I. Dit is opgenomen in ons beleid
100% vegetarisch aanbod - al bijna 50% plantaardig
De mogelijkheden voor verdere verduurzaming op ons voedselaanbod zijn in 2022 onderzocht en hiervoor is een heldere roadmap opgesteld. Er zijn al verschillende stappen gezet richting een meer duurzaam, gezond en divers aanbod van eten en drinken op de campus.
Zo was er sinds 2023 een 70% vegetarisch aanbod; vanaf dit jaar is het aanbod standaard 100% vegetarisch. Vlees, vis, vegan en andere (dieet)opties zijn op aanvraag beschikbaar. Dit geldt zowel voor de koffie- en lunchcorners, restaurants en het banquetingaanbod. De VU heeft hiermee echt een voortrekkersrol in Nederland. Het aanbod is divers en biedt volop duurzame en plantaardige keuzes.
De VU wil komende jaren nog verder inzetten op duurzaam, gezond en divers eten en drinken op de campus. Hiervoor is ook de Visie Eten en Drinken 2024-2029 opgesteld. Twee belangrijke speerpunten zijn om meer seizoensgebonden producten te gebruiken en producten met de grootste CO2-uitstoot te reduceren door meer lokaal geproduceerde producten in te kopen.
Deze richtlijnen hanteren we ook in onze contracten en afspraken met partners en leveranciers. Zo werken we bijvoorbeeld samen met Boeren van Amstel op kaas; deze samenwerking wordt komende jaren geïntensiveerd in melk, groente en fruit.
Betrokkenheid van belanghebbenden
Zowel gebruikers als deskundigen zijn geraadpleegd als klankbord bij het opstellen van deze visie. Een niet limitatieve opsomming:
- Deskundigen op het gebied van duurzaam voedsel en eiwittransitie; wetenschappers en het Sustainability Office (fungeert als het centrale aanspreekpunt voor de uitvoering van de duurzaamheidsstrategie van de VU)
- Green Office VU (sustainability platform van en door studenten)
- Ondernemingsraad (OR) (medewerkersvertegenwoordiging)
- Universitaire Studentenraad (USR) (studentenvertegenwoordiging)
- Secretariaten
- HRM
- Faculteiten
- Maatschappelijke organisaties als Green Business Club Zuidas
Tegengaan van verspilling
Het tegengaan van voedselverspilling is ook onderdeel van de Visie Eten & Drinken. Het Dream Team Reduce Food Waste richt zich specifiek op het onderzoeken en aanpakken van voedselverspilling op onze campus en in de omgeving.
In de samenwerking met Too Good To Go streven we ernaar om de hoeveelheid voedselverspilling op de VU Campus te verminderen. Aan het einde van de middag kun je overgebleven eten en drinken tegen een gereduceerde prijs ophalen bij de restaurants. En ook met het project ’Wasteless Friday’ streven we ernaar om de hoeveelheid voedselverspilling op de VU Campus te verminderen.
Naast het bovengenoemde Dreamteam Reduce Food Waste en de richtlijnen met partners en leveranciers zijn er tal van andere initiatieven opgenomen in ons beleid. Een aantal voorbeelden:
- De banquetingservice is vorig jaar aangepast: het is niet meer mogelijk om koffie en thee te bestellen voor minder dan 10 personen. Er werd veel koffie en water weggegooid.
- Voor banqueting geldt het gebruik van serviesgoed al jaren als uitgangspunt om ook verspilling tegen te gaan.
- Er worden sinds 2023 geen gratis wegwerpbekers meer aangeboden op de campus.
- Specifieke broodjes zijn op de kaart gezet: zo is er het broodje Amsterdam (lokaal).
- De VU serveert SEA Water, een merk dat van zeewater drinkwater maakt.
- Bring Your Own beker - Rinse and Go: een initiatief om je eigen beker mee te nemen met mogelijkheden om deze om te spoelen.
In de toekomst gaan we meer van deze initiatieven implementeren waardoor de kwaliteit hoger wordt en de verspilling minder: een win-win.
Samen eten we Amsterdam gezond, duurzaam en eerlijk
Twaalf grote Amsterdamse werkgevers en netwerkorganisaties, waaronder Vrije Universiteit Amsterdam, hebben het convenant ‘Samen eten we Amsterdam gezond, duurzaam en eerlijk’ getekend. Dit convenant is een belangrijke stap in de gezamenlijke ambitie om het voedselsysteem in en rond Amsterdam te verbeteren en binnen de eigen organisaties structureel gezondere en duurzamere keuzes te maken. Bijvoorbeeld door inkoop van plantaardig voedsel, en lokaal in te kopen.
