Wetenschap met de Wijk

Onze mentale gezondheid staat onder druk. Depressies, burn-outs en eenzaamheid komen steeds vaker voor, met name sinds de pandemie. De Gemeente Amsterdam wil daarom de openbare ruimte beter inrichten ten behoeve van de mentale gezondheid van haar bewoners. Wat vinden Amsterdammers zelf dat daarvoor nodig is? 

Resultaten focusgroep
Deelnemers identificeerden locaties die zij waardevol vinden voor hun mentale gezondheid, zoals culturele ruimtes (bijv. theaters), locaties voor sport en lichaamsbeweging en ontmoetingsplekken (zoals buurthuiskamers). De locatie zelf bleek echter niet de belangrijkste factor te zijn. Het gaat vooral om de achterliggende behoefte, zoals beweging, sociale interactie en cognitieve ontwikkeling of zelfreflectie. Toegankelijke ruimtes zoals parken en buurthuiskamers bieden die mogelijkheden. Opvallend is dat deelnemers aangaven dat het aanbod van precies deze plekken juist afneemt. Ruimtes om samen te komen zijn streng gereguleerd, er zijn minder openbare plekken en ergens een kopje koffie drinken is al snel prijzig. 

Aanbevelingen voor toekomstig onderzoek en beleid
Op basis van deze inbreng hebben de studenten een aantal adviezen opgesteld: Ten eerste moet er aandacht komen voor openbare ruimtes die aan de eerder genoemde criteria voldoen. Deze locaties moeten zowel binnen als in de buitenlucht zijn en de focus zal moeten liggen op de toegankelijkheid en betaalbaarheid. Ook werd in één van de focusgroepen aangegeven dat er gebruik gemaakt moet worden van wat al beschikbaar is, zoals lokale initiatieven en de communicatie tussen buurtbewoners. Buurtbewoners moeten zelf een rol krijgen in de ontwikkeling van deze plekken en continue betrokken worden bij het onderzoek. Zo kan er bijvoorbeeld een buurtbewoner als facilitator aangewezen worden om inzicht te krijgen in welke ruimtes er nu beschikbaar zijn, wat er kan of moet veranderen en hoe bewoners hieraan kunnen bijdragen. 

Om klimaatverandering aan te pakken is een fundamentele overgang nodig van het huidig dominante fossiele energiesysteem naar een koolstofarm/nulsysteem. De Gemeente Amsterdam wil in 2050 klimaatneutraal zijn en in 2040 het gas volledig uit de stad bannen. Deze verschuiving vraagt om rigoureuze veranderingen en heeft daardoor grote maatschappelijke impact. Hoe kijken Amsterdammers hier tegenaan?

Resultaten focusgroep
Deelnemers zagen verschillende obstakels die een rechtvaardige energietransitie in de weg zouden kunnen staan, vooral op het gebied van communicatie. Velen gaven aan niet goed geïnformeerd te zijn en niet te weten waar ze officiële overheidsinformatie kunnen vinden. Voor sommigen vormen taalbarrières een extra uitdaging. Sommige deelnemers weten niet hoe ze hun huis energiezuiniger kunnen maken. De kosten ervan vormen een belemmerende factor, maar er zijn ook verschillen tussen koop- en huurhuizen. De meeste deelnemers vinden dat de overheid verantwoordelijk is voor een rechtvaardige energietransitie, bijvoorbeeld door de minimale energienormen van huurwoningen te verbeteren.

Aanbevelingen voor toekomstig onderzoek en beleid
Deelnemers willen dat de communicatie over de energietransitie in Amsterdam helder en beknopt wordt aangeboden, en zo nodig vertaald. Flyers in verschillende talen kunnen de kwaliteit en toegankelijkheid van informatie helpen verbeteren. Ook willen ze een duidelijk langetermijnperspectief van de overheid en langdurige relaties tussen stakeholders.

Dit project is een samenwerking tussen het Athena Instituut van de VU, welzijnsorganisatie VoorUit, de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) en de Hogeschool van Amsterdam (HvA).

Dit project wordt gefinancierd door de Nationale Wetenschapsagenda (NWA).