Sorry! The information you are looking for is only available in Dutch.
Deze opleiding is opgeslagen in Mijn Studiekeuze.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.

Toetsvisie

Laatst gewijzigd op 6 februari 2024
De VU visie op toekomstbestendige toetsing (2022) bevat drie ontwerpprincipes, gerelateerd aan de kernwaarden van de VU.

De toetsvisie beoogt te omschrijven hoe het leerproces en toetsing zich tot elkaar kunnen verhouden.

Het is gebruikelijk om onderscheid te maken tussen formatieve en summatieve toetsing:

  • Summatieve beoordelingsmomenten zijn gericht op het vaststellen of de leerdoelen zijn bereikt en voortgangsbeslissingen.
  • De formatieve dialoog is een essentieel onderdeel van het leerproces en richt zich op het beantwoorden van drie formatieve vragen: de vraag waar de student naartoe werkt (feedup), waar de student nu staat (feedback) en hoe de student naar de gewenste situatie toe kan groeien (feedforward).[1]

Wanneer het leerproces en de summatieve toetsing goed met elkaar in balans zijn, vullen de formatieve dialoog en de summatieve beoordelingsmomenten elkaar aan. De toetsvisie nodigt opleidingen en docenten uit op zoek te gaan naar de optimale balans tussen de formatieve dialoog en summatieve beoordelingsmomenten.

De visie op toekomstbestendige toetsing is uitgewerkt in drie ontwerpprincipes, gerelateerd aan de kernwaarden van de VU. Lees hieronder meer over de ontwerpprincipes of download de hele toetsvisie, inclusief inspirerende voorbeelden.

[1] Dominique Sluijsmans en Mien Segers, ‘Wat is nodig voor een toetsrevolutie in het hoger onderwijs? Vijf kernboodschappen voor de praktijk’, in: Dominique Sluijsmans en Mien Segers (red.), Toetsrevolutie: Naar een feedbackcultuur in het hoger onderwijs (Culemborg, Uitgeverij Phronese, 2018) 216-232: 222.

Ontwerpprincipe 1

  • Het leerproces centraal: de kernwaarde 'open' in de toetsing

    In het onderwijs aan de VU staat de ontwikkeling van studenten centraal en daarbij is de formatieve dialoog cruciaal. Deze open dialoog vormt een belangrijk onderdeel van het leerproces. Het leerproces wordt gevoed door drie formatieve vragen: waar werkt de student naartoe (feedup), waar staat de student nu (feedback) en hoe kan de student naar de gewenste situatie toegroeien (feedforward).[1] Deze vragen vormen de leidraad voor het persoonlijke leerproces van iedere individuele student.

    Om het leerproces te versterken is het belangrijk dat er een open feedbackcultuur is. Studenten leren ontvankelijk te zijn voor feedback en leren deze te gebruiken in hun leerproces. Daarnaast leren zij zelf ook actief feedback te geven. Geven, ontvangen en gebruiken van feedback zijn vaardigheden die studenten ook na hun studie nodig hebben om zich een leven lang te blijven ontwikkelen. Feedback durven geven en ontvangen veronderstelt een veilige leeromgeving. Bij leren hoort het maken van fouten. Voor de toetsing impliceert dit dat studenten mindere prestaties op toetsen kunnen herstellen en dat de leerstof meerdere keren voorbij komt. Dit leidt tot een ontwikkelingsgerichte vorm van toetsing, gericht op de ontwikkeling die studenten gedurende het leerproces doormaken.

    [1] Dominique Sluijsmans en Mien Segers, ‘Wat is nodig voor een toetsrevolutie in het hoger onderwijs? Vijf kernboodschappen voor de praktijk’, in: Dominique Sluijsmans en Mien Segers (red.), Toetsrevolutie: Naar een feedbackcultuur in het hoger onderwijs (Culemborg, Uitgeverij Phronese, 2018) 216-232: 222.

  • Toetsing is een integraal onderdeel van het leerproces

    Leren en toetsen zijn met elkaar verweven. Toetsing betekent niet slechts het afvinken van een verplichting. Toetsing is leerzaam en levert een bijdrage aan het leerproces. Uit dit ontwerpprincipe volgen onderstaande aandachtspunten:

    Een veilige leeromgeving is essentieel voor het leerproces
    Studenten mogen fouten maken en voelen zich comfortabel om fouten te maken. In de onderwijsvisie wordt dit omschreven als een positieve leercultuur: We motiveren studenten om te blijven reflecteren op hun eigen ontwikkeling. We waarderen het maken van fouten en zien dit als opstap naar de ontwikkeling van zelfkritische academici. Voor het geven en ontvangen van feedback is een veilige leeromgeving essentieel.

