijnen open beschikbaar te stellen in een repository. Dit kan niet worden bereikt met art. 25fa Auteurswet. Plan S vereist dat alle publicaties die voortkomen uit onderzoek dat gefinancierd wordt door funders die zijn aangesloten bij cOAlition S onmiddellijk Open Access gepubliceerd worden. In Nederland is NWO (inclusief ZonMW) lid van cOAlition S en zal Plan S vanaf 2021 implementeren. Een groot deel van het onderzoek aan Nederlandse universiteiten wordt echter niet door Plan S gefinancierd en kan wel met Artikel 25fa Open Access worden gepubliceerd.

• Waarom kiest de VU om al het kort wetenschappelijk werk automatisch Open Access te maken?

  De VU gelooft in de kernwaarden van Open Science. Niet alleen bevordert open publiceren gelijkheid, maar het zorgt er ook voor dat jouw publicaties beter gevonden worden en meer impact hebben. De Universiteitsbibliotheek wil je helpen door de administratieve last van je publicaties open beschikbaar maken te ontnemen. Uiteraard mag je het aangeven als je een publicatie niet Open Access wil maken. Kies dan voor een opt-out van je publicatie.

• Zijn al mijn publicaties al direct Open Access op 1 januari 2023?

  Nee, bij het Open Access beschikbaar maken van publicaties in Pure komt ook een deel handmatig werk kijken. Halverwege januari 2023 zullen dus eerst de publicaties met een publicatiedatum uit 2022/2023 open beschikbaar gemaakt worden. Hierna worden zowel nieuwere als oudere publicaties stapsgewijs openbaar gemaakt.

• Voldoen mijn publicaties aan de vereisten van mijn onderzoeksfinancier wanneer ze automatisch Open Access worden gepubliceerd na 6 maanden (onder art. 25fa)?

  De meeste onderzoeksfinanciers, zoals NWO, Plan S, Horizon Europe en de ERC eisen dat een publicatie onmiddellijk Open Access wordt gemaakt en onder een open licentie is gepubliceerd. Door je werk automatisch open na 6 maanden laten maken door de Universiteitsbibliotheek, voldoe je dus niet aan de eisen van je subsidieverstrekker. NWO biedt je de mogelijkheid om je werk onmiddellijk Open Access te maken onder een open licentie door middel van de Rights Retention Strategy. Heb je hier vragen over of wil je meer informatie? Neem dan contact op met het Open Access Team via openaccess@vu.nl.