De collectie handschriften en oude drukken bestaat onder meer uit verzamelingen boeken die voordat ze bij de VU kwamen al als verzameling functioneerden, meestal als privébibliotheek.
Dergelijke collecties zijn vaak rond een bepaald onderwerp verzameld, vanwege het vakgebied waarin de verzamelaar werkzaam was óf ook wel uit pure liefhebberij. Door het geoefende oog en de enthousiaste verzamelwoede van deze verzamelaars ontstaan prachtige, consistent samengestelde boekencollecties, die voor een Universiteitsbibliotheek van grote waarde zijn.