Het in kaart brengen van de impact van stress op ons dagelijks leven is noodzakelijk om het welzijn van mensen te verbeteren, wat de volksgezondheid ten goede komt. Want als stress vaak voorkomt en het stressniveau lange tijd hoog blijft, kan dit tot depressie, angstklachten en zelfs een burn-out leiden. Ook wordt stress in verband gebracht met hart- en vaatziekten, diabetes en obesitas.
“Stress beïnvloedt alle aspecten van ons leven", zegt onderzoeksleider en Amsterdam UMC-hoogleraar Brenda Penninx (psychiatrische epidemiologie). “Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie vormen stress-gerelateerde aandoeningen de grootste ziektelast en zijn ze een grote bedreiging voor ons welzijn en zelfs voor een gezonde economie”, aldus Penninx.
Stress in de praktijk onderzoeken
Ondanks dat stress zo’n grote bedreiging vormt, is de kennis erover nog heel beperkt. Uitkomsten van recente onderzoeken geven nog geen inzicht in stressreacties in de praktijk en hoe dit verschilt per individu. Waar krijgen mensen stress van? En hoe kunnen we dit meten? Welk gedrag kunnen mensen zelf aanpassen om stress te verminderen? En hoe beïnvloeden stressreacties het verloop van stress-gerelateerde ziekten? Dit zal in Stress-in-Action niet in het lab, maar in de praktijk onderzocht worden.
Toepassen van nieuwe technologie
Wat willen de wetenschappers precies onderzoeken? VU-hoogleraar Eco de Geus (biologische psychologie) vertelt: “We gaan bijvoorbeeld meten hoe reacties op stress in het dagelijks leven voortkomen uit het samenspel tussen aanleg, omgeving, tijd en persoonsspecifieke factoren. Ook willen we een methode ontwikkelen om stress in het dagelijks leven betrouwbaar te meten in real-time, in een specifiek individu. En we willen onderzoeken hoe en wanneer gunstige stressresponsen omslaan naar schadelijke effecten op de geestelijke en lichamelijke gezondheid.”
Door het toepassen van nieuwe technologie, zoals kunstmatige intelligentie, kunnen de onderzoekers beter en sneller onderzoek doen naar stress en de invloed op de mens. Hierdoor kunnen nieuwe monitoringsprogramma’s en interventiestrategieën ontwikkeld worden, om stress in het dagelijks leven te volgen en de impact ervan op de gezondheid te verminderen.
Met AI data doorgronden
VU-hoogleraar Mark Hoogendoorn (AI & Health) vertelt: “Stress is een heel complex concept en is afhankelijk van heel veel factoren die met elkaar interacteren. Tegenwoordig kunnen we met behulp van allerlei draagbare apparaten, denk aan een smartwatch, en allerlei andere meetinstrumenten veel van deze factoren meten. Door de enorme hoeveelheid data is het alleen heel complex om daarin patronen te ontdekken. AI-technieken zijn in staat om ons daarbij te helpen.”
Met deze technieken gaat Hoogendoorn onderzoeken of het mogelijk is in een vroeg stadium te signaleren of er stress-gerelateerde problemen ontstaan. Daarmee kan dan proactief een interventie worden voorgesteld. “Ook stelt ons dit in staat het concept stress beter te begrijpen. De data is echter bijzonder uitdagend. Om daar zo goed mogelijk mee om te kunnen gaan zijn er ook innovaties op AI-gebied nodig. Daar gaan we aan werken.”
Zwaartekrachtsubsidie
VU Amsterdam heeft voor het project Stress-in-Action de Zwaartekrachtsubsidie (19,6 miljoen euro) ontvangen van de overheid. Met de subsidie kunnen onderzoekers van de VU en Amsterdam UMC de komende tien jaar intensief samenwerken met onderzoekers van het UMC Groningen, de Rijksuniversiteit Groningen, het Erasmus MC en de Universiteit Twente. In totaal heeft de overheid ruim 142 miljoen euro toegekend aan zeven consortia met topwetenschappers van verschillende Nederlandse universiteiten.
Lees ook het nieuwsbericht over de Zwaartekrachtsubsidie of bezoek de website van Stress-in-Action.