Door deze insteek onderscheidt het onderzoeksteam zich van groepen die met andere aspecten van Bijbeluitleg en hermeneutiek bezig zijn. De onderzochte thema’s variëren van het beschrijven van Nederland als een ‘context’ (van interpretatie), aandacht voor thema’s zoals gender, duurzame ontwikkeling, en migratie – tot meer overkoepelende hermeneutische vraagstukken.
Contextual Biblical Interpretation and Theologies - onderzoeksteam
Onderzoeksgroep Contextual Biblical Interpretation and Theologies
-
Missie
Het onderzoeksteam Contextual Biblical Interpretation and Theologies richt zich op contextualiteit als katalysator van bijbelinterpretatie, door: (a) het analyseren van de verhouding tussen contextualiteit en bijbeluitleg, in zowel lokale als wereldwijde contexten; en (b) het bevorderen van gesprek tussen ‘meerderheidslezers’ (of ‘gewone lezers’) en academische exegese. Hierbij brengt de groep wetenschappers, met sociaalwetenschappelijke, historische en exegetische methodes samen.
-
Doel
Het onderzoeksteam streeft naar innovatie op exegetisch en hermeneutisch vlak door de stemmen van ‘meerderheidslezers’ in het gesprek over bijbelinterpretatie in te brengen. Het team wil de (contextuele) ‘geleefde hermeneutiek’ van gemeenschappen van lezers daarbij inzichtelijk maken. Het doel is om zo ook – vanuit een ‘science for society’-paradigma –bij te dragen aan Sustainable Development Goals (SDGs).
Deze doelen worden met name op de volgende twee manieren nagestreefd:
- Er wordt nieuwe kennis geproduceerd m.b.t. het daadwerkelijke gebruik en de daadwerkelijke invloed van de Bijbel – iets dat in de Nederlandse context, bijvoorbeeld, nog maar weinig gebeurt; en
- er worden, in dialoog met ‘meerderheidslezers’, nieuwe manieren van het lezen van teksten ontdekt en verkend. Door het perspectief van meerderheids- of ‘gewone’ lezers in te brengen – in het bredere gesprek m.b.t. bijbelinterpretatie – wordt vernieuwing gestimuleerd; deze manier methode van innovatie heeft zijn potentieel bewezen maar is nog lang niet uitgeput.
Huidige en toekomstige onderzoeksactiviteiten:
- Regelmatige bijeenkomsten van het internationale colloquium over contextuele bijbelinterpretatie (4-5 keer per jaar);
- De jaarlijkse Dom Hélder Câmara-lezing (november), en de aansluitende publicatie van een conference volume;
- De publicatie van een handboek over contextuele bijbelinterpretatie: ‘Challenging Contextuality’ (Oxford University Press);
- Een thematisch nummer van Kerk en Theologie over bijbelinterpretatie in Nederland (gerealiseerd in 2021);
- De publicatie van een conference volume (open access, online) n.a.v. de Bridging Gaps at 25-conferentie van november 2020;
- Lopende fondsenwerving:
- NWO promoties in de geesteswetenschappen 2022 (succesvolle aanvraag in 2021)
- NWA pre-aanvraag (in behandeling);
- NWO open competitie-aanvraag (in voorbereiding);
- particulier gefinancierde promovendus-positie m.b.t. bijbelinterpretatie/racisme (gerealiseerd); en
- Nieuwe aanvraag voor het financieren van het Bridging Gaps-programma.
- Een research fellowship, 2021: Prof. Dr. Jeremy Punt (Stellenbosch), gefinancierd door CLUE+ (gerealiseerd);
- Verder zijn aan de onderzoeksgroep ongeveer 15 lopende promotie-trajecten verbonden; voor nu benoemen we deze hier gezamenlijk.
-
Team
-
Disciplines
Hermeneutiek; systematische theologie; kerkgeschiedenis; nieuwtestamentische wetenschappen; oudtestamentische wetenschappen; oecumenische theologie; genderstudies; postkoloniale studies; duurzaamheidsstudies.
-
Mogelijke PhD-onderwerpen
Studenten in de bachelor of master en toekomstige promovendi aan de VU FRT en/of PThU kunnen de bovenvermelde teamleden benaderen om mogelijke scriptie- of promotieonderwerpen te bespreken. Deze dienen binnen de onderzoeksinteresse en -expertise van dat teamlid te vallen.
-
Verhouding tot onderwijsactiviteiten
- Er wordt lesgegeven in de BA-minor ‘Bible Translation in the Digital Age’;
- Binnen de specialisatie ‘Contextual Biblical Interpretation’ binnen het MA-programma ‘Exploring a Discipline’ worden vakken aangeboden;
- Het uitwisselingsprogramma Bridging Gaps wordt georganiseerd vanuit het Centrum voor Contextuele Bijbelinterpretatie (een Engelse brochure is hier te vinden); en
- Teamleden treden regelmatig als supervisors van BA- en MA-scripties op.
-
Academische relevantie en maatschappelijke urgentie
Bereik
- Nauwe samenwerking met de partners van het Bridging Gaps-programma (Kerk in Actie, VU vereniging, Remonstranten- en Baptisten-seminaries, Sormani Foundation, e.a.);
- Regelmatige samenwerking met het Nederlands Bijbelgenootschap (voor de BA minor, scripties, en stages)
- De jaarlijkse Dom Hélder Câmara-lezing, in samenwerking met Kerk in Actie en de Nederlandse Zendingsraad;
- Samenwerkingen met Amsterdamse kerken (zowel ‘mainstream’ als internationale/migrantenkerken) op gebied van onderzoek en permanente educatie; en
- Samenwerkingen met de Stichting Contextuele Bijbelinterpretatie Nederland en het Arminius Instituut m.b.t. het ontwikkelen van outreach-activiteiten voor het najaar van 2021 (en daarna).
