Wie door Berlijn loopt, zal niet meteen de indruk krijgen dat het stadscentrum in 1945 volledig verwoest was. Ook dat er in 1961 een muur door dat centrum werd gebouwd, is vandaag de dag nauwelijks nog zichtbaar. Hoe de stad met haar verleden omgaat, wordt zichtbaar in tal van monumenten. Sommige monumenten moesten het veld ruimen en worden nu bewaard in de citadel van Spandau. Andere zijn voorzien van informatieve bordjes, en weer andere worden opnieuw geïnterpreteerd.
Tijdens deze studiedag maakt u kennis met de kunst en architectuur van Berlijn tegen de achtergrond van deze roerige geschiedenis. De dag is opgedeeld in vier chronologische blokken, waarbij de geschiedenis steeds de achtergrond vormt van de kunst en architectuur uit de betreffende periode:
- Deel 1 - Geschiedenis van Berlijn tot 1918
Niets ontstaat uit het niets, daarom bekijken we kort de ontwikkeling van de stad, die achtereenvolgens de residentie was van een keurvorst, koning en keizer, en die in de negentiende eeuw uitgroeide tot een wereldstad. Het Stadtschloss geeft deze ontwikkeling goed weer. - Deel 2 - Het interbellum en de verwoesting tijdens de Tweede Wereldoorlog
Na de val van de monarchie kreeg Berlijn volkswijken op socialistische leest geschoeid. Hitler had na zijn machtsovername megalomane plannen, waarvan slechts deels iets is gerealiseerd. Wat is daar nog van over? Het Olympisch Stadion staat er nog bijvoorbeeld, maar ook de beelden van Käthe Kollwitz herinneren aan deze tijd. - Deel 3 - Wederopbouw en deling
De immense verwoesting bood niet alleen een grote uitdaging, maar ook de kans om de stad te moderniseren. Dit gebeurde echter op verschillende manieren, aangezien het oosten en het westen elk hun eigen weg gingen: de grootse Karl-Marx-Allee in het oosten en het Hansa-Viertel in het westen, de vrucht van een woningbouwtentoonstelling. - Deel 4 - Na de val van de muur
Na de Duitse hereniging werd de stad een grote bouwput en onderging ze een ingrijpende facelift. Op de plek van de muur werd onder meer het monument voor de vermoorde Joden van Europa gebouwd.
Onderwijsvorm: Studiedag met ruimte voor vragen.
Literatuur: Gedrukte syllabus. Leessuggesties:
- R. Haubrich, Berlin; Glanz und Elend eines Stadtbilde’, 2015, Nicolai
- E. en M. Neumann, Berlin, 2015, Reclam
- C. Nooteboom, Berlijn, 2019, De bezige bij
Studiebelasting: nihil.
Verwachte voorkennis: Passieve kennis van het Duits is handig.
Meer over deze studiedag
Inleiding
Data, kosten en inschrijven