II. Er wordt actie in de praktijk ondernomen en deze acties worden gemonitord en doorontwikkeld
Vereisten van de VU zijn:
- PET-vrije campus: de VU is een PET-watervrije universiteit. Er is een verbod op de verkoop van wegwerp plastic waterflesjes (Spa, Chaudfontaine, Evian, etc).
- Vegetarisch aanbod: de VU eist van haar cateraar dat zij een zeer goed vegetarisch aanbod aanbiedt.
- Geen gebruik van wegwerpmateriaal tenzij dit noodzakelijk is.
De wensen die de VU stelt aan leveranciers:
- Terugdringen van vleesconsumptie: de VU wenst een duurzaam aanbod aan eten, waarbij het terugdringen van de vleesconsumptie een belangrijke factor is.
- Terugdringen van verpakkingen: de VU wenst dat er gekozen wordt voor servies dat meerdere malen gebruikt kan worden.
- Terugdringen van voedselverspilling: een groot deel van het afval wordt veroorzaakt door banqueting. De VU heeft hiervoor een nieuw banquetingbeleid ontwikkeld waardoor er weinig tot geen voedsel overblijft.
- Gebruik van duurzame producten: de VU wenst te werken met duurzame producten. Hierbij kan gedacht worden aan lokale of seizoensgebonden producten en producten met een milieu- of duurzaamheidskeurmerk.
Monitoring en doorontwikkeling van het verduurzamen van voeding vinden plaats op basis van verschillende initiatieven:
- een impressie van duurzame projecten op de campus gezien vanuit de SDG’s (SDG’S 2 en 17)
- SDG-academy (Sustainable Development Goals)
- Sustainable Campus 2020-2025, periodiek overleggen over de voortgang van diverse duurzaamheidsprojecten, ook op eten en drinken op de VU Campus.
Een leuk voorbeeld was onze pilot in 2022 over het aanbod van havermelk in koffieautomaten. dis wat succesvol. Inmiddels is in bijna elk gebouw koffie met 100% plantaardige melk beschikbaar.
Plantaardig aanbod
We monitoren en ontwikkelen ons plantaardig aanbod continu. We meten via de ‘Eiweetmethodiek’. Dit betekent dat er per product wordt gekeken naar de plantaardige en dierlijke ingrediënten. We zetten elk jaar in op het verhogen van ons plantaardige aanbod. Komend jaar is het streven dat 50 procent van ons aanbod plantaardig is.
Lokale producten
Onze cateraar biedt een assortiment aan producten die voorzien zijn van het keurmerk ‘Erkend streekproduct’. In het ‘Local to local’-programma (voor groente en fruit) wordt inkoop van lokale producten actief gestimuleerd.
Standaarden met betrekking tot dierenwelzijn
Wat betreft dierenwelzijn volgt de cateraar de landelijke richtlijnen. Zo bestaat het vleesaanbod uit vleeswaren met een 2 of 3 sterren ‘Beter Leven’-keurmerk. Ook heeft de cateraar een MSC-certificering voor duurzaam wild gevangen vis, en een ASC-certificering voor duurzame kweekvis.
Maar zoals eerder gezegd: het standaard-aanbod is 100% vegetarisch!
III. Studenten en andere stakeholders worden betrokken bij het proces
De VU beslist binnenkort over de nieuwe universiteitsbrede duurzaamheidsvisie en VU-medewerkers en -studenten spelen een belangrijke rol in het adviseren van het College van Bestuur via de Sustainability University Assembly.
Studenten/stakeholders worden intensief betrokken bij (het opstellen en uitvoeren van) het beleid Eten & Drinken bij de VU. Een paar voorbeelden worden hieronder genoemd:
BYOM (Bring Your Own Mug)
Door studenten en medewerkers aan te moedigen hun eigen mok mee te nemen, besparen we veel papieren bekers. Om ervoor te zorgen dat men daadwerkelijk een eigen mok meeneemt, geven we korting bij de restaurants, koffiecorners en automaten. Green Office VU heeft 350 herbruikbare en duurzaam geproduceerde bamboe GO Cups geruild/ge-nudged voor commitment. SUP-wetgeving geeft een verbod op Single Use Plastic per 1 januari 2024. Dit geldt ook voor alle restaurants en koffiecorners, en betreft niet alleen bekertjes maar alle disposables. De VU heeft dit geïmplementeerd. Er zijn geen disposables meer.
Onze cateraar Eurest heeft op verzoek van de VU drinkwater van het merk SEA Water toegevoegd aan het assortiment. SEA Water is een initiatief van twee VU-studenten.
Kookeiland volgens studenten
Masterstudenten Organisatiewetenschappen hebben een duurzaam plan gemaakt voor een divers voedselaanbod dat mensen bij elkaar brengt en voedselverspilling tegengaat. Het plan is in 2022 uitgevoerd.
