Lopend onderzoek

Zorgplichten en aansprakelijkheid

Pensioenproducten worden steeds complexer en veelzijdiger, wat een aantal voordelen maar ook nadelen met zich meebrengt. Het aanbod wordt minder inzichtelijk en de pensioen'consument' moet steeds meer keuzes maken. Dit verzwaart de informatietaak van pensioen-uitvoerders in aanzienlijke mate. Diverse toezichthouders, met name De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten, stellen ieder vanuit een eigen invalshoek eisen aan de producten en ook aan de informatieverstrekking. De kernvraag in dit onderzoek is welke normen de basis kunnen vormen voor een zorgvuldig pensioenbeheer, zodanig dat het risico van aansprakelijkheid voor schending van de zorgplicht is geminimaliseerd. Bij de uitwerking zal vooral worden gekeken naar interne rechtsvergelijking, zoals de ontwikkeling in de zorgplicht voor andere financiële instellingen, en aan de verdichting van de informatieplicht in de Pensioenwet.

Neem voor meer informatie contact op met mr. S.H. Kuiper.

Pensioenwet

Dit onderzoeksproject concentreert zich op de vraag of de Pensioenwet tot een betere realisatie van de doelstellingen leidt dan de oude Pensioen- en spaarfondsenwet, dat wil zeggen het waarborgen van de doelstelling dat de toegezegde pensioenuitkeringen ook werkelijk betaald zullen worden. Is de pensioenconsument beter beschermd onder deze nieuwe wet? Een tweede vraag is of de Pensioenwet leidt tot een betere organisatie van de pensioenfondsen en een duidelijker invulling van de taken en verantwoordelijkheden, met inbegrip van vraagstukken over goed en zorgvuldig pensioenfondsbestuur. En: brengt de Pensioenwet een betere afbakening van de taken en verantwoordelijkheden van pensioeninstellingen ten opzichte van de toezichthouder met zich mee?

Neem voor meer informatie contact op met prof. mr. Erik Lutjens.

De invloed van de EU op pensioenvoorzieningen

Vormen de open grenzen in de EU een bedreiging of juist een kans voor het Nederlandse stelsel van aanvullende pensioenen? Werknemers kunnen over de grenzen heen arbeid verrichten en pensioenuitvoerders kunnen over de grenzen heen pensioenregelingen uitvoeren, mét de aantekening dat dit laatste wat betreft pensioenfondsen vanaf september 2005 mogelijk is op grond van de 'pensioenfondsenrichtlijn' (richtlijn 2003/41/EG). Wat betekent dit voor het handhaven van het Nederlandse pensioenrecht? Deze vraag speelt ook in relatie tot de uitbesteding van bijvoorbeeld beleggingen, alsmede in relatie tot de dienstenrichtlijn van de EG. Aan de basis ligt de vraag of pensioenfondsen 'gewone' financiële dienstverleners zijn dan wel bijzondere sociale instellingen; welke invloed heeft dit (of zou dit moeten hebben) op het functioneren van pensioenfondsen? Ook het pan-Europese pensioenfonds en de voorwaarden waaronder dit kan werken, komen bij dit onderzoeksproject aan bod.

Neem voor meer informatie contact op met prof. mr. Erik Lutjens.

Toezichtregels

Het toezicht staat in het middelpunt van maatschappelijke en politieke belangstelling. De afgelopen crisis op de financiële markten heeft de vraag duidelijk blootgelegd of de toezichtregels adequaat zijn en ook of niet een verdergaande Europese harmonisatie of coördinatie van het toezicht moet plaats vinden. In dit onderzoek wordt de vraag onderzocht welke juridische ruimte voor nationale invulling de toezichtregels in EU-verband toestaan of juist verhinderen c.q. belemmeren en welke rechtvaardigingen er bestaan voor of juist tegen harmonisatie van de toezichtregels. Ook wordt bekeken in hoeverre een verschil in toezicht tussen pensioenfondsen en andere uitvoerders (met name verzekeraars) mogelijk is. Is uniformering van het toezicht überhaupt wel mogelijk? Daarnaast wordt bekeken of toezichtregels een invloed hebben op governance en/of de informatieplichten alsmede op de vormgeving van pensioenproducten en pensioenregelingen.