-
Verbinding met centra/instituten
Het onderzoeksteam is gelieerd aan het Centrum voor Contextuele Bijbelinterpretatie, gevestigd aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) en de Faculteit van Religie en Theologie (FRT) van de VU. Het centrum organiseert regelmatig onderzoekscolloquia – om hieraan deel te nemen kunt u/jij prof. Peter-Ben Smit mailen (p.b.a.smit@vu.nl).
-
Onderzoeksagenda
Het kloppende hart van de onderzoeksgroep “Contextual Biblical Interpretation and Theologies” ligt in de dynamische verhouding tussen tekst en context. Contextualiteit wordt bestudeerd als een belangrijke katalysator voor de productie en interpretatie van teksten, zowel in het verleden als in het heden. Vooral gemarginaliseerde gemeenschappen, tradities, en contexten (en hun stemmen) krijgen aandacht in de projecten van deze groep. Dit zowel vanuit ethische als epistemologische overwegingen: vernieuwing komt vaak vanuit de marges, en stemmen die monddood gemaakt zijn, verdienen het gehoord te worden. Op deze wijze draagt deze groep bij aan de ontwikkeling van nieuwe en innovatieve vormen van bijbelinterpretatie, binnen een breder discours van theologische vernieuwing. Hierin blijft de groep nauw verbonden aan relevante academische netwerken, alsmede partners in de samenleving. Bijzondere aandacht krijgen vitaliteit-bevorderende vormen van interpretatie, vooral als deze resoneren met de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen.
Het vertrekpunt voor de groep ligt in haar overkoepelende en centrale vraag: “hoe verhouden tekst en context zich tot elkaar, en welke gevolgen heeft dat?”. Vanuit deze vraag richt de groep zich op een aantal meer-specifieke onderzoeksvragen, die elk op zich een dimensie van de grotere vraag belichten:
- Hoe kunnen we tekst en context conceptueel verstaan? Waar begint ‘tekst’ en ‘context’, en hoe verhouden tekstuele en niet-tekstuele communicatieve middelen zich tot elkaar? Welke dimensies van ‘context’ doen er (niet) toe?
- Wat is de relatie tussen ‘contextuele bijbelinterpretatie’ en ‘mainstream’ vormen van bijbelinterpretatie, c.q. theologie? Kunnen de wereld van ‘contextuele’ en ‘historisch’ bijbelinterpretatie met elkaar in dialoog treden? Wat is de contextualiteit van de bijbelwetenschappen (en theologie) als zodanig?
- Hoe kunnen specifieke sociale ontwikkelingen en groepen binnen en buiten Nederland bijdragen aan nieuwe of over-het-hoofd-geziene perspectieven op bijbelinterpretatie en theologie? Hoe kunnen de stemmen van gemarginaliseerde tradities gehoord worden? Zoals die van migrantenkerken, of internationale- en minderheidskerken, of van vrouwen, kinderen, LHBTI+, (verstandelijk of fysiek) ‘beperkten’, (nakomelingen van) mensen die tot slaaf gemaakt zijn, of andere monddood-gemaakte of misbruikte groepen, zoals slachtoffers van mensenhandel of seksueel misbruik, of de niet-menselijke wereld?
- How worden bijbelinterpretatie en theologie uitgedaagd door stemmen van buiten de eigen ‘bubbel’? hoe kan intercultureel onderzoek worden ingericht en uitgevoerd om dit te onderzoeken?
- Hoe speelt context een rol in het (re)produceren van Bijbels, vooral in de praktijk van het bijbelvertalen? En, hoe kan bijbelvertaling interageren met minderheidsperspectieven en gemarginaliseerde stemmen, en deze ook integreren?
- Wat kan er geleerd worden van concrete, historische én contemporaine, Nederlandse én buitenlandse, voorbeelden van bijbelinterpretatie? Hierbij kan gedacht worden aan alles van vroeg Joodse recepties van de Schriften, contemporaine online vormen van worship, tot vrouwengroepen in de Andes, of kindertheologie.
Disciplines als filosofische, theologische en empirische hermeneutiek, receptiegeschiedenis, bijbelse exgese (OT/HB & NT), bijbelse theologie, contextuele bijbelinterpretatie, interculturele theologie, systematische theologie, oecumenische theologie, en genderstudies spelen allemaal een rol in deze onderzoeksgroep.
De groep staat open voor nieuwe leden met een onderzoeksaanstelling en relevante onderzoeksinteresses – vanuit de VU FRT, PThU, Luxemburg School of Religion and Society, en aanverwante instituten, alsmede voor buitenpromovendi en AIOs. Iedereen die geïnteresseerd is in onderzoek dat verwantschap heeft met deze groep en de voorgenoemde vragen, kan vrijblijvend contact opnemen met de groepsleider: prof. dr. Peter-Ben Smit, p.b.a.smit@vu.nl.
Voor een overzicht van de betrokken onderzoekers en de projecten waarbij ze betrokken zijn, kunt u de bovenstaande lijst raadplegen.