Zwaartepunten handschriften & oude drukken

Zwaartepunten in de bijzondere en historische collecties

• John Bunyan

  Collectie van de werken van de Engelse stichtelijke auteur John Bunyan (1628-1688), in het Engels en in vertaling, met nadruk op het Nederlands. Omvat meer dan duizend edities, waaronder 340 van vóór 1801; tevens een groot aantal publicaties over Bunyan.
  Een voor Nederland unieke collectie, die nog steeds uitgebreid wordt.

  Secundaire literatuur
  J.B.H. Alblas en W. Heijting, John Bunyan's Christenreis, 1678-1978, Catalogus tentoonstelling Bibliotheek VU. Amsterdam, Universiteitsbibliotheek Vrije Universiteit, 1978.
  The Bunyan collection in the Library of the Vrije Universiteit: an offprint from the alphabetical catalogue. Amsterdam, 1988.

• Grotius

  Ruim 300 edities van geschriften van de rechtsgeleerde Hugo de Groot (1583-1645), waarvan 250 oude drukken.

  De collectie omvat naast de juridische en staatsrechtelijke werken veel (ten dele zeldzame) edities van theologische geschriften, en is mede van belang als aanvulling van de verzameling Grotiana in de bibliotheek van het Vredespaleis.

• Marnix van Sint Aldegonde

  Ruim 100 edities van de werken van de letterkundige en staatsman Philips van Marnix van Sint Aldegonde (1540-1598). Met ca. 70 oude drukken, waarvan 35 verschenen tijdens het leven van Marnix, een van de grootste collecties van deze christelijke auteur. Twee boeken bevatten provenancekenmerken van Marnix van Sint Aldegonde.

• John Milton

  Grootste Milton-collectie in Nederland. Ruim 200 edities van de werken van Engelse letterkundige John Milton (1608-1674), waarvan bijna de helft oude drukken.

  Ook van andere Engelse auteurs die van belang zijn voor de Nederlandse cultuur, zoals John Donne en Daniel Defoe, zijn in de UB van de VU veel meer oude edities aanwezig dan elders in Nederland. Wordt actief aangekocht.

• Engelse drukken

  Werken gedrukt in Groot-Brittannië en Noord-Amerika alsmede elders gedrukte werken in de Engelse taal. Deze collectie van ruim 5600 titels bestrijkt alle mogelijke gebieden, maar is vooral goed voorzien op het gebied van het (gereformeerd) protestantisme in Groot-Brittannië, Nederlands en Amerika, en de uitwisseling van ideeën tussen deze landen.

  Kernen zijn onder meer Bijbels en psalmboeken, en werken van John Bunyan en John Milton. Een groot deel is afkomstig uit de bibliotheekcollecties van New College in Londen en Columbia Theological Seminary in Decatur (Georgia, USA), die in hun geheel werden verworven en tevens niet-Engelse drukken bevatten. De boeken uit beide collecties zijn herkenbaar door een stempel en/of ingeplakt ex-libris. Ook de Mr. H. Bos-bibliotheek bevat veel zeldzame Engelse drukken.

  Een zo grote verzameling Engelse drukken is voor Nederland uniek.

• Reformatiedrukken

  Naast de Nederlandse protestantica bezit de Universiteitsbibliotheek VU een bredere collectie met materiaal uit de geschiedenis van de reformatie in verschillende Europese landen.
  Hierbij is een verzameling van zeldzame drukken uit de beginjaren van de reformatie.

  Van belang zijn de 16e-eeuwse edities van Martin Luther (250), Philip Melanchthon (125), Ulrich Zwingli (40), Heinrich Bullinger (100), Jean Calvin (280), Théodore de Bèze (150) en vele anderen.
  De edities tot 1601 van Desiderius Erasmus (70) en andere humanisten alsmede de contrareformatorische polemiek uit de aanwezige katholieke collecties sluiten hierbij goed aan.

• Collectie handschriften uit de 14e - 19e eeuw

  Een relatief kleine collectie handschriften, die een grote variëteit aan kostbare, interessante en historisch waardevolle documenten uit de 14e tot de 19e eeuw omvat.
  Bij de 615 documenten zijn onder meer gebedenboeken en andere middeleeuwse liturgische werken, verhandelingen op diverse vakgebieden, literaire teksten, veel protestantica, en ruim 200 brieven uit de 16e tot 18e eeuw.
  De meeste middeleeuwse handschriften stammen uit de bibliotheek van het Groot Seminarie Hoeven.

  Secundaire literatuur
  Catalogus van de handschriften in de Universiteitsbibliotheek Vrije Universiteit Amsterdam. Samenstelling en redactie: Willem Heijting. Amstelveen, EON Pers, 2007.

• Pamfletten

  Ruim 10.000 pamfletten, brochures en vlugschriften op het terrein van de Nederlandse geschiedenis in de breedste zin. Ca. 400 pamfletten in de Universiteitsbibliotheek VU staan niet in Knuttel vermeld.

  Belangrijk onderwijs- en onderzoeksmateriaal.

• Portretten

  Verzameling van ca. 1500 gegraveerde portretten uit de 16e - 19e eeuw (zie beeldbank UB). De portrettenverzameling heeft een algemeen karakter en omvat onder andere houtsneden, gravures en etsen.
  Onder de afgebeelde personen zijn vooral figuren uit de geschiedenis van het Nederlands protestantisme sterk vertegenwoordigd.

  Secundaire literatuur
  M. Rengelink, Inventaris van de portretten. Amsterdam, 1992.