Onderwijs Onderzoek Actueel Organisatie en samenwerking EN
Login als
Studiekiezer Student Medewerker
Bachelor Master VU voor Professionals
HOVO Amsterdam VU-NT2 VU Amsterdam Summer School Honoursprogramma Universitaire lerarenopleiding
Promoveren aan de VU Uitgelicht onderzoek Prijzen en onderscheidingen
Onderzoeksinstituten Onze wetenschappers Research Impact Support Portal Impact maken
Nieuws Agenda Energie in transitie
Israël en Palestijnse gebieden Vrouwen aan de top Cultuur op de campus
Praktische informatie VU en innovatiedistrict Zuidas Missie en Kernwaarden
Organisatie Samenwerking Alumni Universiteitsbibliotheek Werken bij de VU
Sorry! The information you are looking for is only available in Dutch.
Deze opleiding is opgeslagen in Mijn Studiekeuze.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.

Dekolonisatie en een inclusievere bibliotheek

Bij de Universiteitsbibliotheek (UB) van de VU zijn we ons bewust van de inherente koloniale biases in de manieren waarop we bibliotheekmateriaal verzamelen, beschrijven en presenteren. Deze webpagina geeft een overzicht van onze activiteiten om een inclusievere bibliotheek te creëren, met de focus op het beschrijven, verkrijgen, en presenteren van onze collectie.

Laatst bijgewerkt: 13 december 2024

Door voorbeelden te delen en de uitdagingen te bespreken, hopen we bewustwording rond dekolonisatie te vergroten en studenten en medewerkers uit te nodigen om hun ideeën en zorgen met ons te delen.

Achterhaalde en/of beledigende termen in LibSearch
Wij streven ernaar betrouwbare en respectvolle beschrijvingen van onze bibliotheekmaterialen te bieden. Het is belangrijk om te weten dat onze bibliotheekcatalogus achterhaalde en/of beledigende beschrijvingen, zoals trefwoorden, kan bevatten. Wij werken eraan dergelijke metadata onzichtbaar te maken en waar mogelijk te vervangen door alternatieve beschrijvingen die de mensen en gemeenschappen respecteren die onze bibliotheekmaterialen creëren, gebruiken of hierin genoemd worden. 

Hoewel we erkennen dat onze bibliotheek materialen met achterhaalde en/of beledigende inhoud kan bevatten, zullen we geen boeken of andere inhoud uit onze collecties verwijderen, om zo de geschiedenis van onze collectie te behouden. Om dezelfde reden zal achterhaalde en/of beledigende taal niet worden verwijderd uit onze metadata, waardoor het voor gebruikers mogelijk blijft met die termen te zoeken voor onderzoeksdoeleinden.

Denk mee en deel je input

Denk mee en deel je input

Wij vinden jouw input belangrijk en stellen het op prijs als je het ons wilt laten weten als je binnen LibSearch achterhaalde en/of beledigende beschrijvingen, zoals trefwoorden, tegenkomt. Jouw feedback nemen we mee in onze voortdurende inspanningen om een meer inclusieve en nauwkeurige representatie van kennis te bieden. Vragen, zorgen of suggesties kun je met ons delen via vraag.ub@vu.nl, via de contactpersonen onderaan deze pagina of via het:

Feedbackformulier (anoniem)

Achtergrond

Bias
Er is een bias in onze collecties richting westerse waarden en perspectieven, met het gevolg dat waardevolle maar gemarginaliseerde stemmen ontbreken en beschrijvingen achterhaalde en/of beledigende termen bevatten. Dit heeft een directe invloed op de eerste contacten van studenten met de wetenschappelijke wereld. Wat zeggen onze collecties over wat goed onderzoek is en wie kan deelnemen aan de academische praktijk? De VU heeft een van de meest cultureel diverse studentenpopulaties van Nederland. We vinden het belangrijk dat alle studenten en medewerkers zich vertegenwoordigd weten en thuis voelen in onze bibliotheek bij het online zoeken naar literatuur of het bezoeken van onze studiezalen.

Bijdrage aan dekolonisatie
We realiseren ons dat onze bibliotheek deel uitmaakt van bredere institutionele systemen waarin witheid domineert en beseffen dat werkelijke dekolonisatie onbereikbaar blijft zonder structurele en culturele veranderingen binnen de universiteit en de academische wereld. We hebben inspiratie gevonden in de casestudies die worden beschreven in Crilly & Everitts Narrative Expansions. Interpreting Decolonisation in Academic Libraries (Londen, 2022), waaruit blijkt dat bibliotheken kunnen bijdragen aan dekolonisatie door middel van praktische interventies, samenwerking met studenten en medewerkers, en het ontwikkelen van kritisch bewustzijn over de eigen rol in het continueren van koloniale praktijken. We streven er daarnaast naar om bewustzijn rond (de gevolgen van) kolonialisme te creëren, zowel binnen de UB als binnen de bredere VU-gemeenschap, door middel van lezingen, discussies en een online gids over dekolonisatie van onderwijs en onderzoek voor studenten en medewerkers.