Neem voor meer informatie contact op met mr. I.R.W. Witte.

Pensioenverzekering

De verhouding van de bepalingen betreffende de verzekeringsovereenkomst algemeen en de uitvoeringsovereenkomst roept vragen op en leidt daardoor tot rechtsonzekerheid.

Mede hierom wordt in dit onderzoek de uitvoeringsovereenkomst als bedoeld in de Pensioenwet onder de loep genomen en wordt de toepassing van het verzekeringsrecht(titel 7.17) hierop geanalyseerd. Wat is het karakter van de uitvoeringsovereenkomst en waarom wordt hij op deze manier vormgegeven? Waar (en waar niet) is hij afwijkend van het verzekeringsrecht? In het onderzoek staat de eigen aard van de uitvoeringsovereenkomst centraal inclusief de vraag of de met de regelgeving betreffende deze overeenkomst beoogde doelen en de daardoor ingegeven afwijkingen van de bepalingen over de verzekeringsovereenkomst “ afdoende” zijn.

Neem voor meer informatie contact op met mr. J.J.C. van den Brink.

Grensoverschrijdend verkeer werknemers en pensioenuitvoerders: civiel

Grensoverschrijdende arbeid komt meer en meer voor. Het sluit ook aan bij een van de kernthema’s van het EU-recht: het vrije verkeer van werknemers. Dit geldt ook voor de uitvoering van pensioenregelingen: grensoverschrijdende uitvoering in het kader van de vrije dienstverrichting geeft invulling aan een kernthema van het EU-recht. Pensioenregelingen kennen traditioneel een sterk nationale opzet. Dit onderzoek betreft de vraag naar pensioen en grensoverschrijdende arbeid resp. grensoverschrijdende uitvoering. Het richt zich dus op de werknemer die gebruik maakt van het vrije verkeer van werknemers, met inbegrip van de in het buitenland gevestigde werkgever die over de grens heen werknemers te werk stelt. Het onderzoek beantwoordt de vraag wat de gevolgen zijn voor toegang en (blijvende) deelneming in een pensioenregeling bij grensoverschrijdende arbeid, welke pensioenregeling (van welk land) van toepassing is, vervolgens de vraag in hoeverre de voorwaarden voor toegang en blijvende deelneming in een pensioenregeling nadelig zijn in geval de werknemer gebruik maakt van het recht op vrij verkeer en of er oplossingen zijn die nadelen kunnen voorkomen. Wat betreft de uitvoering betreft het onderzoek de vraag of aanbieders op het punt van uitvoering van pensioenregelingen (verzekeraars en pensioenfondsen en andere IORPS in Nederland en buiten Nederland) over de grenzen heen pensioenregelingen mogen uitvoeren, onder welke voorwaarden dat mag en of hiermee pan-Europese uitvoering van pensioenregelingen tot de mogelijkheden behoort.

Neem voor meer informatie contact op met mr. M.C.W. Tomeij.

Grensoverschrijdend verkeer werknemers en pensioenuitvoerders: fiscaal Oplossingen voor fiscale obstakels voor grensoverschrijdend pensioenverkeer

Een van de doelstellingen van de Europese Unie is het tot stand brengen van een interne markt: een ruimte zonder binnengrenzen met vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal. Het vrij verkeer van werknemers is een belangrijk element van de interne markt. De arbeidsmobiliteit in de EU is– zeker vergeleken met de VS – laag. Fiscale barrières voor grensoverschrijdende pensioenregelingen zijn hier mede debet aan.

In mijn promotieonderzoek onderzoek ik welke fiscale belemmeringen er zijn met betrekking tot grensoverschrijdende pensioenen binnen de EU. Hierbij kijk ik met name naar grensoverschrijdend verkeer van werknemers en naar grensoverschrijdend verkeer van pensioenuitvoerders. Na een inventarisatie van de belemmeringen onderzoek ik op welke manier deze belemmeringen het beste overwonnen kunnen worden en hoe dit bereikt kan worden.

