Het gaat om onderzoekers uit het domein Sociale en Geesteswetenschappen (SGW) en uit de Toegepaste en Technische Wetenschappen (TTW), die de komende drie jaar hun eigen onderzoeksideeën verder kunnen ontwikkelen. Zij ontvangen hun financiering uit de Veni-ronde van 2021, net als de eerder gehonoreerde onderzoekers uit de wetenschapsdomeinen Exacte en Natuurwetenschappen (ENW) en Gezondheidsonderzoek en Zorginnovatie (ZonMw).
Vol trots feliciteert de Vrije Universiteit Amsterdam de volgende laureaten, in alfabetische volgorde:
Universitair docent natuurlijke taalverwerking Lisa Beinborn krijgt de Veni voor haar onderzoek: Hoe kunnen computationele modellen meertalig taalbegrip weerspiegelen?
Wanneer we communiceren in een vreemde taal, gebruiken we vaak kennis uit onze moedertaal voor en betere begrip. Computermodellen houden geen rekening met de verschillen tussen talen, maar presteren toch goed in taaloverstijgende bevattingsvermogen. Beinborn analyseert of meertalige modellen transfereffecten kunnen weergeven en beoogt de ontwikkeling van cognitief plausibele modellen om het leren van talen te ondersteunen.
Communicatiewetenschapper Andreu Casas Salleras krijgt de Veni voor zijn onderzoek: Vrijheid van meningsuiting en censuur in de digitale samenleving: een computationeel onderzoek naar de oorzaken en gevolgen van het reguleren van de politieke stem door sociale-mediabedrijven
Particuliere sociale mediabedrijven reguleren in toenemende mate het online (politieke) debat. Daarmee vormen zij een bedreiging voor het functioneren van de democratische rechtsstaat. Door een gebrek aan transparantie en onafhankelijk onderzoek, blijven de voorwaarden waaronder deze platforms het debat reguleren, en ook de effecten (en effectiviteit) van hun beleid, onduidelijk. Uitdagingen in het analyseren van grote hoeveelheden data bemoeilijken onderzoeksdoorbraken. Met innovatieve multimodale / meertalige computationele methoden, bestudeert Casas Salleras de voorwaarden waaronder het online debat gereguleerd wordt, evenals de effecten ervan op het politieke gedrag van gebruikers. Lees verder.
Cognitief neurowetenschapper Maartje de Jong ontvangt de Veni voor haar onderzoek: Ik zie… ik zie wat jij niet ziet! Hoe ons brein visuele ervaringen voortbrengt
Je ogen vangen licht op net zoals een camera doet, maar om te zien heb je je brein nodig. Hoe integreert je brein visuele en subjectieve informatie? Hersensignalen die in tegenovergestelde richting door een hiërarchie van hersengebieden reizen spelen wellicht een cruciale rol. De Jong wil blootleggen hoe deze neurale terugkoppelingen bijdragen aan hoe we dingen zien. Terwijl mensen naar echte en illusoire objecten kijken zal zij neurale terugkoppelingen meten met geavanceerde beeldvormingstechnieken en manipuleren door een medicijn dat terugkoppelingen remt. Haar onderzoek helpen vraagstukken over neurale terugkoppelingen op te lossen en zo te begrijpen hoe hersengebieden samenwerken.
Universitair docent Milieubeleid en Bestuur Johanna Koehler van het Instituut voor Milieuvraagstukken ontvangt de Veni voor haar onderzoek: Risicoverdeling en institutionele innovatie voor de transitie naar duurzame watervoorziening (RISKPOOL)
Mondiale uitdagingen als klimaatverandering maken innovatie in de manier waarop water geleverd wordt dringend noodzakelijk. Tegelijkertijd vindt op grote schaal institutionele innovatie plaats, waarbij nieuwe hybride organisatievormen ontstaan, die risico’s delen tussen private, publieke en maatschappelijke partijen. Door de institutionele theorie rond risico’s verder te verdiepen maakt het onderzoek van Koehler de keuzes die samenwerkende partijen in deze hybride instituties kunnen maken inzichtelijk. Door de mondiale aanpak van het project, de aandacht voor de transitie naar een duurzame samenleving en een opzet waarbij gezamenlijk leren centraal staat, levert Koehler nieuwe inzichten in de watervoorziening van de toekomst. Lees verder.