Inclusievere beschrijvingen van onze bibliotheekmaterialen

Inclusievere beschrijvingen van onze bibliotheekmaterialen

Vervanging van trefwoorden is noodzakelijk, omdat we in het verleden Nederlandse trefwoorden aan onze bibliotheekmaterialen hebben toegekend die nu als achterhaald en/of beledigend worden beschouwd. In 2023 heeft de UB van de VU zoveel mogelijk van dergelijke achterhaalde trefwoorden geïdentificeerd en waar mogelijk vervangen door respectvolle alternatieven. In het uitklapmenu hieronder vind je gedetailleerde toelichting op onze aanpak.

Beschrijving van onze collecties

  • Identificeren van achterhaalde en/of beledigende trefwoorden en selectie van alternatieven

    Om achterhaalde en/of beledigende trefwoorden te identificeren hebben we gebruik gemaakt van de woordenlijsten die zijn gepubliceerd door het Nationaal Museum van Wereldculturen en de Vlaamse publieke omroep VRT. Deze publicaties hebben ons daarnaast geholpen bij het kiezen van een respectvol alternatief voor iedere term.

    Aangezien de betekenissen van woorden voortdurend veranderen, streven wij ernaar regelmatig te checken of de gekozen alternatieven nog voldoen en of er nieuwe alternatieven moeten worden toegevoegd. Aarzel niet om contact met ons op te nemen als je vragen hebt over de door ons gekozen alternatieven of als je achterhaalde en/of beledigende trefwoorden tegenkomt in LibSearch die volgens jou nog ontbreken in de lijst.

    Het is goed om te weten dat we achterhaalde en/of beledigende trefwoorden bewust niet uit onze metadata verwijderen en dat het nog steeds mogelijk is om op deze termen te zoeken voor onderzoeksdoeleinden. Wij willen de geschiedenis van onze collectie behouden, omdat deze juist onderzoek en discussie over ons koloniale verleden kan informeren. Om dezelfde reden zullen we nooit de titels van boeken of andere bibliotheekmaterialen aanpassen, zelfs als ze taal bevatten die als beledigend kan worden beschouwd.

  • Een voorbeeld van een vervangen trefwoord

    De term ‘politionele acties’ is vervangen door de term ‘Nederlands-Indonesische oorlogen’. Zoals in de publicatie Woorden doen ertoe wordt uitgelegd (p. 136), verwijst ‘politionele acties’ naar de uitgebreide militaire operaties van het Nederlandse leger van 1945 tot 1949 om Indonesische onafhankelijkheid te voorkomen. De Nederlandse regering hield vol dat het geen oorlog was, maar een legitieme manier om een opstand te onderdrukken, en noemde het ‘politionele acties’. Velen, inclusief de nazaten van de slachtoffers, vinden deze term misleidend. Het gebruik van de eufemistische taal verhult het daadwerkelijke geweld en de schade die is veroorzaakt, en reduceert de slachtoffers tot louter opstandelingen. Hoewel er geen consensus is over een alternatieve term, is in Nederland de historisch correcte term ‘Nederlands-Indonesische oorlogen’ voorgesteld, die we daarom als alternatief hebben gekozen.

    Als je in onze digitale catalogus LibSearch zoekt naar ‘politionele acties’, zul je boeken en artikelen vinden met deze term in hun titel. Je zult ook materialen vinden waarbij ‘politionele acties’ als trefwoord wordt gebruikt, maar die nu als ‘Nederlands-Indonesische oorlogen’ zal verschijnen. Door op het trefwoord te klikken, verschijnt er een bericht met de tekst “Dit trefwoord is door uw bibliotheek aangepast. Als u doorgaat met uw zoekopdracht, dan wordt er gezocht naar het oorspronkelijke trefwoord.” Als je klikt op ‘doorgaan’, ga je door met zoeken naar materialen met de term ‘politionele acties.’