    In het leerproces is voldoende ruimte voor een open formatieve dialoog
    Tijdens het leerproces staan drie formatieve vragen centraal (feedup, feedback en feedforward). Deze vragen komen continu terug gedurende het studieonderdeel en hebben betrekking op vaardigheden en producten van studenten. Deze vragen stellen studenten in staat bewust en actief bezig te zijn met het behalen van hun leerdoelen en daarmee met hun leerproces.

Ontwerpprincipe 2

  • Eigenaarschap: de kernwaarde 'persoonlijk' in de toetsing

    De onderwijsvisie stelt dat de VU studenten de kans wil bieden hun eigen persoonlijke talenten te ontdekken en tot bloei te laten komen en verantwoordelijkheid te dragen voor het eigen leerproces en studiesucces. Als studenten zich eigenaar van hun eigen leerproces voelen, neemt de motivatie toe. Als eigenaar zijn zij geen passieve consument van het onderwijs, maar een actieve partner die deel uitmaakt van het onderwijs en op die manier betrokken is bij het eigen leerproces. Daar past bij dat zij nadenken over hoe zij kunnen aantonen dat ze de leerdoelen hebben bereikt en daar aan gaan werken. Studenten hebben afhankelijk van de fase waarin zij zich bevinden (binnen een opleidingstraject of binnen een studieonderdeel) andere manieren van toetsing en begeleiding nodig. Daarbij is aandacht nodig voor het ontwikkelen van de juiste vaardigheden bij studenten om verantwoordelijkheid voor het leerproces te nemen en ervaren.

  • Toetsing geeft studenten de gelegenheid om eigenaarschap te ervaren over het leerproces

    Eigenaarschap van studenten over het eigen leerproces bevordert motivatie om te leren. Studenten die zich bewust zijn van de leerdoelen zien de relevantie in van wat zij leren. Het werkt activerend als studenten zelf bedenken hoe ze kunnen aantonen dat ze de leerdoelen hebben bereikt en daar vervolgens aan gaan werken.

Ontwerpprincipe 3

  • Werkveld & samenleving: de kernwaarde 'verantwoordelijk' in de toetsing

    De VU wil midden in de samenleving staan en met haar activiteiten een maatschappelijke bijdrage leveren. De steeds complexer wordende samenleving, en het continu veranderende werkveld, vraagt om meer aandacht voor het aanleren van specifieke vaardigheden in academische opleidingen. De eindtermen van een opleiding bewegen mee met de veranderingen in de behoefte van de samenleving en het werkveld (academisch en niet-academisch). 

    De VU stimuleert docenten en studenten om bij te dragen aan het oplossen van maatschappelijke problemen. In het onderwijs komt dit onder andere terug als Community Service Learning. Deze opdrachten worden gekenmerkt door de wetenschappelijke benadering van maatschappelijke problemen. 

    De verbondenheid met de samenleving kan ook tot uiting komen door realiteitsgetrouwe opdrachten in te zetten binnen de toetsing, waarbij de opdracht voor het werkveld relevant is. Het beoordelen van studenten op producten die zij na hun studie in het werkend leven ook zullen gaan opleveren, zal studenten inspireren, de relevantie van de studie verhelderen en het leereffect vergroten.

  • Toetsing bereidt voor op acteren in het werkveld en de samenleving

    De snel veranderende samenleving en veranderingen in de behoefte van het werkveld vraagt om regelmatige reflectie op de eindtermen. Bij een wijziging in de eindtermen wordt de toetsing ook herzien.

    In opleidingen worden theorie en vaardigheden ook in samenhang getoetst
    Naast het aanleren van vaardigheden, blijft het opbouwen van een kennisbasis belangrijk. Vaardigheden worden immers ingevuld door het vakgebied. Binnen de context van het theoretische onderwijs van dat vakgebied worden vaardigheden aangeleerd en getoetst.

    Toetsing bevat realiteitsgetrouwe opdrachten
    Er is aandacht voor realiteitsgetrouwe opdrachten, waarbij de context van het werkveld relevant is. Studenten worden mede beoordeeld op producten die zij na hun studie in het werkend leven zullen opleveren.

We hebben de good-practices ook beschikbaar gemaakt op de VU Education Lab Knowledge Base om rustig door de voorbeelden heen te kunnen scrollen en je te inspireren. Bekijk ze daar eens.

De toetsvisie in beeld

De toetsvisie in beeld

Zie hier hoe de drie ontwerpprincipes uit de VU visie op toekomstbestendige toetsing gerelateerd zijn aan de kernwaarden van de VU.

Bekijk het figuur
Toetsvisie Vrije Universiteit Amsterdam volgens de kernwaarden 'open', 'persoonlijk' en 'verantwoordelijk'