Leergang Effectieve conflicthantering, onderhandelen en mediation voor juristen

Programma

• Bijeenkomst 1: interactief college Introductie conflictoplossing, conflictanalyse en conflictdiagnose

  De leergang start met een korte introductie waarin u overzicht krijgt van de verschillende colleges binnen deze leergang en de rode draad hiertussen. De rest van de bijeenkomst is gewijd aan een introductie in conflictoplossing, -analyse en -diagnose.
  
  Optimale dienstverlening aan burgers, instellingen en bedrijven betekent niet automatisch een juridische procedure, integendeel. Alle reden om aandacht te schenken aan andere methoden voor de oplossing van conflicten en geschillen, aan hun voor- en nadelen en aan hun relatie tot het recht. Bij de keuze voor de meest geëigende conflictoplossingsmethode is het van belang om kennis te hebben van sociaal-psychologische inzichten in de mechanismen die spelen bij conflictgedrag en bij rechtvaardigheidsoordelen van burgers (procedurele rechtvaardigheid).
  
  Een belangrijke vaardigheid van de juridische professional van de toekomst is het kunnen maken van een conflictanalyse en conflictdiagnose. Aan de nieuwe aanpak van problemen en conflicten gaat een gedegen conflictanalyse vooraf, zodat bij elk conflict het oplossingsmechanisme kan worden gekozen dat er het beste bij past. Daartoe wordt in deze leergang onder meer het 7i-model voor conflictdiagnose geïntroduceerd.
  
  Behandeld worden: 

  • conflictoplossing die breder is dan alleen juridische geschiloplossing.
  • soorten geschillen en conflicten.
  • verschillende methoden voor de oplossing van conflicten binnen en buiten juridische procedures.
  • kenmerken van conflicten.
  • procedurele rechtvaardigheid (als handvat voor het responsief nemen van (overheids-)besluiten.
  • conflictanalyse en conflictdiagnose, mede aan de hand van het 7i-model van Giebels en Euwema. 
  • de verschillen tussen de klassieke juridische analyse van een geschil enerzijds en de analyse en diagnose van conflicten anderzijds.
  • de escalatieladder van Glasl.  

• Bijeenkomst 2: interactief college Onderhandelen (Harvard, postioneel)

  Deze bijeenkomst gaat over de kunst van het onderhandelen. Daarbij komen aan bod het positioneel onderhandelen in de schaduw van het recht, veelal gericht op een schikking, en het belangengeorienteerd onderhandelen volgens de Harvard onderhandelingsregels. De kern daarvan is dat partijen eerst zoeken naar de belangen die achter hun ingenomen standpunten schuil gaan en dan zoeken naar een oplossing op basis van die wederzijdse belangen.
   
  Behandeld worden: 

  • positioneel onderhandelen vs Harvard-onderhandelen. 
  • De spelregels bij positioneel onderhandelen: het streefpunt, het weerstandspunt, de zone of possible agreement (ZOPA), het openingsbod, de beledigingszone en de onderhandelingsdans. 
  • De vier regels van Harvard-onderhandelen: scheid mens en probleem van elkaar, richt je op belangen in plaats van posities, zoek naar oplossingen in wederzijds belang, en hanteer objectieve criteria en/of procedures. 
  • Het beste alternatief zonder overeenstemming (BAZO). 
  • De belangrijkste psychologische valkuilen bij het onderhandelen. 

• Bijeenkomst 3: training Onderhandelen (positioneel)

  Onderhandelen komt dagelijks voor: van onderhandelen over de vakantiebestemming tot aan een groot zakelijk conflict waarbij het nodige op het spel staat. Onderhandelen is een kunst die valt te leren. In deze training leer je welke voorbereidingen er zijn te treffen, hoe je je openingsbod doet en hoe je voorkomt dat je in de beledigingszone terecht komt. Het vertrouwen winnen van je onderhandelingspartner is een belangrijke kwaliteit. U oefent met de voorbereidingen van een effectieve onderhandeling en maakt kennis met vaardigheden die daarbij van belang zijn. Everything is negotiable!
  
  Behandeld en geoefend worden: 

  • Werken met het weerstandspunt, het streefpunt en de ZOPA. 
  • De onderhandelingsdans. 
  • Het openingsbod. 
  • Anchoring en priming.

• Bijeenkomst 4: training Onderhandelen(Harvard)

  In deze workshop komt het Harvard-onderhandelen aan bod. Waar loopt u in de praktijk tegenaan als u de vier Harvard-regels probeert toe te passen? U gaat onder meer op basis van casusmateriaal oefenen met het formuleren van belangen en het zoeken naar oplossingen. Ook maakt u kennis met meta-communicatie, onmisbaar als u effectief en constructief wilt onderhandelen. 
  
