Boundaries of Law

Het onderzoeksprogramma Boundaries of Law is in januari 2010 opgericht en richt zich op de herconceptualisering van de traditionele grenzen van het recht.

Als gevolg van de globalisering komen de klassieke grenzen in het recht — zoals de grens tussen nationaal of internationaal recht, de grens tussen recht en politiek of het heden, verleden en de toekomst — onder druk te staan of vervagen deze. Een voorbeeld van een dergelijke ontwikkeling is de regulering van cyberspace, die wordt gekenmerkt door een web van internationale, nationale en private regels die buiten traditionele politieke, conceptuele en territoriale kaders vallen. Dit maakt het noodzakelijk om die grenzen te onderzoeken en opnieuw te definiëren. Het programma richt zich met name op de functionele, territoriale en temporele grenzen van het recht.

Door de opkomst van internationale instituties, zoals de Verenigde Naties en de Europese Unie, vervagen functionele grenzen: Internationaal en Europees recht reguleert nu veel gebieden die eerder beschouwd werden als primair een nationale aangelegenheid, waaronder veiligheid en opsporing of vervolging van criminaliteit. Ook territoriale grenzen komen in toenemende mate onder druk te staan. Van oudsher hing internationaal recht met name samen met territorium, en diende ertoe om grenzen tussen staten af te bakenen. Hoewel dit nog steeds een belangrijke functie van het internationale recht is, leidt het er ook toe dat de grens tussen verschillende jurisdicties steeds minder eenvoudig te trekken is. In de rechtsorde van de Europese Unie vervaagt het onderscheid tussen nationaal en Europees recht. Tot slot zijn temporele grenzen aan een herijking toe. Globalisering leidt ertoe dat het niet langer volstaat om enkel vanuit het hier en nu naar het recht en rechtvaardigheid te kijken. Enerzijds noopt globalisatie tot terugkijken: onrechtvaardigheid op andere plekken en uit een (ver) verleden krijgen nu meer aandacht. Anderzijds dwingt globalisatie ons ook naar een toekomstbeeld te kijken dat moeilijk te voorspellen of reguleren is. Voorbeelden hiervan zijn toezichttechnologieën, biotechnologische ontwikkelingen of milieuvervuiling.

Het onderzoeksprogramma Boundaries of Law onderzoekt een van de grootste hedendaagse uitdagingen waar de rechtswetenschap voor komt te staan: hoe moet de impact van globalisering op het recht geconceptualiseerd worden? Om die vraag te beantwoorden is een multidisciplinaire aanpak noodzakelijk. In het onderzoek van BoL worden het recht vanuit verschillende (juridische, theoretische en empirische) perspectieven bestudeerd. Methodologische reflectie op de methoden van rechtswetenschappelijk onderzoek maakt ook deel uit van het onderzoeksprogramma.

Programmaleider: prof. dr. B.M.J. (Bart) van Klink

Onderzoeksgroep Boundaries of Law

Deelnemers

Bekijk alle deelnemers van dit onderzoeksprogramma op het VU Research Portal.

(Kern)publicaties

Bekijk alle (kern)publicaties uit de onderzoeksgroep op het VU Research Portal.

Activiteiten

Bekijk alle activiteiten van de onderzoeksgroep op het VU Research Portal.

Maatschappelijk

VU Climate Change and Sustainability Law Clinic

De VU Climate Change and Sustainability Law Clinic is in 2021 opgericht als de eerste law clinic in Europa die zich volledig richt op het bevorderen van klimaatrechtvaardigheid met juridische middelen. In de Clinic werken studenten in teams en onder begeleiding van faculteitsleden aan echte rechtszaken en projecten voor verschillende NGO’s op dit terrein, zoals Greenpeace, Clientearth, Fossielvrij NL en Legal Response Initiative. Deze projecten hebben een grote maatschappelijke impact: de succesvolle klacht van de Clinic tegen Shell's misleidende promotie van "CO2-compensatie" kreeg wereldwijd aandacht (onder meer in Korea Times) en leidde tot meerdere vervolgzaken in verschillende landen.

Platform Bescherming Burgerrechten

Het Platform Bescherming Burgerrechten is een organisatie die zich inzet voor de rechtsbescherming van burgers, waarbij de focus ligt op het privacy- en gegevensbeschermingsrecht. Het is een kennis- en netwerkorganisatie die zich inzet voor dit met behulp van onderzoeksjournalistiek, publiciteitscampagnes, communicatie aan de politiek, als vraagbaak voor media en het voeren van rechtszaken zich inzet voor dit doel. De rechtszaken zijn een ultieme remedie om op te komen tegen wetgeving en praktijken waarbij er onmiskenbaar sprake is van een schending of schendingen van burgerrechten. Het meest bekende wapenfeit van het Platform is de gewonnen rechtszaak tegen de wetgeving die ten grondslag lag aan de inzet van het Systeem Risico Indicatie (SyRI) en de publiciteitscampagne (Bij Voorbaat Verdacht) die hier parallel aan werd gevoerd. Bij deze rechtszaak is binnen het Platform een toets van deze wetgeving aan het privacy- en gegevensbeschermingsrecht uitgevoerd en de resultaten hiervan zijn op hun beurt gebruikt in de dagvaarding. De publiciteitscampagne is daarna doorgezet voor andere wetgeving die wordt gekenmerkt door grootschalige gegevensverwerkingen (big data), risicoprofilering en black box-bestuur. In de toekomst het Platform zich ook richten op vraagstukken rond het ontwerp van ICT-architectuur waardoor burgerrechten in de praktijk effectief kunnen worden geborgd.