De verhouding van de Midden-Europese landen en hun buurlanden staan centraal in deze cursus. Deze acht landen zijn de erfgenamen van het Habsburgse Rijk, het Pools-Litouwse Gemenebest en het Koninkrijk Pruisen. Wat vertelt hun verleden ons over het huidige tijdsbestek van deze regio? De docent bespreekt in vogelvlucht de politieke geschiedenis, de machtsverhoudingen, en tenslotte de cultuurhistorie van deze landen.
Opbouw van de cursus
De volgende onderwerpen komen aan bod:
- College 1 – Middeleeuwen
Het ontstaan van de koninkrijken en de Midden-Europese machtsverhoudingen, de talen en de godsdiensten. Met onder andere aandacht voor de Duitse Orde, de Hanze aan de Oostzee, opkomst en ondergang van Kiev-Rus en de vroege Oekraïnse geschiedenis. De Osmaanse veroveringstocht op de Balkan. - College 2 – De Vroegmoderne tijd
Polen-Litouwen als leidende mogendheid en diens opdeling aan het einde van de 18e eeuw. Het Habsburgse rijk als absolutistische monarchie en het terugdringen van het Osmaanse rijk. De opkomst aan het begin van de 18e eeuw van het koninkrijk Pruisen. - College 3 – De negentiende eeuw
De Napoleontische tijd, de verlichting en de opheffing van het lijfeigenschap. Een nieuw veiligheidssysteem voor Europa en de revoluties van 1848. De weg naar de eenwording van Duitsland onder leiding van Pruisen. - College 4 – Centralisering en nationalisme
Bestuurlijke centralisering van de grote staten versus opkomend nationalisme van kleine en grote naties. Groeiende tegenstellingen tussen de Europese mogendheden die tot de Eerste Wereldoorlog leiden. - College 5 - De interbellumperiode
Verliezers en winnaars in Midden-Europa: de vredesverdragen van Versailles en Trianon; het veiligheidssysteem tussen de twee wereldoorlogen; de opkomst van autoritaire systemen. Midden-Europa en de Tweede Wereldoorlog kiezen tussen twee totalitaire machten. - College 6 - Het socialistische systeem
Verschillen en overeenkomsten tussen de Oostbloklanden; de Perestroikapolitiek en de val van het communisme in Midden- en Oost-Europa. - College 7 – Op weg naar de EU en de cultuurhistorische erfenis
De moeizame wederopbouw van de Midden-Europese landen en hun streven bij de Europese Unie en de NAVO te behoren. Balans: wat zijn de politieke gevoeligheden en wat zijn de mogelijkheden? Hoe Midden-Europa verdeeld raakt over de oorlog in Oekraïne. De cultuurhistorische erfenis: Hoe gaan de Midden-Europese om met hun cultuurhistorische erfenis? Erfgoed als deel van de nationale identiteit.
Onderwijsvorm: 7 hoorcolleges met ruimte voor vragen na afloop.
Literatuur: Na afloop van ieder college zijn de hand-outs en PowerPointpresentaties beschikbaar via de digitale cursusomgeving MijnHOVO. Leessuggestie: Martyn Rady, De Koninkrijken van Midden-Europa (Spectrum, 2023). Het boek is ook als e-book verkrijgbaar en in het Engels.
Studiebelasting: nihil.
Verwachte voorkennis: Er zijn geen specifieke eisen aan vooropleiding en voorkennis.
Meer over deze cursus
Inleiding
Data, kosten en inschrijven
