Al tijdens zijn leven werd Spinoza zowel bewonderd als verguisd. Zijn fundamentele kritiek op traditionele geloofsovertuigingen en politieke opvattingen riep hevige weerstand op en gaf aanleiding tot verhitte polemiek. Velen toonden zich diep verontrust over Spinoza’s vermeende atheïsme en/of pantheïsme en zijn radicale voorstellen voor politieke en religieuze hervormingen.
Zijn reputatie als afvallige vrijdenker, die de metafysische, maatschappelijke en morele orde ondermijnde, dankte Spinoza bovenal aan de verschijning in 1670 van zijn Tractatus theologico-politicus. Dit anoniem gepubliceerde boek veroorzaakte een groot schandaal en werd enkele jaren later publiekelijk veroordeeld en verboden. In zijn theologisch-politiek traktaat levert Spinoza fundamentele kritiek op dogmatische veronderstellingen over openbaring, profetie, wonderen en goddelijke voorzienigheid. Daarnaast houdt hij een vurig pleidooi voor een democratische, seculiere en tolerante staat, die de vrijheid van denken en meningsuiting respecteert en garandeert. Aldus legt hij de grondslag voor de moderne politiek.
Spinoza’s postuum verschenen Ethica staat bekend als zijn tweede hoofdwerk. In een vijftal delen en in een doorwrochte en wiskundige betoogtrant ontwikkelt Spinoza een alomvattend perspectief op de werkelijkheid en de wijze waarop de mens zich daartoe dient te verhouden. Op grond van definities, axioma’s en postulaten draagt hij bewijzen aan voor stellingen, die handelen over de aard van God, de menselijke geest, de emoties en de rede. Uiteindelijk wil de Ethica inzicht verschaffen in de macht van het verstand en de wijze waarop menselijke vrijheid en geluk gestalte kunnen krijgen.
De docent bespreekt in vier zomercolleges de centrale begrippen en de belangrijkste filosofische thema’s uit beide beroemde boeken.
Onderwijsvorm: 4 hoorcolleges met ruimte voor vragen na afloop.
Literatuur: De docent stelt overzicht van leessuggesties beschikbaar tijdens het eerste college..
Studiebelasting: nihil.
Verwachte voorkennis: Er zijn geen specifieke eisen aan vooropleiding en voorkennis.
Meer over deze cursus
Inleiding
Data, kosten en inschrijven
