De culturele nalatenschap van de Oudgriekse beschaving is enorm en nog altijd zichtbaar in onze literatuur, wetenschap en filosofie. Wat hebben de Grieken op die gebieden tot stand gebracht? In deze leergang, bestaande uit zeven korte cursussen, staan die immateriële prestaties centraal. Kennis van het Grieks is niet nodig, alleen een nieuwsgierige geest. De materiële aspecten van de Griekse cultuur, evenals religie, mentaliteit en de algemene geschiedenis van het oude Griekenland, dienen vooral als achtergrond.
- Deel I - De Archaïsche Griekse cultuur, ca. 700 tot ca. 510 v.C. (oktober 2025)
Het Griekenland van de vroege polis, de wereld van de aristoi, de gymnasia en symposia en de Griekse verkenningen van de wereld en de kosmos. - Deel II - Van Archaïsch naar Klassiek: een culturele ontplooiing op vele terreinen, ca. 550 - ca. 450 v.C. (mei 2026)
Grieken en Perzen, de Atheense democratie; politieke theorie; de religie van de polis, het theater en de Atheense tragedie; zogenaamde pre-socratische filosofen. - Deel III - De bloeitijd van de Klassieke Griekse cultuur, 5e - begin 4e eeuw v.C. (oktober 2026)
De geest van de klassieke democratie; democraten en oligarchen; de komedie; Griekse stadstaten buiten Athene; verdere verkenningen van de wereld, Herodotus als 'vader van de geschiedschrijving'. De Peloponnesische Oorlog; Thucydides en de nieuwe geschiedschrijving; politiek en de wetenschap van de retoriek; de jongere pre-socratische filosofen en de zg. sofisten; Socrates - Deel IV - Voorboden van een nieuwe tijd: Griekse cultuur in de 4e eeuw tot 336 v.C. (mei 2027)
opeenvolging van 'hegemonieën'; ondermijning van de traditionele autonome polis; professionalisering van de oorlogvoering en nieuwe militaire technieken; nieuwe waardering voor de monarchie; opkomst van de territoriale staat: Syracuse, Macedonië; nieuwe richtingen in de filosofie na Socrates; Plato. - Deel V - De expansie van de Griekse cultuur naar oost en west: Alexander de Grote en zijn opvolgers (oktober 2027)
Alexander de Grote en zijn opvolgers en de expansie van de Griekse cultuur naar het oosten en het westen; Aristoteles; uitbreiding van het geografische en etnografische wereldbeeld; vormen van 'universalistisch' denken; ontstaan van de Hellenistische statenconstellatie; feitelijk einde van de democratieën in de Griekse steden; sociaal-economische veranderingen; slavernij als massa-fenomeen; begin van de heersercultus. - Deel VI - De wereld van het Hellenisme (3e-1e eeuw v. Chr.) (mei 2028)
Alexandrië als middelpunt van wetenschap en beschaving; Hellenistische cultuur in het westen (Italië, Noord-Afrika) en het oosten (Bactrië, India); diverse invloeden en contacten; Hellenistische fascinatie met het niet-Grieks en 'vreemde'; Hellenisme en jodendom; Hellenistische literatuur, geschiedschrijving; filosofie, politieke theorie en utopie. - Deel VII - Griekse cultuur in het Romeinse keizerrijk (1e – 5e eeuw n.C.) (oktober 2028)
Verdere hellenisering van het oostelijke Middellandse Zeegebied (Klein-Azië, de Levant, Egypte) en teruggang van het Hellenisme dieper in Azië; de niet langer autonome Griekse steden en het verschijnsel van het evergetisme (weldoenerij); nieuwe stromingen in de Griekse religiositeit van het Hellenisme en de keizertijd; bibliotheken en hoger onderwijs; Griekse literatuur en wetenschap in de keizertijd; de Griekse filosofie in de keizertijd en de laatste 'uitlopers' van de Hellenistische cultuur; het verlies van het overgrote deel van de Griekse wetenschappelijke en filosofische literatuur.
Literatuur
Bij elke cursus hoort een korte, digitale syllabus waarin met name Griekse teksten in Nederlandse vertaling zijn opgenomen, naast enkele bibliografische suggesties.
Planning
Alle cursussen in deze leergang vinden plaats op vrijdagmiddag.
Deelnemen aan een vervolgcursus uit een leergang
Inschrijving voor een deel uit deze leergang staat open voor alle belangstellenden. Er geldt geen voorrang voor deelnemers die al aan een van de eerdere delen hebben deelgenomen. Wilt u deelnemen aan een vervolgdeel? Schrijf u dan in zodra wij het nieuwe cursusprogramma publiceren. De kans op plaatsing is dan het grootste.
U kunt op ieder gewenst moment in de leergang beginnen – het is niet noodzakelijk om eerdere delen te hebben gevolgd.