  • Informatie voor vakgenoten van andere universiteiten

    Als jouw bibliotheek werkt met OCLC – zoals de UB van de VU – en je op zoek bent naar manieren om achterhaalde en/of beledigende trefwoorden te vervangen, nodigen we je uit om onze lijst met trefwoorden en hun alternatieven te hergebruiken. We hebben gebruik gemaakt van de OCLC-tool die helpt bij het creëren van lokaal geprefereerde trefwoorden voor weergave en zoekuitbreiding. Meer informatie over deze tool vind je op de website van OCLC. Als je vragen hebt over het gebruik van deze tool of onze trefwoordenlijst, neem dan contact met ons op; de contactpersonen vind je onderaan deze pagina.

Inhoud en presentatie van onze collecties

  • Acquisitie

    Onze collectiespecialisten kopen boeken en andere materialen die worden aangevraagd door VU-medewerkers en studenten, af en toe aangevuld met donaties en proactief verzamelen. Bovendien zijn meer dan 11.000 tijdschriften toegankelijk omdat ze deel uitmaken van zogenaamde Big Deals: nationale overeenkomsten die de Universiteiten van Nederland (VSNU) hebben gesloten met verschillende grote uitgevers.

    Hoewel deze overeenkomsten onmisbaar zijn omdat zij VU-medewerkers en studenten toegang bieden tot belangrijke tijdschriften in hun vakgebied, realiseren we ons dat de meeste uitgevers die deze tijdschriften publiceren voornamelijk gevestigd zijn in Europa en Noord-Amerika, waardoor deze tijdschriften mogelijk belangrijke, maar niet-mainstream stemmen missen.

    We vinden het belangrijk om het bewustzijn binnen de UB te vergroten over onze eigen rol in het acquisitieproces, en te bespreken hoe onze keuzen dominante westerse en koloniale narratieven in de academische wereld, inclusief de uitgeversindustrie, kunnen versterken of ontmantelen.

  • Leeslijsten diversificeren samen met VU-medewerkers & VU-studenten

    We streven er ook naar om samen te werken met VU-medewerkers en VU-studenten om de dominantie van het witte perspectief in curricula te doorbreken en leeslijsten te diversifiëren. Een online gids ter ondersteuning van docenten en studenten is in de maak. In de tussentijd raden we aan onze leeslijst Decolonizing the university en de Decolonisation Guide van de University of Sussex (Engeland) te raadplegen.

    Ben je een docent en wil je graag je leeslijst inclusiever maken? Of ben je een student die ondersteuning nodig heeft bij het pleiten voor een inclusievere leeslijst? We zijn zeer bereid om met je mee te denken. Zie de contactgegevens onderaan deze pagina.

  • Presentatie van onze collecties

    De collectie die wordt gepresenteerd in onze studiezalen hebben een bias richting westerse auteurs en perspectieven. We realiseren ons dat dit een bepaalde boodschap naar studenten stuurt over wat goed onderzoek is en wie kan deelnemen aan de academische wereld. We vinden het belangrijk om onze collecties diverser te maken, zodat iedereen aan de VU zich vertegenwoordigd weet en thuis voelt in onze bibliotheek.

    Om ervoor te zorgen dat onze open collecties, die vaak naslagwerken en recente aanwinsten bevatten, het onderzoek en onderwijs aan de VU zo goed mogelijk reflecteren, moeten we nauw samenwerken met onderzoekers en docenten. Neem contact met ons op als je wilt helpen werken aan een inclusievere bibliotheekomgeving.

    Om inclusievere studiezalen te creëren, hebben we onder meer de volgende themacollecties ontwikkeld en een plek gegeven in de UB:

    • Themacollectie rond het Herdenkingsjaar Slavernijverleden met hulp van VU-onderzoekers die onderzoek doen naar slavernij en/of het koloniale verleden
    • Themacollectie rond dekolonisatie voor het Decolonization Lab, in samenwerking met het Diversity Office. Je vindt het lab in de UB op de 11de verdieping van het hoofdgebouw.

Heb je vragen of suggesties?

Neem contact met ons op!

+31 6 2569 4822

Universiteitsbibliotheek
VU Hoofdgebouw, 1e verdieping
De Boelelaan 1105
1081 HV Amsterdam

Contactpersoon

Dit is een foto van Esther Nijland. Zij is teamlid van Digitale Diensten en Infrastructuur.

Direct naar

Homepage Cultuur op de campus Sportcentrum VU Dashboard

Studie

Academische jaarkalender Studiegids Rooster Canvas

Uitgelicht

Doneer aan het VUfonds VU Magazine Ad Valvas

Over de VU

Contact en route Werken bij de VU Faculteiten Diensten
Privacy Disclaimer Veiligheid Webcolofon Cookies Webarchief

Copyright © 2024 - Vrije Universiteit Amsterdam