Een onderzoek naar alleen de fiscale belemmeringen is echter wat beperkt omdat fiscale regelgeving naar haar aard volgend is. De uitkomsten van een dergelijk onderzoek zouden aan kracht winnen wanneer de juridische belemmeringen ook onderzocht worden en de mogelijke oplossing op zowel fiscaal als juridisch gebied op elkaar afgestemd worden. En dat is ook precies wat we doen. Een vergelijkbaar onderzoek, maar dan op juridisch gebied, wordt uitgevoerd door Michelle Tomeij. Wij voeren onze onderzoeken parallel uit waarbij wij zoveel mogelijk dezelfde hoofdstuk- en paragraafindeling aanhouden.

Neem voor meer informatie contact op met drs. E.A.P. Schouten.

(On)zekere pensioenen

In dit onderzoek getiteld “(On)zekere pensioenen” staat de mate waarin pensioenen (on)zeker zijn centraal. “ Zeker ” betekent onder meer: “ veilig, buiten gevaar ”. “ (On)zeker ” betekent onder andere: “ in twijfel, onvast ”. Dit onderzoek naar de mate van (on)zekerheid van pensioenen richt zich op het “veilig” of “onvast” zijn van pensioen, ofwel op de waarborging van pensioen met het oog op (on)zekere gebeurtenissen die zich kunnen voordoen en die een bedreiging voor pensioenen kunnen vormen. De insteek die daarbij wordt gekozen is dat voor elk van de aan de orde te stellen deelonderwerpen in eerste instantie wordt nagegaan welke eisen het EU-recht stelt. In tweede instantie wordt onderzocht op welke wijze het betreffende aspect van waarborging van pensioen naar Nederlands, Duits en Engels recht is geregeld en hoe de respectievelijke nationale regelingen zich tot het EU-recht en tot elkaar verhouden. Zo ontstaat duidelijkheid of en in hoeverre Nederlands recht afwijkt van het EU-recht, Duits en Engels recht.

Neem voor meer informatie contact op met mr. W.P.M. Thijssen.

Het pensioen voor de ZZP'er

De ZZP is steeds belangrijker op de arbeidsmarkt. De pensioenregelingen houden evenwel geen rekening met de ZZP-er. Dat doet de vraag rijzen hoe het aanvullend pensioen ook voor de ZZP-er toegankelijk kan worden gemaakt. Deze vraag heeft veel politieke aandacht. Dit vraagstuk wordt arbeidrechtelijk, pensioenrechtelijk, fiscaal rechtelijk onderzocht met aandacht voor rechtsvergelijking. Doel is een voorstel te doen voor een efficiënte toegang van de ZZP-er tot het aanvullend pensioen.

Neem voor meer informatie contact op met mr. M.E.C. Boumans.

De DC-regeling

De DC-(defined contribution) regeling of premieovereenkomst is een opkomend fenomeen. Er is nog veel onduidelijk t.a.v. dit type pensioenovereenkomst omdat de wet- en regelgeving vooral is toegesneden op DB (defined benefit) regeling of uitkeringsovereenkomst. Het onderwerp is actueel in verband de beoogde invoering van het zogenaamde reële pensioencontract, een pensioenovereenkomst met DC- en DB-kenmerken. Onderzocht zal worden of aanpassing van wetgeving nodig is vanuit verzekeringsrechtelijk, pensioenrechtelijk, fiscaal rechtelijk gezichtspunt, alsmede vanuit regelgeving omtrent verslaglegging. Rechtsvergelijking met UK en USA maakt onderdeel uit van het onderzoek.

Neem voor meer informatie contact op met prof. mr. Erik Lutjens.

Pensioenen bij de overgang van een onderneming

Neem voor meer informatie contact op met prof. mr. Erik Lutjens.

Solidariteit in pensioen