De twee romans van Grossman, Stalingrad en Leven en Lot, worden in de secundaire literatuur wel geprezen als ‘antitotalitaire’ of ‘antistalinistische’ romans. Omdat het Rusland van nu helaas weer totalitaire trekken vertoont, zijn beide romans enorm actueel. Maar Grossmans werk biedt meer dan alleen kritiek op een totalitaire staat. In een recensie in NRC typeert Krielaars de roman Stalingrad als een ‘overrompelende roman die je de oorlog bijna aan den lijve doet voelen’.
De roman schetst de lotgevallen van de familie Sjaposjnikov, inclusief hun vrienden en kennissen tijdens de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog in de USSR. We volgen hun individuele belevenissen, daden, gedachten, twijfels, verdriet en wanhoop. We zijn er getuige van hoe ze moeten zien te overleven in oorlogstijd, hoe ze moeten schipperen tussen hun individuele morele opvattingen en de volgzame trouw aan de communistische ideologie die de sovjetmaatschappij van burgers eiste. Grossman typeert de belevenissen van zijn personages op een zeer genuanceerde manier, als mensen met hun (on)hebbelijkheden, vaak groots in hun moed maar soms ook kleinzielig en gemeen. ‘Niet alleen de oorlog staat centraal, maar ook het menselijke leven in zijn totaliteit’, zo kunnen we lezen in de beschrijving van de roman Stalingrad op de website van Boekhandel Pegasus.
Tijdens de studiedag gaat u samen met docent Judith Janssen én beide vertalers dieper in op de betekenis en interpretatie van de roman Stalingrad. U maakt kennis met de ontstaansgeschiedenis van de roman en de rol die de Sovjetcensuur daarbij speelde. De vertalers bieden een inkijkje in het vertaalproces en de dilemma’s die daarbij kwamen kijken. In deze dag worden familierelaties ontrafeld en haalt u uw kennis over historische gebeurtenissen op. U maakt kennis met de ethische vraagstukken die Grossman in de roman in de mond van verschillende romanpersonages legt. Ook krijgt u inzicht in de verbanden tussen Stalingrad en Leven en Lot.
De studiedag is verdeeld in twee inhoudelijke blokken met een plenaire afsluiting:
- 10.00: Inloop met koffie
- 10.30 – 12.30: Lezing door de twee vertalers over Stalingrad
- 12.30 – 13.30: Lunch
- 13.30 – 15.30: Lezing van Judith Janssen over Stalingrad
- 15.30-16.00: Plenaire afsluiting
Tijdens beide colleges is ruimte ingebouwd voor een korte koffiepauze. Na afloop bent u welkom om samen met Judith Janssen nog een drankje te drinken in Bar Boele (facultatief, op eigen kosten).
Onderwijsvorm: Studiedag met ruimte voor vragen na afloop.
Literatuur: Voorafgaand aan de studiedag ontvangt u een overzicht van de verhaallijnen. Verplicht boek:
Vasili Grossman, Stalingrad, Uitgeverij Balans, 2024; vertalers: Annelies de Hertogh en Els de Roon Hertoge. ISBN 9789463823074 (hardcover). Te bestellen via https://www.pegasusboek.nl/stalingrad263.html of als e-book te verkrijgen via Bol.com/Stalingrad.
Studiebelasting: nihil.
Verwachte voorkennis: De studiedag biedt een kennismaking met en een leidraad voor een beter begrip van de complexe roman Stalingrad. Het verdient aanbeveling om Stalingrad voorafgaand aan de studiedag te lezen. Het is ook aan te bevelen om de roman Leven en Lot gelezen te hebben.
Meer over deze studiedag
Inleiding
Data, kosten en inschrijven
