Biotechnologie ontwikkelt zich snel en speelt een cruciale rol in de overgang naar een duurzame samenleving. Deze cursus biedt zowel een overzicht als verdieping, waarbij de docent inzicht geeft in wat technologisch haalbaar is – en wat niet.
Enzymen en (micro-)organismen kunnen plantaardige grondstoffen en afvalstromen omzetten in biobrandstoffen, biomaterialen en medicijnen. Dit gebeurt onder andere met genetische modificatie en (bio)raffinagetechnieken. Hoe werken deze methoden, en hoe verschillen ze van op olie gebaseerde productieprocessen?
Daarnaast bekijken we Nederland in internationaal perspectief: hoe verhoudt onze biotechnologische ontwikkeling zich tot die van Europa, de VS en China? De cursus richt zich specifiek op biotechnologie en behandelt geen andere duurzame energieoplossingen zoals windmolens, zonnepanelen of kernenergie.
Opbouw van de cursus:
- College 1 - Biotechnologie en toepassingen
Wat is biotechnologie en welke rol speelt DNA hierin? De docent introduceert toepassingsgebieden en bespreekt de transitie van een fossiel-gebaseerde economie naar een circulaire samenleving op basis van hernieuwbare grondstoffen. - College 2 – Genetische modificatie en medische toepassingen
Een verdieping in genetische technieken, waaronder CRISPR-Cas, en biotechnologische innovaties zoals antibiotica, vaccins, immuuntherapie en gentherapie. Hoewel deze ontwikkelingen niet direct bijdragen aan de biobased transitie, zijn ze vaak toepasbaar in andere sectoren die wel bijdragen aan de transitie. - College 3 - Biotechnologie in de agrofoodsector
Welke biotechnologische technieken worden gebruikt in voedselproductie? Denk aan de vele traditionele toepassingen, maar ook aan recente genetisch gemodificeerde gewassen (zoals maïs, soja en katoen) en koe-vrij vlees, melk en kaas. We bespreken regelgeving, etikettering en de ethische aspecten. - College 4 - Biotechnologie in de chemiesector
Hoe snel verloopt de overgang van fossiele grondstoffen naar biobrandstoffen, bioplastics en andere biomaterialen? Wat is het verschil tussen eerste-, tweede- en derde-generatie productiemethoden? En welke rol speelt synthetische biologie? - College 5 - Toekomstvisie en ethische vragen
We blikken terug én vooruit. Welke ontwikkelingen in biotechnologie zijn veelbelovend, en welke zijn zorgwekkend (zoals bioterrorisme)? Hoe circulair is de circulaire economie écht? Wat laten Life Cycle Analyses zien? En hoe zit het met uw eigen footprint? Tot slot bespreken we ethiek en ecologische impact.
Na afloop van de heeft u inzicht in de groeiende rol van biotechnologie in een duurzame toekomst. De cursus gaat niet in op andere ontwikkelingen die de transitie kunnen versnellen, zoals windmolens, zonnepanelen, kernenergie, et cetera.
Onderwijsvorm: 5 hoorcolleges met ruimte voor vragen tijdens en na afloop van de colleges.
Literatuur: Na afloop van ieder college zijn de Power Pointpresentaties beschikbaar in de digitale cursusomgeving MijnHOVO. Op de volgende websites is relevante achtergrondliteratuur te vinden:
Voor de echte liefhebbers en verdieping beveelt de docent het volgende leerboek aan:
- R. Renneberg et al., Biotechnology for Beginners (2023), third edition, Academic Press.
Studiebelasting: nihil.
Verwachte voorkennis: Een basale biologische en chemische kennis is wenselijk, maar niet noodzakelijk. Een open houding is voldoende.
Overige informatie: De cursus is een geactualiseerde versie van de gelijknamige cursus in 2024.
Meer over deze cursus
Inleiding
Data, kosten en inschrijven