Om de 6 bouwstenen samen te vatten vanuit het standpunt van een student: actieve participatie van studenten/stakeholders bij de VU wordt aangemoedigd in onderwijs, onderzoek en campusactiviteiten. Dit omvat bijvoorbeeld beleidsvorming, projectdefinities en inkoop. Alle stemmen worden gehoord en serieus genomen door het bestuur en de medewerkers van de VU. Naar de mening van de studenten zijn alle 6 blokken van jongerenparticipatie meer dan voldoende beschikbaar bij de VU. [Analyse en volledige tekst beschikbaar.]
Het College van Bestuur pakt vragen, voorstellen en ideeën van studenten en medewerkers op
Het College van Bestuur (CvB) is in gesprek gegaan met de VU-gemeenschap om te praten over thema’s die studenten en medewerkers nauw aan het hart liggen. Vragen, voorstellen en ideeën van studenten en medewerkers zijn meegenomen naar talkshows. De talkshow van 30 november 2022 ging over duurzaamheid.
IV. Deze beleids- en visiedocumenten zijn transparant in te zien en online te vinden
Verduurzamen van de catering wordt gemonitord en gerapporteerd in onder meer de Milieubarometer. Verder zijn de op verduurzaming van de catering gerichte acties uit Sustainable Campus 2020-2025(bijvoorbeeld Tegengaan van voedselverspilling (12.3), Vegetarisch/veganistisch als standaard optie (12.5), Regionaal geproduceerd voedsel (12.6) en het MSC-keurmerk voor duurzame visserij (14.1)) opgenomen in de jaarplancyclus van de diensten. In die cyclus wordt de voortgang via kwartaalrapportages door Bureau Bestuurszaken van het College van Bestuur bewaakt. Bij het opstellen van deze acties en Sustainable Campus 2020-2025 zijn studenten en andere stakeholders intensief betrokken.
Verder monitort het Programmateam alle beschreven projecten in onderlinge samenhang. Studenten zijn hierin vertegenwoordigd via Green Office VU. Met het KPI-dashboards Cluster Organisation wordt de voortgang van de projecten permanent gemonitord . Dit KPI-dashboard wordt ook gebruikt om het College van Bestuur op de hoogte te houden van de voortgang van het verduurzamen van de campus.
- VU Strategie 2020-2026 Midterm review
- KPI-dashboards Cluster Organisation en Toelichting bij het KPI-dashboard
Green Office VU
Green Office VU is betrokken bij veel initiatieven om voedselverspilling te verminderen en verspilling gerelateerd aan consumptie op de VU aan te pakken. Dit zijn het wormenhotel, koelkast & magnetron, community lunches en de Whatsapp-groep voedselverspilling.
Wormenhotel
Green Office VU is direct verantwoordelijk voor de aankoop, de implementatie en het beheer van een wormenhotel op de campus. Het wormenhotel is een composteersysteem met wormen waarmee wekelijks 10-15 kg organisch voedselafval kan worden gecomposteerd dat zo niet in de traditionele afvalstroom komt. Er zijn twee inzamelpunten voor dit organische afval, één bij Green Office VU en het andere bij het Institute for Environmental Studies (IVM). Het wordt beheerd door de campus officer van Green Office VU. Hierbij is studentenparticipatie en eigenaarschap van het wormenhotel een doel.
Koelkast & Magnetron
In het Green Office VU hebben we een gratis gemeenschappelijke koelkast, zodat mensen hun eigen eten mee kunnen nemen en etenswaren koud kunnen houden. Dit stimuleert het meenemen van eten van huis en deelname aan gemeenschappelijke lunches. Er is ook een gemeenschappelijke magnetron die veel wordt gebruikt. Dit bevordert ook het meenemen van eten van huis en het eten van restjes in plaats van het kopen van nieuw eten.
Community lunches
Green Office VU organiseert community lunches met Sustainability Office en vrijwilligers/studenten, waarbij mensen worden aangemoedigd om eten van huis mee te nemen en een gemeenschap op te bouwen. Hier worden projecten, ideeën en evenementen besproken die verband houden met duurzaamheid, en een gemeenschap en veilige ruimtes bieden waar iedereen welkom is.
Samenwerking VU Dream Team
Green Office VU werkt samen met VU Dream Team om ideeën en initiatieven te bespreken om voedselverspilling te verminderen. Vanuit deze samenwerking lanceerde het VU Dream Team een WhatsApp-groep met honderden studenten die mensen attendeert op gratis eten dat overblijft van evenementen op de campus. Dit eten, dat anders zou worden weggegooid, wordt gratis aan mensen gegeven via de WhatsApp-groep. Middelen, contacten en ruimte worden gedeeld door deze twee door studenten geleide organisaties en dit heeft geresulteerd in een nauwe relatie tussen de twee.