  Behandeld en geoefend worden: 

  • Vaardigheden en technieken van Harvard-onderhandelen. 
  • Praktische toepassing van Harvard-onderhandelen.

• Bijeenkomst 5: training conflictdiagnose

  In deze workshop gaat u aan de slag met het opstellen van een conflictdiagnose. Deze dient om de cliënt of rechtzoekende correct te kunnen adviseren over de best toe te passen conflictoplossingsmethode. Daarbij hanteert u het 7i-model. Verder kijken we naar de verschillende conflictstijlen en u ontdekt wat uw stijl is.  
  
  Behandeld en geoefend worden: 

  • Casusopdrachten aan de hand van het 7i-model.
  • Praktische toepassing van conflictanalyse en –diagnosetechnieken.

  Aansluitend aan de Training Conflictdiagnose wordt de gelegenheid geboden om in een klein groepje, aan de hand van de behandelde stof, te reflecteren op een door u ingebrachte casus uit uw eigen praktijk. De docenten zijn aanwezig om u daarbij zo nodig ondersteuning te bieden.

• Bijeenkomst 6: interactief college Mediation

  In deze bijeenkomst staat mediation als inmiddels ingeburgerde wijze van conflictoplossing centraal. Mediation heeft in veel rechtsgebieden een vaste plek verworven. Naast de toepassingen van mediation op verschillende deelgebieden (zoals arbeid, familie, overheid, straf) worden ook theoretische aspecten van mediation, zoals beginselen en kenmerken en juridische aspecten van mediation en mediationbenaderingen behandeld. Verder wordt ingegaan op de manier waarop mediation het juridisch denken en handelen heeft beïnvloed. Zowel rechters als advocaten krijgen in hun opleidingen vaardigheidstrainingen van mediators. Wat is de impact hiervan? Ook ambtenaren in de (semi-)overheid kunnen in hun contact met de burger veel baat hebben bij toepassing van mediationtechnieken.  

  Behandeld worden: 

  • Typische dynamiek van conflicten tussen overheid enerzijds en burgers en ondernemers anderzijds (warm en koud conflictgedrag).
  • Informele vormen van conflictoplossing.
  • Keuzemotieven voor en tegen mediation in bestuursrechtelijke geschillen. 

• Bijeenkomst 7: training Mediation

  In deze workshop gaat u de slag met de praktische oefening van mediationvaardigheden aan de hand van casussen. U wordt uitgedaagd om zo nodig uit uw comfortzone te treden en te oefenen met het reflecteren op emoties en het herformuleren van verwijten naar wensen. Ook is er aandacht voor de basishouding van de mediator waarin onder meer het veilig stellen van de partijautonomie een grote rol speelt. De mediator oordeelt niet en adviseert niet. Maar wat doet hij of zij dan wel? 

  Behandeld en geoefend worden: 

  • Mediationvaardigheden en -technieken; 
  • Praktische toepassing van mediation en oefenen op rolvastheid en balans.

• Bijeenkomst 8: training Verdieping mediation

  Wat houdt effectieve conflictoplossing in civiele zaken in?
  Oplossingsgerichte advocatuur, het vier-gesprek, collaborative practices, onderhandeling tussen advocaten.
  De familierechter als regisseur in scheidingszaken.
  Onderhandelen op de gang in de pauze van een zitting of comparitie.
  De experimenten met buurt- en regelrechters.
  Wat kunnen degenen die in deze processen een rol spelen leren van de mediator? En waar liggen de grenzen?
  
  In deze training staan ook informele en formelere vormen van conflictoplossing in bezwaar en beroep centraal, zoals bellen met de burger, een oplossingsgerichte benadering in bezwaar, en de professionele standaarden in de bestuursrechtspraak, waarin oplossingsgerichtheid een belangrijke rol speelt. Inspelen op waar het burgers en bestuursorganen werkelijk om gaat, blijkt immers van belang te zijn, evenals inspelen op de behoefte aan tijdige en definitieve geschilbeslechting. 

  Behandeld worden: 

  • Typische dynamiek van conflicten tussen overheid enerzijds en burgers en ondernemers anderzijds (warm en koud conflictgedrag).
  • Informele vormen van conflictoplossing.
  • Kansen voor partijen en hun raadslieden in oplossingsgerichte bezwaar- en beroepsprocedures.
  • Keuzemotieven voor en tegen mediation in bestuursrechtelijke geschillen.