Werkdruk is niet hetzelfde als "het druk hebben" op en met je werk. Iedereen heeft het wel eens druk en dat hoeft op zich geen probleem te zijn. De term werkdruk wordt gebruikt om aan te geven dat er een disbalans is ontstaan tussen wat het werk van je vraagt of eist (hoeveelheid, soort werk en taken, werktijden, onduidelijkheid etc.) en met wat je als persoon aan kunt (belastbaarheid, regelmogelijkheden etc.). Het is een vorm van psychosociale arbeidsbelasting (PSA).
De aanpak van werkdruk moet gericht zijn op het herstel van de balans. Bijvoorbeeld dat na een intensieve werkperiode er voldoende eigen regelmogelijkheden zijn om minder belastend werk uit te kunnen voeren (het herstel). Je kunt het in dat opzicht vergelijken met fysieke (lichamelijke) belasting, bv. door intensief sporten. Ook daar is een ‘gezonde’ balans tussen presteren en herstel nodig om overbelasting en blessures te voorkomen.
Als de werkdruk te hoog is en te hoog blijft, kan dat leiden tot diverse gezondheidseffecten, zoals vermoeidheid, stress en zelfs verzuim.
Bij werkdruk kunnen veel verschillende factoren een rol spelen, onder andere:
- De hoeveelheid en aard van het werk
- Het hebben van (on)voldoende regelmogelijkheden om het werk naar de eigen mogelijkheden in te richten
- (On)duidelijkheid omtrent taken, doelen en verantwoordelijkheden
- (Ongeplande) onderbrekingen en verstoringen van de ‘flow’ in het werk
- De (mis)match tussen de eigen vaardigheden en de eisen die de functie stelt
- Voldoening, waardering en erkenning, of juist gebrek daaraan
- De verstandhouding met collega's en leidinggevenden, de ‘werkcultuur’ in het team
- Eventueel ongewenst gedrag, zoals intimidatie, pesten of discriminatie
- Persoonlijkheidskenmerken, zoals bijvoorbeeld perfectionisme
- De privésituatie
Omdat deze factoren van geval tot geval en van persoon tot persoon kunnen verschillen, is het niet altijd mogelijk om standaardoplossingen voor het verminderen van de werkdruk toe te passen. Maatwerk zal altijd nodig zijn om de best passende oplossing te zoeken binnen de eigen context van het werk. Het is daarom van belang dat de medewerker en de leidinggevende werkdruk met elkaar bespreken, op individuele basis (bijvoorbeeld in het jaargesprek) dan wel in groepsverband.
Hieronder worden diverse tips gegeven om binnen je eigen mogelijkheden, de werkdruk te verminderen.
Het is heel goed mogelijk dat dit lang niet alle werkdrukproblemen kan oplossen. Van elke eenheid wordt bijvoorbeeld verwacht dat er ook aandacht wordt besteed aan oorzaken en aanpak van werkdruk (op afdelingsniveau, op faculteits- of dienstniveau) die niet of minder individueel beïnvloedbaar zijn. Het is niet een kwestie van het één óf het ander: werkdruk zal op alle mogelijke niveaus moeten worden aangepakt.