Universitair Docent Persuasieve Communicatie Philipp Masur krijgt de Veni voor zijn onderzoek: Slechte invloed via sociale media: hoe online gedragsbesmetting problematisch gedrag verspreidt en wat we ertegen kunnen doen
Sociale media maken het makkelijker om problematisch gedrag (denk aan onbeleefdheid) of risicovolle praktijken (bv. te veel onthullen) over te nemen. De psychologische mechanismen en manieren om te beschermen tegen negatieve gevolgen hiervan zijn echter onvoldoende bekend. Masur combineert experimenten, tracking en simulaties om online gedragsovername en de randvoorwaarden ervan te bestuderen. Verder test hij of mediageletterdheid helpt tegen irrationele adoptie van problematisch gedrag en of subtiele nudges die zijn ingebed in het ontwerp van sociale media kunnen bufferen tegen negatieve invloed op sociale media.
Criminoloog Elanie Rodermond ontvangt de Veni voor haar onderzoek: Jihad-bruiden en Nazi-liefjes? Vrouwspecifieke paden naar terrorisme en (gewelddadig) extremisme
Wereldwijd groeit het aantal vrouwelijke terroristen en extremisten, en zij spelen een belangrijke rol in de intergenerationele overdracht van extremistisch gedachtegoed. Toch worden vrouwelijke extremisten nog vaak weggezet als ‘naïeve bruid’, 'partner-van' of ‘slachtoffer’. Hierdoor is wetenschappelijke aandacht voor de route van vrouwen naar terrorisme en extremisme – en de weg terug – beperkt. Rodermond combineert levensloop-criminologische inzichten uit onderzoek naar mannelijke extremisten en algemene vrouwelijke daders met unieke, primaire data om vrouwspecifieke paden naar terrorisme en extremisme bloot te leggen. Daarnaast toont zij aan welke factoren het stopproces bevorderen.
Sociaal cultureel antropoloog Eva van Roekel ontvangt de Veni voor haar onderzoek: Ethiek in Nood: Crisis, Natuur en Rijkdom in Venezuela
Door de langdurige humanitaire crisis voorzien momenteel veel Venezolanen in hun levensonderhoud ten koste van de natuur en medemens door grondstofwinning, smokkel, geldtransfers en handel in cryptomunten. Deze crisispraktijken zijn gerelateerd aan wereldwijde handelsketens en de georganiseerde misdaad waarbinnen individuen en bedrijven astronomisch veel verdienen aan de instandhouding van de crisissituatie. Van Roekel gaat etnografisch onderzoeken hoe Venezolanen in rurale en urbane gebieden deze daden verantwoorden. Zo krijgt zij nieuwe inzichten over ethisch handelen tijdens crisis en hoe langdurige crisis de morele verhoudingen tussen sociale en ecologische rechtvaardigheid beïnvloedt. Lees verder.
Onderzoeker Migratierecht Janna Wessels ontvangt de Veni voor haar onderzoek: Vloeiend in mensenrechten. Het vertalen van migratiecontrole naar mensenrechten
Stel je de situatie in vluchtelingenkampen aan de grenzen van Europe, de facto detentie van asielzoekers of ‘push backs’ in de Middellandse zee voor. Op het eerste gezicht lijkt het dat mensenrechtelijke normen zulke praktijken verbieden. Door middel van strategische procedures voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens blijken staten echter goed instaat om hun migratiebeleid te laten rijmen met mensenrechten. Hoe doen staten dit? Wessels biedt een omvattende analyse van de juridische technieken die staten strategisch inzetten om mensenrechtelijke procedures in hun voordeel te beslissen.
Aangepaste planning
De Veni wordt jaarlijks door NWO toegekend. Deze toekenningen betreffen het tweede en laatste deel van de Veni-ronde 2021. Afgelopen jaren heeft NWO moeten schuiven met de planning van de Veni-rondes, noodgedwongen door corona en een hack. Dat leidde in het vorige voorjaar tot een splitsing in de planning tussen de verschillende wetenschapsdomeinen. Voor de domeinen ENW (nog geen vooraanmeldingsfase) en ZonMw (niet getroffen door de hack) hanteerde NWO de oorspronkelijke planning van voor de hack; de honoreringen zijn in december 2021 al bekendgemaakt.
Talentprogramma
Veni maakt samen met Vidi en Vici onderdeel uit van het NWO-Talentprogramma (voorheen: de Vernieuwingsimpuls). Veni is gericht op onderzoekers die onlangs gepromoveerd zijn. Binnen het Talentprogramma zijn onderzoekers vrij om hun eigen onderwerp voor financiering in te dienen. Op deze manier stimuleert NWO nieuwsgierigheidsgedreven en vernieuwend onderzoek. NWO selecteert onderzoekers op basis van de kwaliteit van de onderzoeker, het innovatieve karakter van het onderzoek, de verwachte wetenschappelijke impact van het onderzoeksvoorstel en mogelijkheden voor kennisbenutting.
Lees verder op de website van NWO.